Madonna, 1980’lerin erkek egemen müzik endüstrisinde adeta bir bomba etkisi yaratan ve etkisini günümüze kadar sürdüren, Grammy ödüllü ikonik bir müzisyen ve aktristir. Pop, dans, elektronik, rock ve R&B gibi geniş ve farklı müzik türlerini ustalıkla harmanlayarak kendine özgü bir sound yaratmayı başaran sayılı sanatçıdan birisidir. 2008 yılında Forbes tarafından dünyanın en zengin kadın müzisyeni olarak seçilmiştir.
Neredeyse her bir notasında özgürlük ve tutku taşıyan bu sanatçının her nesilde bıraktığı unutulmaz izleri en ikonik 5 şarkısı üzerinden beraber inceleyelim.
Madonna Kimdir?
Pop müziğin kraliçesi olarak da bilinen Madonna Louise Ciccone, 16 Ağustos 1958’de Michigan, ABD’de dünyaya gelmiştir. Katı bir Katolik ailede büyüyen Madonna’nın sahneye ilgisi daha çocuk yaşlarda ortaya çıktı. 1978’de cebinde sadece 35 dolar ile New York’a taşınan Madonna’nın hayalleri oldukça büyüktü. Dansçı olmak istediği şehirde garsonluk yaptı, kulüplerde şarkı söyledi ve kısa sürede dikkat çekmeyi başardı. Erken yaşlarda annesini meme kanserinden kaybetmesi, kişiliğinde derin biz iz bırakmıştı. İlerleyen yıllarda bu kayıp, güçlü sahne kimliğine de yansıdı. Madonna, pop kültürde asi ve güçlü karakteriyle bilinen bir star haline geldi.
“Her konuda asi değildim. Bir şeylerde başarılı olmayı önemserdim. Koltuk altımı tıraş etmezdim veya normal kızlar gibi makyaj yapmazdım. Ama çalışırdım ve iyi notlar alırdım. Bir fark yaratmak istiyordum.”
“Like a Virgin” ve İkonik MTV Sahneleri,1984
“Like a Virgin”, saflık ve cinselliğin bir arada bulunduğu, aşkın bir kadını nasıl yeniden doğmuş gibi hissettirdiğini anlatan bir şarkıydı. Madonna’yı dünya çapında pop kraliçesi haline getiren birçok şarkıdan sadece bir tanesiydi; ancak esas dikkat çeken, 1984 MTV Video Müzik Ödülleri’ndeki canlı performansı oldu. Beyaz gelinliği, “Boy Toy” kemeri ve sahnede düğün pastasının etrafında yuvarlanarak yaptığı seksi dansıyla, dönem için hem büyüleyici hem de adeta bir skandaldı. Madonna’nın sahnedeki provokatif duruşu, 80’lerin muhafazakar toplumuyla ters düşmesini sağladı. Sahnede kontrolü elinde tutan ve cinselliğini sahiplenen bir figür olması, onun ataerkiye boyun eğmeyen tavrını başarıyla sergiliyordu.
Filmi biraz ileriye, 2003’e sardığımızda şarkının kalıcılığını daha net fark edebiliriz. Yıllar sonra aynı ödül töreninde, 2003 MTV VMA sahnesinde Madonna, şarkıyı Britney Spears ve Christina Aguilera ile yeniden canlandırdı. Gelinlikli performansın modern versiyonunda Madonna, Britney ve Christina’yı öperek müzik tarihinde en konuşulan anlardan birine imza attı. Bu anın günümüzde hala konuşuluyor olması, Madonna’nın sadece kendi döneminde değil; yeni kuşaklarda da kalıcı bir iz bıraktığını kanıtladı. Kısacası “Like a Virgin”, Madonna’nın kariyerinin temel taşlarından biri olmakla beraber, en unutulmaz anılara ev sahipliği yapan tüm zamanların şarkısıdır.
“Papa Don’t Preach”: Kadın Hakları, Kürtaj ve Büyük Polemik,1986
Madonna’nın “Papa Don’t Preach” şarkısı, çıktığı dönemde konusu nedeniyle büyük tartışma yaratmıştı. Kadın hakları ve aile planlaması örgütleri, şarkının genç hamileliği özendirdiği iddiasıyla şarkıcıyı sert bir şekilde eleştirdi. Öte yandan muhafazakar ve “yaşam yanlısı” kürtaj karşıtı gruplar, şarkının gençlere anneliği aşıladığı görüşünde birleşip sanatçıya büyük destek verdiler. Şarkı, hamile olduğunu babasına açıklayan ve ona danışan bir genç kızın bakış açısından anlatılıyor. Şarkı boyunca Madonna, kadının ağzından kararını verdiğini ve bebeğini doğurmakta kararlı olduğunu söylüyor. Dinleyiciler, kızın sevgilisiyle olan evlenme planlarını ve bir yandan yaşıtlarının bebeği aldırması yönündeki baskısını dinliyor. Sözlerdeki kararlılığın altında yatan duygusal çalkantı, Madonna’nın güçlü ve dramatik vokaliyle dinleyiciye başarılı bir şekilde aktarılıyor. Anak şarkı, ABD toplumunu adeta ikiye böldü; hem eleştiriler hem de övgüler aldı. Madonna ise şarkının politik bir duruş belirtmediğini, sadece kadının kendi özyönetimini vurgulamayı amaçladığını belirtti. New York Times’a yaptığı açıklaması da bunu destekliyordu.
“Bu şarkıyı ilk duyduğumda, saçma geldi. Ama sonra düşündüm ki, ‘Bir dakika, bu şarkı sadece bir kız hakkında. Babasıyla çok yakın bir ilişkisi var ve bu yakınlığı sürdürmek istiyor.’ Bana göre, bu hayatı kutlamak demek.”
Bu açıklamasına rağmen tartışmalar ardı ardına devam etti. 1987’deki Who’s That Girl Dünya Turu’nda Madonna performansını Papa II. John Paul’la ithaf edince Vatikan’dan kınama geldi ve konserlerine boykot çağrısı yapıldı. 2016’da Spin dergisi, şarkıyı tüm zamanların en tartışmalı şarkıları arasında gösterdi.
“Like a Prayer”: Pepsi Krizi ve Kiliseden Aforoz Edilmesi,1989
“Like a Prayer”, Madonna’nın olgunluk döneminin en tartışmalı yapımlarından birisiydi. Şarkı, güçlü bir gospel-pop karışımıydı; klip ise dinsel imgeler, ırklar arası yakınlık sahneleri ve yakılan haçlar gibi provokatif semboller içermekteydi. Haliyle, klip çıktığında dini ve politik kesimler tarafından tepkiler adeta çığ gibi büyüdü. Şarkı üzerine olan tartışmalardan biri, “Dizlerimin üstünde, seni o yere götürmek istiyorum” sözünün anlamıyla ilgiliydi. Bu şarkı sözünü iki farklı tarafa çeken grubu Madonna, “Sorun yaşadığımda ya da mutlu olduğumda dua ederim. Her türlü aşırı duyguyu hissettiğimde dua ederim.” açıklamasıyla son verdi. Ancak açıklamalarına rağmen tepkilerin önü kesilemeyince, Pepsi ile yapılmış olan büyük bir reklam anlaşması, Madonna klibindeki bazı sahneleri değiştirmediği için iptal edildi ve reklam kampanyası durduruldu.
Madonna kiliseden aforoz edildi ve Blond Ambition Turnesi, Vatikan tarafından boykot edildi. Bu durumun negatif etkileri kadar pozitif etkileri de oldu. Like a Prayer, Madonna’nın kariyerinin bir dönüm noktası haline geldi. Bu krizle beraber ifade özgürlüğü ve sanatçıların kontrol edilmesi üzerine olan tartışmalarda Madonna bir simgeye dönüştü. Şarkı ticari açıdan da çok büyük bir başarı elde etti ve Madonna’yı, provokasyon ile sanatsal değer arasındaki ince çizgiyi dengeleme konusunda en bilindik isim haline getirdi.
“Vogue”un Sırrı: Neden Hâlâ İkonik?,1990
Madonna, dönemini aşan ve 80 ve 90’lar pop kültürüne farklı bakış açıları kazandıran bir sanatçı olarak, bu sefer kadını merkeze almak yerine bir alt kültürü ana akıma taşımaya karar verdi. “Vogue”, kendini ifade etme, özgürlük ve stil yoluyla bireyselliğe odaklanan bir şarkıdır. Şarkı ve özellikle klip, New York’un ballroom sahnesinden, drag ve kuir toplulukların yarattığı voguing dans stilinden ilham aldı. Madonna, bu dansı büyük ekranlara taşıyarak ballroom kültürünün dünya çapında bir görünürlük elde etmesini sağladı. Klipteki klasik siyah ve beyaz estetiği, moda göndermeleri ve koreografileriyle Vogue dönemin dans anlayışını etkiledi ve LGBTQ+ kültürünün popüler kültürde yer edinmesine katkıda bulundu. Tabii bu klip, tartışmaları da beraberinde getirdi. Bu alt kültürün Madonna tarafından sahiplenilmesi tartışıldı ancak buna rağmen şarkı, moda ve dans dünyasında unutulmayan bir iz bırakmayı başardı.
“Hung Up”: Dans Pistinde Zamanı Durduran Hit, 2005
2000’lerin ortasında çıkan “Hung Up”, Madonna’nın disko ve aerobik tarzıyla, hem nostaljiyi hem de günceli etkileyici bir şekilde harmanlıyor. Şarkı, enerjik ritimleri ve modern elektro-pop havasıyla adeta Y2K kültürünün bilindik şarkılarından biri haline geldi. Şarkının en dikkat çekici özelliği, ABBA‘nın 1979’da çıkan hit parçası Gimme! Gimme! Gimme! (A Man After Midnight)‘den alınan ikonik synth riff’iydi. O dönemde ABBA neredeyse hiç sample izni vermiyordu; Madonna ise Benny Anderson ve Björn Ulvaeus’tan özel izin alarak nadir bir işbirliği ortaya koydu. Klipte Madonna’nın 47 yaşında olmasına rağmen esnek ve güçlü bir şekilde dans etmesi dikkat çekiciydi. Üstelik çekimlerden sadece birkaç hafta önce ata binerken düşüp sekiz kemiğini kırmıştı ve çekimlerde kemikleri hala kaynamamıştı. Tüm bu zorluklara rağmen performansı kusursuzdu. Sonuç olarak kabul etmeliyiz ki “Hung Up”, Madonna’nın tarihin hangi yılında olursak olalım daima bir efsane olarak kalacağının somut bir ispatıydı.
Sonuç olarak, Madonna sadece bir pop ikonu değil, aynı zamanda bulunduğu her dönemin sınırlarını zorlayan ve pop kültürü şekillendiren bir sanatçıdır. “Like a Virgin”, “Papa Don’t Preach”, “Like a Prayer”, “Vogue” ve “Hung up” gibi şarkıları, hem müzikal yenilikleri hem de tartışmaları ile tarihe kazındı. Madonna, performansları ve özgün duruşuyla kimlik ve ifade özgürlüğü gibi önemli konuları halkın günlük hayatına taşımaya devam ediyor. Madonna’nın mirası, nesiller boyunca konuşulmaya ve böylece yaşatılmaya devam edilecek.
Kaynakça:
“Madonna Goes Heavy on Heart.” The New York Times, 29 Haz. 1986, Web. Erişim Tarihi: 20.09.2025
“Madonna’s 50 Greatest Songs.” Rolling Stone, 8 Eylül 2021, Web. Erişim Tarihi: 20.09.2025
Taraborrelli, J. Randy. Madonna: An Intimate Biography. Simon & Schuster, 2002. Erişim Tarihi: 20.09.2025
