Tarih boyunca kadınlar her zaman belli kalıpların içine konulmuş ve o kalıplara bağlı yaşamaya muhtaç bırakılmıştırlar. Bu kalıpların dışına çıkan ve çıkmaya çalışan her kadın ise sürekli kötü bir şeyler olacağı korkusuyla yaşamak zorunda kalmıştır.
Kadınlardan kadın, kız, ev hanımı, anne ve eş olarak toplumsal beklenti hiçbir zaman eksilmediği gibi kendilerine tanımlanmış bu kimliklerin dışına çıkan kadınlarsa tehdit ve hakaretlere mahsur kaldıkları gibi özgürlük kavramından da mahrum bırakıldılar fakat kadınlar kendi gerçek gücünün farkındaydı ve sınırları zorlamaktan hiç çekinmediler. Toplumsal tabuları yıkmış kendi hayallerinin peşinden koşan İrlandalı iki kadının hikayesi Eleanor Butler ve Sarah Ponsonby.
Ladies of Llangollen
Eleanor Butler(1739-1829) ve Sarah Ponsonby(1755-1831) alışılagelmişin dışında hayalini kurdukları bir hayatı yaşamak için çabalayan birbirine aşık iki kadın. Eleanor Charlotte Butler, Ormonde kont’u Walter Butler’ın üçüncü kızı. Eleanor hemen evlenen kız kardeşlerinin aksine eğitimine çok önem vermiş, çevresinden sürekli onun için kitap kurdu olarak bahsedilmiştir. Kendini eğitimine adamış Eleanor Fransa’da bir manastırda eğitimini tamamlayıp son derece sessiz ve sakin bir hayat sürdürmeye devam etmiştir.
Çocukken yetim kalan Sarah ise hayatını County Kilkenny’de akrabalarının yanında geçirmiştir. Fransa’da eğitiminin tamamlanması üzerine İrlanda’ya geri dönen Butler’ın Ponsonby’ye özel ders vermeye başlamasıyla çiftin romantik arkadaşlıkları başlamıştır. İkilinin birbirlerinden çok farklı hayatları ve yollarının kesişmesini sağlayan paylaştıkları ortak bir duyguları vardı. Kendi hayallerinin peşinden koşan iki kadın İrlanda’da ardı arkası kesilmeyen alışılmadık tartışmalara yol açtıklarının farkındaydılar fakat bu olayın aşklarının engellenmesine izin vermediler. Bu cesur seçim sonucunda kendilerinden sonra gelenler içinde bir yol haritası ve güven bağı oluşturmuş oldular.
Llangollen’e Taşınma
İkilinin arkadaşlığı Eleanor Butler’ın Sarah Ponsonby’e özel ders vermek için evine gitmesiyle başladı. İlk tanıştıklarında Butler 39 Ponsonby ise 16 yaşındaydı. İkisinden de bir erkekle evlenmeleri bekleniyordu ve istenmeyen evliliklere zorlanıyordular. Israrlara dayanamayan ve birbirini seven çift 1778 yılında bir gece kaçmaya karar verdiler. Çift erkek kıyafetleri giyerek yanlarında bir tabanca ve Bayan Ponsonby’nin köpeği Frisk ile yaşadıkları evlerinin pencerelerinden atlayarak İngiltere’ye gitmek üzere bir samanlıkta buluştular. Fakat Sarah Ponsonby’nin evinde yaşadığı akrabası Sir William’a kaçamadan yakalandılar.
İlk kaçma girişimlerinin başarısız olması ardından çift yılmayıp tekrar denedi ve İrlanda denizini bu sefer aşmayı başardılar. Eski ve zorlu hayatlarını geride bırakan çift Galler Llangollen‘de bir kulübe de yaşamaya başladı. Plas Newyddeki kasabalarında sessiz yaşamlarına devam eden çift 1780 yılında adına “Yeni Konak” dedikleri köyün hemen dışındaki yeni evlerine taşındılar ve elli yıl boyunca aynı çatı altında yaşamaya devam ettiler. Çift mutluydu fakat hayatları düşündükleri kadar mükemmel değildi yapmamaları gereken harcamalar yapmak zorunda kaldılar ve maddi açıdan birçok sıkıntı çektiler. Arka bahçelerinde sebze ve meyve yetiştirip bir süt fabrikası çalıştırıp geçimlerini sağlamaya çalıştılar.
Eleanor Butler günlüğünde birlikte geçirdikleri günleri not almaya başlamış 1785 sabahı için şu kelimeleri kullanmış: Yedide kalktı, sabah karanlık ve sislerle kaplıydı, yağmur yağıyordu. Kütüphanede ateş yanıyordu, saat sekiz buçukta kahvaltı. Tüm gün kesintisiz yağmur yağdı, kütüphanede okuma, sevgilimle sohbet. Sessiz ve mutlu bir gün.
Llangollen Hanımlarının Sessiz Yaşamları
Butler ve Ponsonby Galler’de İrlanda‘da gördükleri kadar tepki görmediler. Elli yıl boyunca birlikte yaşamaya devam ettiler evde eşyalarında isimlerinin baş harfleri bulunurmuş, günlerinin çoğunu okumak ve bahçe işleri yaparak geçirmeyi tercih ederlermiş. Dışarıya çıkacaklarında ise genellik erkek kıyafetleri ve şapkalar ile dolanırlarmış. Llangollen Hanımlarının yanında bir kadın daha vardı, Marry Carryll. En başından beri Llangollen Hanımlarının yanında olduğu, Sarah Ponsonby’nin hizmetçisi ve kaçmalarına da yardım ettiği neredeyse evden dışarı hiç çıkmadığı ve başkalarına hiç görünmediği Bayan Butler’ın günlüğüne yazdıklarıyla ortaya çıkmıştır.
Llangollen Aşkının Sonu
Eleanor Butler 1829’da 90 yaşında hayata veda etti bundan iki yıl sonra Sarah Ponsonby 76 yaşında aşkının peşinden gitti. Şimdi müze olan Llangollen’de St Collen Kilisesi‘ne birlikte gömüldüler. Ölümlerinden sonra Plas Newydd halkı bir dağa Eleanor Butler’ın adını yaşatmak için Butler Dağı, bir halk evine ise Ponsonby Halkevi adını verdikleri söylenmiştir. Yaşamları boyunca seçimleriyle zorluklar çektiler ve sonunda aşk hikayeleriyle bir sembol haline gelmeyi başardılar. Toplumun kendilerine dayattıkları hayatı yaşamayı reddedip hayallerinin peşinden koşup bu küçük dünya da kendilerine yer açtılar. Her şeye rağmen sonunda sevgi kazandı. Bu iki güzel kadının aşkları yıllar sonra sanat ve şiirlerle ölümsüzleştirildi.
Kaynakça
- Darling, H. Harper. “The Ladies of Llangollen”. Making Queer History. The Ladies of Llangollen — Making Queer History Erişim Tarihi: 31.08.2023
- Voll, C.S. ” The Ladies of Llangollen Scandal” Medium. 11.07.2020 The Ladies of Llangollen Scandal. One close relationship caused an uproar… | by C.S. Voll | Medium Erişim Tarihi: 30.08.2023
- Bentley, Sarah. ” The Ladies of Llangollen”. Wellcome Collection. 13.03.2018. The Ladies of Llangollen | Wellcome Collection Erişim Tarihi: 01.09.2023
- Prichard, John. “The Ladies of Llangollen Scandal”. The Project Gutenberg eBook. 03.05.2020. An Account of the Ladies of Llangollen, by Rev. John Prichard (gutenberg.org) Erişim Tarihi: 02.09.2023
