Festivallerin eğlenceli ruhu tabaklarımıza nasıl yansır? Hangi festivalde ne yenir? İspanya’da domates savaşından sonra ferahlatıcı bir çorbaya ne dersin? Yemek yemek sadece bir ihtiyaç değil, aynı zamanda kültürlerin kendini yansıtma biçimlerinden biridir. Dünyanın dört bir yanında farklı zamanlarda çeşitli festivaller düzenleniyor. Bu festivallerde dans, müzik ve sonsuz eğlence kadar çeşit çeşit benzersiz tatların yer aldığı yemekler de yer alıyor. Her festival, bulunduğu coğrafyaya ait neşeli ruhunu taşıdığı lezzetleri, festivallerine ayrı bir gastronomik şölen sunuyor. Bu yazımızda da festivallerin tadını damağımızda bırakacak, karnımızı acıktıran bir keşfe çıkıyoruz.
“Dikkat! Bu yazı iştahınızı kabartabilir”
Lezzetin Peşinde: Bir Lokma Bir Festival
Holi Festivali: Biraz Gujiya Biraz Renk
Renklerin festivali olarak yaygınlaşan Holi Festivali, Hindulara özgü bir kutlamadır. Şubat ve Mart aylarına denk gelen ve Hindu takviminde “Phalguna” olarak bilinen ayın son dolunayında gerçekleşir. Bu kutlama ile Hindular kışın sonuna gelindiğini işaret eder ve iyiliğin kötülüğe olan zaferini kutlarlar. Holi’den bir önceki gece insanlar yaktıkları ateşin çevresinde toplanıp şarkı ve danslarla kutlamalara başlarlar. Burada çeşitli ikramlarda yer alır. Ailelerin bir araya geldiği bu festivalde meyveler ve bol bol baharatlı kuruyemişlerin yanı sıra neredeyse her masada bulunan “Gujiya”da yer alır.
Gujiya, Hintliler için tatlı kızarmış bir hamur işidir. Çıtır çıtır olan bu lezzet, Hindistan cevizi, kaju fıstığı, khoya*, fındık ve pudra şekeri gibi çeşitli malzemelerle yapılan içi yumuşacık dışı gevrek bir tatlıdır. Hindistan’ın farklı bölgelerinde farklı versiyonları ve başka isimlerle yer alsa da, Holi Festivalinde herkes için ortak bir lezzettir. Bazı kaynaklarda bu lezzet için festivalin ayırt edici tatlısı olarak da nitelendiriliyor.
La Tomatina Festivali: Gazpacho Zamanı
İspanya sokaklarının kırmızıya büründüğü La Tomatina Festivali, her yıl binlerce ziyaretçisiyle İspanya’nın küçük bir köyü olan Buñol’un koruyucuları Luis Bertran ve Meryem Ana’yı onurlandırmak için kutladıkları bir festivaldir. Her yıl Ağustos ayının son çarşambasını birbirlerine domates fırlatarak geçiren İspanyollar, ilk topun patlama sesiyle kendilerini iki gün sürecek olan bu eğlencenin içerisinde bulurlar. Müzik, kahkaha ve havai fişekleriyle dolu festivalin neşeli ruhu, yağlı bir direk üzerinde bırakılan jambonun kurtarılmasıyla başlıyor. Festivalde, eğlencenin yanında festivalde elbette acıkan karınları doyurmak için birbirinden lezzetli yemeklerde sunuluyor. Bu eşsiz lezzetlerden birisi ise eğlenceli kaostan kurtaracak serinletici bir çorba olan “Gazpacho”.
Gazpacho çorbası, sıcak yaz günlerinin kurtarıcısı yapımı oldukça basit olan soğuk bir çorbadır. Hem susuzluk giderdiği hem de yoğun besleyicilik sağladığı bilinen bu çorba aslında askerlere yolluk yapılması için keşfedilmiştir. Temel malzemelerinde domates, salatalık, biber, soğan, sarımsak, ekmek içi, zeytinyağı, limon suyu ve tuz bulunan bu çorba lezzetini sebzelerden elde eden ve farklı farklı birçok çeşidiyle yeni lezzetlerin harmanlanmasını sağlayarak yepyeni tat deneyimleri sağlıyor.
Songkran Festivali: Pad Thai ile Merhaba Yeni Yıl
Tayland’ın en ünlü festivallerinden olan Songkran Festivali, her yıl Nisan ayının 13’ünden 15’ine kadar süren eğlencelerle kutlanır. Budist takviminin önemli olaylarından olan su sıçratma geleneği ile Tayland yeni yılının başlangıcı kutlanır. Bu tarihlerde Tayland’da bulunacaksanız eğer ıslanmaya hazır olun. Kutlamalar sırasında bu festivali ünlü yapan şey herkesin sırılsıklam olmasının yanı sıra çeşit çeşit geleneksel lezzetler eşliğinde insanların aileleri vakit geçirmeleridir. Birçok Taylandlının ailesiyle bu geleneği sürdürürken sofralarından eksik etmedikleri yiyeceklerden birisi Pad Thai‘dir.
Pad Thai‘nin içerisinde pirinç eriştesi, fıstık yağı, karides, palmiye şekeri, balık sosu, fasulye filizi gibi kendine özgü ve çeşitli birçok şey bulunuyor. Yapımı birazcık zahmetli ve yemek için iki gün boyunca beklemek gerekse de sonuçta ortaya çıkacak lezzete herkes bayılacaktır. Ayrıca bu tarifin bir diğer güzel yanı da içerisindeki malzemeleri kendi damak tadınıza göre değiştirebiliyor olmanız. Her çeşidiyle çok lezzetli olacağa benziyor.
Güz Ortası Festivali: Bir Dilim Ay Işığı
Geleneksel Çin Güz Ortası Festivali, uzun yıllardır kutlanan ayın tadını çıkartmak, ay keki yemek ve dilek fenerli uçurmakla geçiyor. Çinli aileler festivalde uzakta olan akrabalarıyla birlikte bir araya geliyorlar ve birlikte ay kekleri pişirip, ışığı ve umudu simgelediği için fenerler uçuruyorlar. Ay takviminde 8. ayın 15. gününe denk gelen bu festival eylül ayının ortalarında kutlanmaya başlanır. Festivalde lezzet şöleni yaşatan ve insanları bir araya getiren yiyecekleri Mooncake ise yumurtalı muhallebili bir çörektir.
Mooncake, içi lotus kreması ve ördek yumurtasıyla dolu özel kalıplarda pişen bir kektir. Yıllar içerisinde tarifinde çeşitli değişiklikler kullanılan malzemelerden birçok eksilme ve azalmalar olmuştur. Bugün orijinal tarifinden birazcık daha farklı pişirilse de lezzeti Çinliler için hep ilk günkü gibi kalmıştır. Her malzemenin özenle ve tartılarak pişirilmesi önemli bir unsurdur. Keki hazırladıktan sonra bir gece buzdolabında bekletmek gerekir.
Rio Karnavalı: Feijoda’nın Ritmi
Birçok Hristiyan için tanrı ile aralarındaki bağın temsili olarak kutlanan Rio Karnavalı, Cuma günü kutlanmaya başlanıyor ve şişman salı olarak nitelendirdiklerini güne kadar kutlamalara devam ediliyor. 22 Mart ve 25 Nisan tarihleri arasında kutlanmaya başlayan karnaval, Paskalya ile başlayan 40 günlük orucun sonunda kutlanır. Tüm dünyanın akın ettiği Samba geçidi ile ünlenen karnavalın büyüklüğü gören herkesi heyecanla karışık büyük bir hayranlıkla karşılıyor. Her festivalde olduğu gibi Rio Karnavalının kutlandığı zamanlarda Brezilyalıların karnını doyuran ve hep birlikte vakit geçirdikleri masaları süsleyen yemeği de Feijoda‘dır.
Brezilya mutfağının vazgeçilmez lezzeti olan Feijoda‘nın iki farklı çeşidi bulunur. Cuma günleri pişen “Feijoda Carioca“, çarşamba ve cumartesi günleri pişen “Feijoda Paulista“. Siyah fasulye, et ve farofanın* bir araya gelmesiyle oluşan bu lezzet pirin pilavının yanında servis edilir. Tarihi Güney Amerika’daki kölelik dönemine kadar uzanan bu yemeğin, kölelerin onlara verilen et parçalarını fasulye ve pirinçle birleştirmeleri ile ortaya çıktığı biliniyor. Ellerinde sadece fasulye ve pirinç bulunan köleler bu yemeği yemek için özel günler belirledikleri ve onlara verilen etlerle sadece bu günlerde Feijoda pişirerek yedikleri kendilerince küçük bir gelenekleri bulunuyor. Bugün Brezilyalılar karnavallarında ve özel günlerinde bu yemeği pişirerek atalarına duydukları saygıyı bu şekilde dile getiriyorlar.
Venedik Karnavalı: Festivale Tatlı Molası
Yıllardır aynı coşku ve heyecanla kutlanmaya devam Venedik Karnavalı, Latincede “Carne” ve “Vale” kelimelerinin birleşimiyle oluşur ve ete veda anlamına gelir. Paskalya öncesinde kırk gün boyunca et yemeyen Hristiyanların bir Cumartesi günü başlayıp oruç tuttukları son Çarşamba gününe kadar kutladıkları bir festivaldir. Karnaval günlerinde, şehrin büyüleyiciliğine kapılmamak mümkün değildir. Rengarenk kostüm ve maskelerin karşıladığı, yarışmalar ve sayısız eğlencelerle süslenen festivalde çeşitli gösteriler ve partilerin vazgeçilmezi İtalyanların sofralarını tatlılıkla süsleyen Frittelle‘dir.
İtalyan donutları olarak bilinen Frittelle, çıtır çıtır kızarmış kuru üzüm ve portakal kabuğuyla tatlandırılmış lezzet toplarıdır. Çok basit bir tarife ve kolayca pişirilmeye hazır olan bu tatlı önce kızartılıyor ardından bolca şekere bulanıyor. Topların her yerine şekerin değmesi çok önemli.
Sadece dans ve eğlence değil, festivallerde kültürlerin sofraya yansıyan tarafı olan yemeklerle. Her lokmada geçmişi, yaşanmışlıkları ve aile duygusunu hatırlatıyor. Dünya mutfağının her bir coğrafyada şekillenen hali, tadı ve ruhu deneyenleri bambaşka bir yolculuğa çıkartıyor.
Kaynakça:
Holi: Festival of Colors, kids.nationalgeographic.com. web. 02.07.2025
Gujiya: A Flaky Pastry to Celebrate Holi, Anita Rao Kashi. 03.07.2023. bbc.com. web. 02.07.2025
Tomationa Festival and More. 30.10.2024. traveltriangle.com. web. 03.07.2025
Gazpacho Nedir? Nasıl Yapılır? defya.com.tr. web. 03.07.2025
Songkran Festivali: Bilmeniz Gereken Her şey, hostelworldblog. 09.12.2015. web. 04.07.2025
Pad Thai, Francesca Zani. 20.12.2024. delish.com. web. 04.07.2025
Çin’de 2024 Güz Ortası Festivali, Bruce Li. 04.05. 2024. web. 04.07.2025
Traditional mooncake recipe, Becca Du. 28.03.2025. web. 04.07.2025
Rio Karnavalının Tarihi, riocarnaval.org. web. 04.07.2025
Brezilya Mutfağı Feijoda, brezilyakultur.com. web. 04.07.2025
Venedik Karnavalı, italyadaegitim.com. web. 04.07.2025
Frittelle, Marcella Cantatore. 24.09.2024. web. 04.07.2025
*Khoya: Hindistan’a özgü, sütün kaynatılarak koyulaştırılmasıyla elde edilen malzeme.
* Farofa, manyok ununun yumurta ile birlikte tereyağında kavrulması ile yapılır.
