Leda, Aitolia kralı Thestius ve Eurythemis’in kızı olarak doğar. Lykia dilinde lada kelimesi kadın anlamına gelir; Leda’nın ismini bu kelimeden geldiği düşünülür. Leda çok güzel bir kadın olarak tanınır ve evlilik çağına geldiğinde Sparta kralı Tyndareus ile evlenerek Sparta topraklarının kraliçesi olur.
Konu evliliği olduğunda hiçbir sorun yaşamayan Leda, Sparta topraklarının yönetimiyle ilgilenirken hayatına Zeus dahil olur. Zeus ile tanışıklığının başlamasıyla beraber Leda’nın hayatı tamamen değişir ve bu değişim üzerine anlatılan birçok efsane bulunmaktadır.
Leda ve Kuğu Efsanesi
Tanrıların kralı Zeus, Hera ile evli olmasına karşın Kraliçe Leda‘yı gördüğünde onu çok beğenmiş ve elde etmek istemiştir. Bunun üzerine uzun süre düşünen Zeus, kraliçeyi ürkütmek istemediğine karar vererek buna bir çözüm aramaya başlar ve Leda’yı ürkütmeden yaklaşmanın yolunu kuğuya dönüşmekte bulur.
Bazı kaynaklarda anlatılana göre Zeus, Leda’ya tecavüz eder ve bu olayın ardından Leda hamile kalır. Ancak bu hamilelik sıradan bir hamilelik değildir: Leda, bu hamileliği yumurta bırakarak gerçekleştirir, iki ayrı yumurtudan ikişer bebek dünyaya gelir ve böylece Leda dört çocuk sahibi olur. Leda’nın iki ayrı yumurtadan dört çocuk dünyaya getirmiş olmasının sebebi ise kraliçenin aynı gece, kocası Tyndareus ile cinsel birliktelik yaşamış olmasıdır. Bu yumurtalardan dünyaya gelen bebeklerden Helena ve Polydeukes‘in Zeus’un soyundan ve ölümsüz; Clytemnestra ve Castor‘un ise Tyndareus’un soyundan olduğu düşünüldü.
Zeus’un oğlu Polydeukes ile Tyndareus’un oğlu Castor, anlatılan efsanelerde ayrılmaz ikili olarak anılır. İkili, kardeşlik ve dostluğun simgesi olarak tanımlanır ve savaşlarda omuz omuza vererek hareket ederler. Polydeukes ve Castor‘a Zeus’un delikanlıları anlamına gelen Dioskurlar şeklinde hitap edilir. İkilin hikayesi, kaza sonucu gerçekleşen bir ölümle sonuçlanır. Zeus’un oğlu olan Polydeukes, kardeşi Castor’dan ayrılmamak için ölümsüzlüğünden vazgeçer. İki kardeş Zeus tarafından, gökyüzünde kutup yıldızı ve şafak yıldızı olarak bir araya getirilir. İki kardeşin ikizler burcunun temsilcisi olmaları, bu hikayeden gelmektedir.
Leda’nın bir diğer önemli ve bilinen çocuklarından olan Helena ise; dünyanın en güzel kadını olarak kabul edilirdi. Helena, Sparta Kralı Menelaus ile evliydi ancak güzelliği Truva Prensi Paris‘in dikkatini çekmişti. Anlatılan efsaneye göre; Sparta ziyaretinde bulunduğu sırada Helena’yı gördü ve ona aşık oldu. Paris’in Helena’yı kaçırarak Truva’ya götürmesinin ardından Yunanlar ile Truvalılar arasında Truva Savaşı adıyla anılan savaş başlar. On yıl boyunca süren bu savaş, her iki taraf için de birçok muharebe ve destansı kahramanlıklar yaşanmasına yol açmıştır. Helena’nın kardeşleri ise başlarına gelen talihsiz bir olaydan dolayı bu savaşa katılamamışlardır.
Nemesis ve Kuğu Efsanesi
Kuğu efsanesinin bir başka versiyonunda ise tanrıların kralı Zeus’un dikkatini tanrıça Nemesis çeker ve Nemesis, Zeus tarafından takip edilmeye başlar. Zeus’u istemeyen Nemesis, kendini bir balığa dönüştürür ve yüzerek Zeus’un dikkatinden kaçmaya çalışır. Yılmak bilmeyen Zeus, Nemesis’i takip etmekten vazgeçmez ve bir kunduza dönüşür. Nemesis, Zeus’tan kaçmakta kararlıdır; ikili arasında çeşitli hayvanlara dönüşerek ilerleyen kovalamaca devam eder. En sonunda Nemesis bir kaz halindeyken, Zeus kuğu kılığına girer ve bu halindeyken Nemesis’i yakalar. Efsanenin farklı kaynaklarındaki versiyonlarda, Zeus bir kartal tarafından takip ediliyormuş gibi davranır ve Leda’nın merhametine başvurarak onu baştan çıkardığı söylenir.
Nemesis ve Zeus arasında yaşanan cinsel birlikteliğin ardından Nemesis Sparta’ya kaçar ve şehrin dışındaki bir bataklığa mavi-mor renklerinde bir yumurta bırakır. Bir gün yumurtayı bulan Leda, onu alarak saraya götürür ve bir sandık içinde saklar. Yumurtanın içinden Helen çıkar ve Leda onu kendi kızı gibi büyütür. Bir başka versiyonda ise Hermes, Leda tabure üzerindeyken ve muhtemelen Polydeuces’i doğururken yumurtayı Leda’nın bacakları arasına atar.
Kaynakça
- Cartwright, Mark. “Leda”. worldhistory. 16 Şubat 2017. Erişim Tarihi: 08.03.2023
- Britannica editörleri. “Leda”. britannica. 8 Kasım 2007. Erişim Tarihi: 05.03.2023
