Keltler; kültürleri, mitolojileri, edebiyatları ve müziğiyle dünya çapında ilgi gören bir halktır. Özellikle İrlanda ve İskoçya kültüründe hâlâ izlerini sürebildiğimiz Keltlerin tarihi, kültürü, sanatı, edebiyatı ve müziği hakkında yazdık.
Keltler ve Kültürleri
Keltler, İlk Çağ döneminde Avrupa’da yaşayan halktır. Günümüzde altı ulustan oluşurlar. Keltler, Orta Avrupa’dan Büyük Britanya Adaları, İspanya ve Ganya’ya göç etmişlerdir. Demir Çağı’nda (MÖ 700 – MS 400) Britanya ve İrlanda’nın çoğunluğunu Keltler oluşturmaktadır. Keltler savaşçı, avcı ve çiftçilerdi. Tekerlekli pulluğu ve fıçıyı icat eden Keltler, kazancılığı ve çömlekçiliği de geliştirmişlerdir. Yaptıkları göçler sırasında Yunanlar, Etrüskler ve İtalyotların çömlek ve kazancılık alanındaki tekniklerinden etkilenmişlerdir. Kelt Uygarlığı, MS. 1. yüzyılda Roma İmparatorluğu tarafından kısmen yıkılmıştır. Ancak buna rağmen Orta Çağ’a kadar varlıklarını sürdürmüşlerdir. Bugün Breton ve İrlanda törelerinde hâlâ yaşamaktadırlar.
Bretonya, Galler, İrlanda, İskoçya, Man Adası, Cornwall Kelt ülkeleri olarak sayılır. Bu ülkelerde konuşulan Bretonca, Galce, İrlandaca, İskoçça, Kernevekçe ve Manca Kelt dilleri olarak sayılır.
Kelt kültürü, arkeolojik keşifler sayesinde günümüzde bilinmektedir. Keltler, mücevher takmayı ve gösterişli giyinmeyi seven bir halktır. Keltler, kabileler halinde yaşar ve kral veya kraliçe tarafından yönetilirdi. Keltler, sanatlarında geometrik desenler, semboller ve hayvan motiflerini sıkça kullanmışlardır. Kelt sanatı, mücevher yapımı, seramik yapımı, taş oyma gibi birçok alanda kullanılmıştır.
Keltler, çok tanrılı bir dini inanca sahiplerdi. Bu tanrıların insan hayatını kontrol ettiklerine inanıyorlardı. Druidizm Keltlerin inançlarında önemli yer tutuyordu. Druidler, rahip ve bilginlerdi. Toplum Druidlere büyük saygı duyuyordu.
Kelt edebiyatı, Kelt kültürünü yansıtır. Kelt edebiyatında Keltik mitolojisi, şiirleri, destanları ve efsaneleri işlenir. Kelt edebiyatı, dünya edebiyatı ve birçok yazarı etkilemiştir. Özellikle William Butler Yeats, eserlerinde Keltik mitolojisi ve efsanelerini işlemiştir.
Kelt Müziği ve Kökeni
Kelt müziği, geleneksel enstrümanlarla yapılan müzik türüdür. Genel olarak aşk, doğa ve tarihi olaylar konu edinilir. En yaygın keman, flüt, zil ve boru kullanılır. Kelt müziğinde erkek vokalden ziyade kadın vokallere rastlanılır. Rahatlatıcı özelliğiyle tanınır. Kelt müziği, Keltik dil ve kültürün hâlâ sürdüğü bölgelerde yaygın ve popülerdir. İrlanda, İskoçya, Galler ve Britanny gibi bölgeler Kelt müziğinin popüler olduğu bölgelerdir. Bu bölgelerde halk müziği festivalleri ve konserlerinin düzenlendiği görülür.
Kelt müziğinin bir diğer ve önemli özelliği rock, metal gibi diğer müzik türleriyle harmanlanmasıdır. Kelt müziği, Kelt rock ve Kelt metali türleriyle dünya müziği sahnesine çıkma fırsatı yakalamıştır.
Kelt Rock
Kelt rock, geleneksel İrlanda, İskoç, Gal ve Breton müzik biçimlerinin rock müzikle birleşmesidir. Bu iki türün birleşmesi üç yoldan yapılmıştır: Kelt müziğinin baladları ve makaraları rock enstrümanlarıyla çalınmış; Kelt arpı, uilleann boruları, akordeon, keman gibi geleneksel Kelt enstrümanları geleneksel rock formatlarına eklenmiş ve son olarak Kelt şarkılarındaki sözlerle geleneksel rock müziğinin ritimleri bir arada kullanılmıştır. Bu müzik türü Kelt müziği ve kültürünün tanınmasında önemli rol oynamıştır.
Kelt rock, ilk kez İrlanda’da ortaya çıkmıştır. İrlanda’da Thin Lizzy, Horslips grupları öne çıkan gruplardır. Thin Lizzy grubunun “Whiskey in the Jar” şarkısı geleneksel İrlanda şarkısının rock versiyonudur. Horslips, İrlanda’da başarılı olup başarısını dünyaya taşıdığı için İrlanda tarihinde önemli yere sahiptir.
İskoçya’da Kelt rock grupları arasında JSD Band, Spencer’s Feat, Five Hand Reel, Runrig, The Waterboy’s adlı gruplar vardır. Bu gruplar arasında Runrig öne çıkar. Runrig, orijinal albümleri ve rock müziğin geleneksel Kelt müziğini bastırmadığı şarkılarıyla dikkat çeker.
Breton’da Dan ar Braz, Gabriel Yacoub ve Tri Yann bu türde ön planda olan sanatçılardır.
Kelt Metali
Kelt metali, folk metalin alt türüdür. Heavy metal ve Kelt rock birleşimidir. Bu türün ilk temsilcileri İrlandalı olan Cruachan, Primordial ve Waylander gruplarıdır. Kelt metalinin köklerini folk metalin temsilcisi Skyclad’a dayandırabiliriz. Cruachan grubunun kurucularından Keith Fay, black metali ve İrlanda halk müziğini birleştirirken Skyclad ve Horslips’in müziğinden ilham almıştır.
Kelt Müziği Önerileri
Keltler, Kelt kültürü ve Kelt müziği hakkında gerekli bilgileri verdikten sonra sizlere ruhunuzu dinlendirecek hem geleneksel Kelt şarkıları hem de Kelt rock türünde şarkılar önereceğiz, keyifli dinlemeler!
Kaynakça
- Akıncı, Kamil. “Kelt Kültürü ve Arkeolojisi – Kelt Kültürü” Research gate, Nisan 2023.
