Türkçe dersi herkesçe bilindiği üzere en temel derstir. Bir bina nasıl temelleri üzerinde yükseliyorsa bütün bilgiler de Türkçe dersinde kazandırılmaya çalışılan bilgi ve beceriler üzerine inşa edilir.
Günümüz Türkçe dersi müfredatına göre; Türkçe dersi okuma, yazma, konuşma ve dinleme olmak üzere dört temel beceriyi öğrencilerine kazandırmayı hedefler. Dil bilgisi ise artık sadece bir araç olarak kabul edilir. Türkçe dersinin en önemli amacı, okuduğunu iyi anlayan, kendini, duygu ve düşüncelerini konuşarak ve yazarak iyi ifade eden, dinlediğini doğru anlayabilen bireyler yetiştirmektir. Peki, bu amaçlara ne kadar ulaşılabilir, Türkçe dersinde duygu eğitimi var mıdır, yoksa sadece ezbere dayalı bir eğitim mi yapılır?
1. Duygu Eğitimi Nedir?
Duygu eğitimi; bireyin kendini tanımasına dayanır. Bu dersler; kişinin duygularını daha iyi anlamasını, ifade etmesini ve böylece daha iyi yönetmesini sağlamayı amaçlar. Duygu eğitimini almış çocuklar hem sosyal ilişkilerde hem de akademik alanda daha başarılı olabilir. Duygu eğitimi alan çocuklar, kendilerini ve insanları daha iyi anladığı için uyumlu bir biçimde yaşayabilir, çatışmaları daha çabuk ve sağlıklı yollarla çözebilir. Tüm bu sebeplerle duygu eğitimi, eğitimin olmazsa olmaz bir parçasıdır.
2. Türkçe Dersinde Duygu Eğitimi Neden Olmalı?
Türkçe dersi, öğrencilerin kendini ifade etme, anlama ve sorgulama imkanını en çok bulduğu derstir çünkü derslerde okuyarak ve dinleyerek edebi metinlerdeki karakterle empati kurma, onların yaşadıklarından ders alma; yazarak ve konuşarak ise duygularını ifade etme olanağı bulurlar. Bu derste duygu eğitimi vermek, çocukların duygusal gelişimi, farkındalıkları ve kendilerini tanımaları için çok önemlidir ve burada en büyük sorumluluk Türkçe öğretmenlerindedir. Bu farkındalığa erişmiş olan tüm öğretmenler, bu konu üzerinde durmaktadır. Bir taraftan dört temel beceriyi geliştirmek, dil bilgisi konularını tamamlamak ve konuşma, dinleme ve yazılı olmak üzere üç ayrı sınav yapmak zorundadırlar. Bunun için ortaokul seviyesinde haftada 5 ya da 6 saat dersleri vardır. Bu ders programının ne kadar yeterli olduğu tartışılabilir.
3. Türkçe Dersinde Duygu Eğitimi İçin Neler Yapılıyor?
Türkçe ders kitaplarında duygularımız temasının yer aldığını, her kademede doğrudan yer almasa da, bu temada duygularla ilgili metinler olduğunu ve metindeki duyguların analiz edildiği etkinliklerin yer aldığını görürüz. Ancak bu birbirinin tekrarı olan ve daha çok dil bilgisi konularıyla ilgili soruların sorulduğu, etkinliklerin yer aldığı ders kitapları, duygu eğitimi için yeterli mi olduğu tartışılır. Amaç doğru olsa da bu etkinlikler, uygulamada öğrenci ve öğretmenler için sıkıcı birer görev olarak kalabilmekte. Elbette burada öğretmelerin rolü daha fazla artmaktadır, onların desteğiyle bu metinleri ilgi çekici ve daha düşündürücü hâle getirmek mümkün olabilir. Öğretmenler, çeşitli dinleme, yazma, konuşma ve okuma etkinlikleriyle duygu eğitimini destekleyebilir.
4. Türkçe Dersinde Duygu Eğitimi İçin Neler Yapabiliriz?
Türkçe derslerinde duygu eğitimi için ders kitaplarından ya da farklı edebi kaynaklardan seçilen metinlerdeki duygular üzerine analiz ve tartışmalar yapılabilir. Bu metinlerden hareketle yeni metinler yazılabilir. Derste, bir duygudan hareketle çeşitli konuşma etkinlikleri yapılabilir. Öğrencilerin yaratıcı drama etkinlikleriyle duygularını ifade etmeleri sağlanabilir. Duygulardan hareketle yaratıcı yazma çalışmaları yapılabilir. Çeşitli videolar, filmler izlenerek ya da şarkılar dinlenerek buradaki duygular analiz edilip üzerine konuşulup yazılar yazılabilir. Elbette bunları yapmak için çok zaman gerekli olduğundan çeşitli seçmeli dersler konularak zaman yaratılabilir. Ders kitaplarında da bu amaca yönelik değişiklikler yapılabilir ayrıca öğretmenleri bu konuda bilgilendirecek çalışmalar yapılabilir.
Sonuç olarak duygu eğitimi, sağlıklı bireyler yetiştirmek ve sağlıklı bir toplum inşa etmek için olmazsa olmazdır. Türkçe dersi de sağladığı imkanlar açısından duygu eğitimi vermek için en ideal ders denebilir. Yapılan kıymetli çalışmalar olsa da bunların yeterli olduğunu söylemek mümkün değildir. Bu alanda istenirse daha pek çok anlamlı çalışma yapılabilir.
Kaynakça:
Düzgün, A. (n.d.-b). Çocuklarda Duygu Eğitimi. Yeni Dünya dergisi. Web.
Söylemez, D. (n.d.). Türkçe Dersinin Genel Amaçları. Web.
Gökalp, N. (2019) “Duygu Eğitimi ve Felsefe.” AHBV Edebiyat Fakültesi Dergisi, no. 1, 2019, pp. 77–81.
Kapak görseli: unsplash.com
