Roma panteonundaki pek çok tanrıdan biri olan Jüpiter, bu tanrılar arasındaki en yüce ve kudretli tanrı kabul edilir. Jüpiter, tüm tanrıların Roma Kralı ve Roma’nın koruyucusu olarak anılır. Ayrıca, gök ve gök gürültüsü ile de ilişkilendirilir. Jüpiter’in tam adı Jüpiter Optimus Maximus’tur. Yunan mitolojisinde karşılığı Zeus’tur.
Daha sonrasında Roma olacak bölgenin ilk yerlileri atalarının ruhları tarafından korunduklarına inanırlardı bu yüzden bu ruhların başına üç adet tanrı eklediler. Bu yeni tanrıların ilki savaş tanrısı Mars, diğeri Roma halkını koruyan tanrılaştırılmış Romulus ve son olarak yüce tanrı kabul edilen Jüpiter’di. Cumhuriyetin yükselişiyle birlikte Jüpiter’in yüce tanrı ve tanrıların kralı kimliği yerleşmiş olsa da diğer iki tanrının yerini Jüpiter’in karısı ve aynı zamanda kız kardeşi olan Juno ve kızı Minerva aldı.
Jüpiter’in Kökeni ve Ailesi
Annesi, dünyanın annesi olarak kabul edilen aynı zamanda zenginlik ve bolluk tanrıçası olan Ops, babası ise tarım tanrısı olan Satürn’dür. Jüpiter’in beş kardeşi daha vardır. Bunlar deniz tanrısı Neptün, yeraltı tanrısı Pluto, ocak tanrıçası Vesta, doğum tanrıçası Juno ve tarım tanrıçası Ceres’tir.
Anlatılara göre, Satürn‘ün en büyük korkusu çocuklarının ondan daha büyük tanrı ve tanrıça olup onu alt etmeleridir. Bu yüzden çocuklarını küçük yaşlarda tek lokmada yutar fakat annesi Ops, sıra Jüpiter’e geldiğinde, kumaşlara sarılmış bir taş parçasını Satürn’e verir. Bu taş Satürn’ün midesini çok bulandırır ve Satürn kusmak zorunda kalır. Kusmasıyla birlikte çocuklar da midesinden çıkıverir. Çocuklar babalarına onlara yaptığı ihanetten dolayı çok sinirlenir ve hepsi birlikte Satürn’ü alt ederler. Bu şekilde babalarının en büyük korkusu gerçekleşmiş olur. Daha sonra kardeşler evreni kendi aralarında paylaşırlar.
Jüpiter, kız kardeşi Juno ile evlidir fakat eşi Juno’nun kıskançlığına rağmen evlilik dışında da birçok kadınla ilişki yaşamış ve çocukları olmuştur. Çocukları; Diana, Venüs, Proserpina, Apollon, Mars, Vulkan, Merkür, Liber ve Minerva‘dır. Çocuklarından en önemlisi Minerva’dır çünkü babası Jüpiter ile baş üç tanrıda kendine yer bulmuştur.
Minerva’nın dünyaya gelişi babası Jüpiter’in kaderiyle neredeyse aynıdır. Jüpiter Metis’e tecavüz eder ve onu hamile bırakır. Fakat doğmamış çocuğunun onu alt etmesinden korkar ve babasının yaptığı gibi Metis’i ve doğmamış çocuğunu tek hamlede yutar. Ancak çocuk o kadar güçlüdür ki babası onu yutmasına rağmen yine de ölmez ve Jüpiter’in alnında dünyaya gelene kadar büyümeye devam eder. En sonunda Jüpiter’in alnı patlar ve bilgelik, öngörü ve stratejik savaş tanrıçası Minerva dünyaya gelir.
Jüpiter’in Sembolleri
Hava değişimi üzerindeki inanılmaz gücünü ve gök tanrısı rolünü temsil eden şimşek, Jüpiter’in en yaygın sembolü olarak bilinir. Jüpiter, yeryüzüne emirler ve cezalar göndermek için şimşek gücünü kullanır. Genellikle uzun sakallı, olgun ve kaslı bir adam olarak tasvir edilen Jüpiter ile ilgili diğer semboller arasında meşe ağacı ve kartal da bulunur. Romalılar, kartalların davranışlarının Jüpiter’in düşüncelerini temsil ettiğini düşünürdü bu nedenle kartal Jüpiter’in en bilinen sembolleri arasında yer alırdı.
Jüpiter ve Roma Dini
Romalılar, Jüpiter’e ibadet etmek için Capitoline Tepesi’nde bilinen en büyük tapınak olan Jüpiter Optimus Maximus tapınağını inşa ettiler. Burada ibadet için Jüpiter’e yemekler sunarlardı, kurban keserlerdi ve dua ederlerdi. Tapınağın tepesinde dört atlı bir araba kullanan Jüpiter’in heykeli, tapınağın içinde ise kırmızıya boyanmış Jüpiter’in heykeli ve Jüpiter taşı bulunuyordu. Jüpiter taşı insanların kutsal yeminlerini ettikleri yer olarak kabul ediliyordu.
Zamanla bu büyük tapınak askeri kutlamaların ve zaferlerin de merkezi haline gelmişti. Kutlamaların başında bir muzaffer bulunurdu ve askerleriyle birlikte Roma’nın sokaklarında dolaşırdı ve en sonunda büyük tapınağa varırdı. Yüce Jüpiter’e ele geçirdikleri ganimetlerin bir kısmını sunarlardı, kurban keserlerdi. Bu kutlamalar sırasında galip gelen muzaffer Jüpiter’in süslerini taşırdı, yüzünü kırmızı boyardı hatta bazen Jüpiter’in asasını taşıma hakkına sahip olurdu. Bu büyük Jüpiter Optimus Maximus Tapınağı, Modern Çağ’a gelmeden yıkılmıştır.
Kaynakça
- Thecollector.’Who is Roman God Jupiter?’ The Collector, https://www.thecollector.com/who-is-the-roman-god-jupiter/. Erişim Tarihi:05.07.2023
- Wasson, Donald L.’Jupiter’ World History Encyclopedia, https://www.worldhistory.org/jupiter/. Erişim Tarihi:05.07.2023
- Apel, Thomas.’Jupiter’ Mythopedia, https://mythopedia.com/topics/jupiter#note-1-ref. Erişim Tarihi:05.07.2023
