Johann Strauss | Yarasa Opereti Hikâyesi

Arşiv
Arşiv
Söylenti Dergi'de geçmiş zamanda yazar olan dostlarımızın eserleri bu hesapta arşivlenmektedir. Yazar onayı olduğu sürece kaynak göstererek kullanmak serbesttir.
Editör:
Damla Satıroğlu
spot_img

Günlerden bir gün, soylu bir kişi (Baron), baloda sarhoş olan -belki de incelemek için kanını alan, veya ücreti fazla gelen (kan emici!)- doktor arkadaşına (Dr.Falke) yarasa kostümü giydirip, alay konusu olmasın neden olmuş. Kinlenen arkadaşı da intikam uğruna bir balo düzenlemiş. Sonra olanlar olmuş…

Oğul Johann Strauss‘un bu değişik isimli opereti ülkemizde geniş bir izleyici kitlesiyle buluşuyor.

Operet Nedir?

Her zaman ciddi, ağırbaşlı bir topluluk olarak kabul edilen klasik opera izleyicisinden çok daha fazla izleyiciyi çeken operetler; eğlenceli, hafif, daha çok halk için yazılmış ve bu nedenle geniş halk gruplarına ulaşabilen müzikli tiyatro eserleridir. Siyası hiciv içerebilen operetlerin içerisinde bestesiz konuşmalar da yer alabilir. Ancak tabii ki Strauss, bu eserinde müziğin tüm renklerini akıcı ve eğlenceli olaylar örgüsüyle buluşturarak seyircinin üç saati aşkın süre sıkılmadan izlemesini sağlamıştır.

Die Fledermaus - Wikidata

Kısaca Yarasa Opereti

Ele aldığı aldatma, intikam ve kılık değiştirme gibi temalarla oluşturulan romantik-drama yapısıyla oğul Johann Strauss II‘nin dünyaca ünlü bu operetinin öyküsü, Julius Roderich Benedix‘in Das Gefängnis (Hapishane) adlı kısa komik bir öyküsünden veya Henri Meilhac ve Ludovic Halevy tarafından yazılmış bir vodvilden esinlenilmiş olabilir. Bu eserin, Libretto denilen ve opera operetlerdeki sözlü metni Carl Haffner ve Richard Genée tarafından hazırlanmıştır. Orijinal metinlerde yer alan réveillon kavramı, Noel Günü ve yılbaşı gecesinden önceki akşam düzenlenen uzun bir akşam yemeği için kullanılan Fransızca bir sözcüktür. Ancak katılım, yemek bitene ve devamında sabaha kadar uyanık kalmayı içerir ve Dr. Falke’ye giydirilen yarasa kostümünü çağrıştırmaktadır.

File:Johann Strauss Operetta Fledermaus.png - Wikimedia Commons

Yarasa Opereti

I. Perde

Baron von Eisenstein, bir devlet memuruna hakarette bulunduğu için sekiz gün hapis cezası almıştır. Eisenstein’in hizmetçisi olan Adele, kız kardeşi İda vesilesiyle Prens Orlofski’in verdiği bir maskeli kıyafet balosuna davetiye alır. Baron’un arkadaşı Falke gelir ve Baron’u da aynı baloya davet eder. Eisenstein, hapishaneye gitme bahanesiyle karısı Rosalinde ve hizmetçisi İda’ya veda eder. Eisenstein evden ayrıldıktan sonra, eskiden beri Rosalinde’e hayran olan şan öğretmeni Alfred ziyarete gelir. Tam bu sırada, hapishane müdürü Frank, Rosalinde’nin kocasını hapishaneye götürmek üzere gelir ve evde onu Alfred ile yalnız başına bulur. Zavallı aşık Alfred, Rosalinde’i ele vermemek için kendinin Eisenstein olduğunu bildirir ve Frank tarafından tutuklanıp götürülür.

II. Perde

Prens Orlofski’nin yaz köşkündeki bu maskeli kıyafet balosunu, Falke’nin, Baron Eisentein’ın, geçen yıl içkiliyken ona yarasa kostümü giydirerek herkese komik duruma düşürdüğü için intikam almak amacıyla düzenlediği öğrenilir. Hatta bilerek Frank, Adele ve Rosalinde’yi ayrı ayrı davet etmiştir. Eisenstein, bir aktrist kıyafeti giyen Adele ile tanıştırılır. Fakat kafası içkiden o kadar karışıktır ki onun gerçekten hizmetçisine çok benzediğini düşünür ama tanıyamaz. Sonra Falke, Macar kontes kıyafetli maskeli Rosalinde’yi Eisenstein ile tanıştırır. Çiftin birbiriyle samimi halleri arasında kocasını tanıyan Rosalinde cebinden cep saatini çalmayı başarır. Bunu yakın gelecekte kocasının kendine ihanet ettiğine dair suç delili olarak kullanmayı düşünmektedir.

Ankara Devlet Opera ve Balesi tarafından 2014 yılında sergilenen Yarasa Opereti’nin 2. perdesi sizlerle.

III. Perde

Ertesi sabah herkes kendini hapishanede bulmuştur. Falke baloda bulunan diğer bütün davetlilerle birlikte hapishaneye gelir ve tüm olanların “yarasa olayını” çıkaranlardan öç almak için düzenlendiğini itiraf eder. Her şey kavga çıkmadan çözüme kavuşur. Eisensentein karısına ihanette bulunmasını aldığı alkolün tesiri olarak açıklar. Orlofski Adele’in sanat kariyerini desteklemeyi kabul eder. Eisenstein ise kendine önceden verilmiş olan hapis cezasının hepsini çekmek zorundadır.

Review: 'Die Fledermaus' in Full, a First Under the Baton of James Levine - The New York Times
nytimes.com

Geçmişten Günümüze Yarasa Opereti

Orijinal hali Almanca olan operetin (Die Fledermaus) prömiyeri, 5 Nisan 1874’de Viyana’da yapılmış ve eser o gün bugündür dünyanın en çok dinlenen ve sevilen klasik müzik eserleri arasında yerini almıştır. Ülkemizdeki ilk temsili ise 1950 yılında Ankara Devlet Operası’nda olmuştur. 2013 yılında İzmir’de, 2014’te Ankara Devlet Opera ve Balesinde, 2020 yılındaysa yeniden Samsun Devlet Opera ve Balesi repertuvarında yer alarak sergilenmiştir. Strauss ezgileri eşliğinde küçük bir sanat molasıyla, günlük yaşamımızın gri bulutlarını dağıtmak isteyenlere güzel bir sosyal aktivite olabilir.

DÜNYACA ÜNLÜ OPERET SAMSUN'DA SAHNELENDİ
2020 yılında Samsun’da sahnelenen Yarasa Opereti. dengegazetesi.com.tr

Yarasa Opereti ile ilgili meraklısına birkaç kısa not;

  • Genellikle Prens Orlofski rolünü sopranoların oynaması geleneği vardır.
  • Falke, Almanca şahin anlamına gelir. Kinaye olarak yarasa kostümü bu nedenle kullanılmış olabilir.
  • Yarasa kostümünün giydirilme gerekçelerinden biri de yarasaların sürü halinde gece sabaha kadar beslenmeleri ve gündüz uyuklama alışkanlıklarının olması olabilir.
  • Özellikle Uvertür, Polka ve Çardaş belli başlı parçalardır.
  • Bir kaç kez sinemaya da konu olmuştur. Özellikle uvertür bölümünün yer aldığı Tom ve Jerry çizgi filmindeki sahne meşhurdur.

Kaynak

  • Ezgi Deniz Alpan. OPERET TÜRÜ JOHANN STRAUSS II ve YARASA (DIE FLEDERMAUS) ESERİ ÜZERİNE 2017. Opera Bale Sanat Dergisi
  • GÖKÇE ENGÜN. FRANSIZ İHTİLALİ SONRASI DEĞİŞEN TOPLUMSAL YAPININ
    MÜZİĞE ETKİLERİNİN, FRANSA’DA OPERETİN ORTAYA ÇIKIŞ
    SÜRECİ VE GELİŞİMİ ÜZERİNDEN İNCELENMESİ. BAŞKENT ÜNİVERSİTESİ
    SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ SAHNE SANATLARI ANASANAT DALI
    YÜKSEK LİSANS TEZİ ANKARA – 2022
  • Öne çıkan görsel
spot_img

1 Yorum

Yorum Yap

Yorum girişi yapınız.
Adınızı girin

spot_img

Valide-i Muazzama : Mahpeyker Kösem Sultan

Naib-i saltanat unvanıyla Osmanlı İmparatorluğu'nu yaklaşık 30 yıl yöneten Mahpeyker Kösem Sultan, attığı adımlarla hanedanın kaderine yön vermiştir.

Hafıza Mekanları: Anıtların Psikolojik ve Toplumsal Etkileri

Anıtlar, toplumsal hafızayı korur ve kimliğimizi inşa eder. Kolektif hafıza ve kültürel aktarımın dönüştürücü gücüdür.

Eşeği Saldım Çayıra – Kazak Abdal | Şiir İncelemesi

Kazak Abdal hayatı ve bilinen şiirlerinden olan Eşeği Saldım Çayıra eserinin incelemesi.

Twinless Film İncelemesi: İki Yalnız, Bir Kayıp

Başrolde Dylan O'Brien'ın yer aldığı kayıp, yalnızlık, bağ kurma arayışı, yas süreci üzerine dokunaklı bir film olan Twinless film incelemesine göz atın.

Alice in Borderland 3. Sezon İncelemesi: Neden Beklentiyi Karşılayamadı?

Alice in Borderland dizisinin 3. sezonun her oyununda Chishiya'nın zekâsını arayıp, Aguni'nin fedakârlığını andık diyebilirim. 

Evrensel Duygular: Anlamadan da Hissedeceğiniz 8 Şarkı

Dili fark etmeksizin ruhunuza dokunan, evrensel duygusal taşıyan 10 şarkıyı keşfedin. Melodik parçalarla hazırladığımız liste, her anınıza eşlik edecek!

Viktoryen Dönemde Kadın İmgesi: “Evdeki Melek”

Viktoryen dönemde ‘Evin Meleği’ ideali, kadını fedakâr ve itaatkâr bir role hapsetti. Gilman ve Woolf bu miti sorgulayarak özgür kadının sesini aradı.

Jane Austen ve Aşkın Sosyal Eleştirisi

Jane Austen, romanlarında aşkı sadece romantik bir duygu olarak değil; statü ve kadınların konumu üzerinden ele alarak dönemin evlilik anlayışına eleştirel bir bakış atar.

Shirley Jackson’ın Amerikan Gotik Edebiyatındaki Yeri

Shirley Jackson, Amerikan gotiğine modern bir ses getirmiş ve kalıcı bir iz bırakmıştır.

Amerikan Edebiyatında 4 Yalnız Kahraman

Amerikan edebiyat tarihinin en önemli temsilcileri haline gelmiş kahramanlarımızın ne kadar soyutlanmış bireyler olduğunu farketmiş miydiniz?

Editor Picks