Jane Austen denilince aklımıza ilk olarak aşk temalı romanları gelebilir ancak Austen daha önce deneyimlemediği bu duyguyu öylesine ustalıkla yazar ki hiç evlenmediğini bilmek bizi hayrete düşürür. Kısacık ömründe yazmış olduğu sayısız eser, eser taslakları ve her bir yazısı onun döneminde bir kadın olarak yaşamış olduğu zorlukları ve çabalarının bir yansıması olarak günümüzde hayat bulur. Austen’in kişisel yaşamını ve Gurur ve Önyargı romanını aşk teması bağlamında detaylıca incelediğimiz bu yazı için keyifli okumalar dileriz.
Jane Austen’in Hayatında Aşk Neredeydi?
İddialara göre Jane’in ilk ve tek aşkı Tom Lefroy isimli bir hukuk öğrencisiydi. Jane ile dans gecelerinin birinde tanıştılar ve sonrasında yalnızca üç dans gecesinde görüşebildiler. Bu kısa soluklu romantik buluşmalar Jane’in romanlarındaki genç kızların kalbini çalan erkekleri yazmasına ilham olurken, Jane hayatı boyunca tam anlamıyla sahip olamadığı bir arzusunu, aşkı, romanları aracılığıyla somutlaştırmış oldu.
İngiliz Naipliği Döneminde Aşk ve Evlilik
İngiliz Naipliği (Regency) Britanya tarihinde 1811 ile 1820 yılları arasında Kral IV. George’un görev yaptığı döneme denir. Bu dönemde Austen’in de gözlemlediği üzere evlilik aşktan ve sevgiden uzak, sosyal statüyü ve maddi refahı temsil eden bir “kurum”dan ibaretti. Bu yüzden bir kadının varlıklı biriyle evlenmesi ailesinin sosyal sınıfını ve konumunu yükseltirken fakir biriyle evlenmesi ailesinin konumunu ve maddi durumunu düşürürdü. Bu sistem, Austen’in romanlarında sıkça karşımıza çıkarak onun dünyasından ve bakış açısından aşkın aslında toplumsal olarak nasıl farklı bir biçimde görüldüğünü ortaya koyar.
Evliliğin Sosyal ve Ekonomik Önemi
Bu dönemde yapılan “iyi” bir evlilik kadın, erkek ve aileleri için farklı şeyler ifade ederdi. Erkekler genellikle güncel varlıklarını korumak adına veya yeni arsa, çeyiz gibi varlığını artıracak türden kaynakların arayışında olurlardı. Kadınlar ise eğer aileleri varlıklıysa kendilerine denk olan veya varlıklarını artıracak bir aday ararlarken, varlıksız kadınlar için durum biraz şanssızdı. Miras ve soyun böylesi önemi olan bir toplumda evlilik sadece bireysel bir mesele olmaktan çıkıp bütün aile varlığını ve şöhretini etkileyen bir kurum haline gelmişti.
Gurur ve Önyargı’da Toplumsal Bir Sözleşme Olarak Evlilik
Naiplik İngiltere‘sinin katı sınıf sisteminde evlilik genellikle kişinin finansal istikrarını, sosyal statüsünü ve aile soyunu güvence altına almanın bir yolu olarak görülüyordu. Özellikle önemli bir servete veya mirasa sahip olmayan kadınlar için, iyi bir evlilik saygın bir gelecek sağlamanın tek yoluydu.
Gurur ve Önyargı romanında ise Charlotte Lucas ve Mr. Collins gibi karakterler evliliğin karşılıklı sevgi ve aşktan oluşmadığını, sadece toplumsal bir sözleşmeden ibaret olduklarını savunurlar. Hatta, Elizabeth Bennet ve Mr. Darcy arasındaki görünüşte romantik ilişki bile toplumsal düşüncelerden etkilenmiştir; Darcy’nin Elizabeth ile evlenmeye karşı ilk baştaki isteksizliği, onun düşük sosyal statüsüne dayanmaktadır. Austen, bu karakterler aracılığıyla evlilik kurumunu, genellikle toplumsal normları bireysel mutluluktan daha öncelikli tutan bir toplumsal sözleşme olarak eleştirir ve evliliğin yalnızca bir amaca ulaşmak için bir araç olması gerektiği fikrine meydan okur.
Gurur ve Önyargı’da Aşk Kavramı
Kitap genel olarak Romantizm akımından faydalanır bu yüzden özellikle kadınların dünyasında mantıktan ziyade duygular ön plana çıkar. Austen bu anlamda toplum tarafından görülmeyen ve değerli bulunmayan kadınları tasvir ederken öbür yandan kadınların bakış açılarına önem verdiğini vurgular. Her ne kadar hikayedeki arzu edinilen Darcy ve Elizabeth’in aşkını çoğunlukla romantik ve duygusal bakış açılarından görmemiz bize gerçek aşkın tanımı olarak yansıtılsa da özünde evlilik hakkında kökleşmiş toplumsal ve geleneksel kaygıları barındırır.
Kaynakça:
Dalal, Kiran. “The Role of Marriage in Jane Austen’s ‘Pride and Prejudice’.” International Journal of Research in English, vol. 1, no. 1, 2019, pp. 44–47.
Austen, Jane. Pride and Prejudice. Edited by Pat Rogers, Cambridge University Press, 2006. The Cambridge Edition of the Works of Jane Austen.
KafkaOkur Dergisi. KafkaOkur Dergisi, no. 101, Aug. 2025.
Öne Çıkan Görsel ComingSoon sitesinden alınmıştır.
