Amerika kıtasının keşfinden beri, pek çok milletin koloniler halinde yeni dünya‘da yer ayırttığı biliniyor. Oldukça zorlu şartlar altında kurulan ve her zaman başarılı olmayan bu koloniler, her bir milletin Amerika kıtasındaki yansımasını bugün bile gösteriyor. Bu milletlerin en güçlülerinden biri de İngilizler. İngilizlerin Amerika‘da kurduğu pek çok yerleşme olduğunu biliyoruz fakat bugün ilk kalıcı İngiliz kolonisi olarak da bilinen Jamestown‘dan bahsedeceğim.
Yeni Dünya’da Bir Koloni
14 Mayıs 1607’de kurulan Jamestown’ın asıl amacı, kalıcı bir yerleşim yeri olmak değildi. Dönemin kralı -aynı zamanda yerleşkenin ismini aldığı hükümdar- James I, bir grup yatırımcıya “Virginia Company“nin kurulması için onay verdi ve bu yatırımcıların Amerika kıtasındaki gerçek hedefleri finansaldı. Christopher Newport‘un önderliğinde üç gemiyle (The Susan Constant, The Godspeed, The Discovery) İngiltere’den Amerikanın kuzeyine hareket eden yatırımcılar, Chesapeake Bay yakınlarına nisan ayında vardılar. Orada bir yönetim kurulu kurduktan sonra uygun yerleşim yeri aramaya başladılar. İç kısımda kalan bir yarımadayı yerleşke olarak seçtiler. Bu bölgenin seçilmesinin sebebi, üç tarafının suyla çevrili olması ve dolayısıyla da İspanyollardan gelecek olası saldırılara kapalı olmasıydı, ayrıca kolonistlerin gemileri için uygun bir ortamdı.
Jamestown’daki ilk yıllar kolay olmadı. Yerleşmecilerin sahip olduğu donanım yetersizdi ve bataklıklarla kaplı bu alanda pek çok hastalıkla baş etmeye çalıştılar; aynı zamanda yerlilerle anlaşmazlık yaşamaları ve bölgedeki yağış yetersizliği daha fazla soruna yok açtı. O sırada Newport ve yanındaki diğer mürettebat üyeleri daha fazla kolonist ve tedarik getirmek için İngiltere’ye dönmüştü. Bütün bu başarısızlığın sınırında kalma süreci, Captain John Smith sayesinde sona erdi.
Yerlilerle Anlaşma
John Smith, Jamestown bölgesinde hakim olan Powhatan lideri ile bir anlaşma yaptı ve bu anlaşma sayesinde çıkarlar tatmin edildi. İngilizler yerlilerden yiyecek alırken yerliler onlardan bazı silahlar dahil olmak üzere metal malzemeler aldı. Fakat bu iki ırk arasında yaşanan çatışmalardan kaçınmak neredeyse imkansızdı. Bir süre sonra, yapılan anlaşma Powhatan lideri tarafından yıkıldı. Bir yandan devam eden insan akını, yerlileri rahatsız etmiş olacak ki onların bölgeye girişini engelleyecek şekilde ayarlamalar yaptılar.
Jamestown bölgesine yoğun bir insan akının olması ve kaynakların yetersizliği birleşince ‘Açlık Zamanı‘ olarak bilinen dönem açık verdi. Bu dönemde insanların yiyecek yetersizliğinden yamyamlığa bile başvurduğu biliniyor. Hayatta kalan kolonistlerin Jamestown’dan ayrılacağı sırada 150’den fazla yerleşimciyi barındıran iki tane gemi daha geldi, ve aralarında İngiliz bir koloni yöneticisi de vardı: Lord De La Warr.
Adım Adım Büyüyen Yerleşke
Koloninin yavaş yavaş büyümeye başladığı ve güç aldığı sırada yönetici Lord De La Warr, hastalığa yakalandı ve ana topraklara geri dönmek zorunda kaldı . onun yerine geçen lider, yerliler ve kolonistlerin ilişkilerini kontrol eden yasalar getirdi. Elbette bu yasalar yıkıma yol açtı, Yerlilerin büyük kısmı öldürüldü ve evleri yakıldı. Yerlilerden öğrendikleri taktikleri uygulayan kolonistler, Jamestown genişlemeye başladıkça kendi ekinlerini ekecek alana sahip oldular.
İspanyolların sahip olduğu tütünü koloniye getiren ve böylece bölge için büyük bir ekonomik kalkınmaya yol açan kolonist John Rolfe, çok ünlü bir çizgi film figürü olan Pocahontas‘ın eşidir aslında. Üstünlük sağlamak için Powhatan liderinin kızını (Pocahantas) kaçıran kolonistler onu esir alırlar ve burada Hristiyanlığa dönen Pocahontas, John Rolfe ile evlenir.
Jamestown’ın Sonu
Koloniye olan ilgiyi arttırmak için John Rolfe ile birlikte seyahat eden Pocahontas, 1617’de öldü. Bu durumun karşısında zaten çok da iyi olmayan kolonist-yerli ilişkisinin huzuru sona erdi. Powhatan liderinin kardeşi Opechankeno, İngilizlerin akınlar halinde yerleştiği bu bölgenin durumunu iyi görmüyordu. Beklenen biçimde Virginia’daki İngiliz yerleşmelerine saldırılar düzenlendi, 350-400 civarı insan öldü. Durumun ciddiyetini kavrayan Kral James I, Virginia Şirketi’ni dağıttı ve Virginia’yı baş koloni olarak belirlerken Jamestown’ı koloninin başkenti olarak atadı. Yerliler her ne kadar başkaldırmaya devam ettilerse bu çaba hiç bir işe yaramadı ve bölge gitgide daha da güçlendi.
Nathaniel Bacon adındaki yerleşmeci, Amerika kolonilerindeki ilk isyanı çıkarttı. Bölgenin ekonomik problemlerinden ve yerlilerin Jamestown’daki varlığından rahatsız olan bir grup kolonisti de arkasına alan Bacon, yönetici William Berkeley’e karşı ayaklandı. Jamestown, Bacon ve destekçileri tarafından işgal edilip yakıldı. Bu olay, yerleşkenin sonunu hazırlayan dönüm noktalarından biri oldu. İsyanın ardından Virginia yönetimi, Jamestown’daki yapıları yeniden inşa etmeye çalıştı ancak şehir bir daha eski canlılığına kavuşamadı. 1699’da ise resmi olarak Virginia’nın başkenti Williamsburg’a taşındı ve bugün hala Amerika koloni dönemi denildiğinde akla gelen Jamestown, Virginia’nın eski başkenti olarak tarih sahnesinden çekildi.
Kaynakça
- “Jamestown Colony.” History, Web. Erişim Tarihi: 10.11.24
- Absolute History. “What Was Life Like in the First American Colony?” YouTube, 7 Mart 2022, Web. Erişim Tarihi: 10.11.24
- Norton, Mary Beth, Carol Kamensky, David W. Blight, Howard P. Chudacoff, Fredrik Logevall, and Beth Bailey. A People and a Nation. Stamford: Cengage Learning, 2015. Erişim Tarihi: 10.11.24
- Kapak Görseli: pinterest.com
