J.K. Rowling’in Etkilendiği Yazarlar

J.K Rowling, hepimizin okuduğu aynı zamanda da izleme fırsatı bulduğu Harry Potter evreninin yaratıcısıdır. Bu büyülü evren, dünyanın her yerine ulaşmış beş yüz milyondan fazla satış yapmış ve beyaz perdeye uyarlanan sekiz filmi ile gişe rekorları kırarak adından söz ettirmiştir.

31 Temmuz 1965 yılında Birleşik Krallık’ta dünyaya gelen Rowling, küçük yaşlarda kendisinden iki yaş küçük olan kardeşine okumak için kısa hikâyeler yazmaya başlamıştır. Altı yaşındayken ilk hikâye kitabı olan Tavşan‘ı yazmış ve daha sonra on bir yaşında yedi lanetli bir elmas ve onlara sahip olan insanların yaşadıklarını anlata ilk romanını yazmıştır.

Yazar olmak istediğini küçük yaşlarda fark eden Rowling, bu konudaki isteğini ve yazar olmaya karşı duyduğu tutkusunu şu sözlerle dile getirir: “Size yemin ederim, ‘yazar’ diye bir şey olduğunu bildiğimden beri yazar olmak istedim. 4 yaşındayken daha yazmayı bilmezdim ama yaşadığımız evde kitaplardaki harfleri teker teker başka kağıtlara çizerek kopyalardım. Yazdığım şeyin ne olduğunu bilmezdim ama kağıdın üstünde o işaretleri bıraktığım için çok memnun olurdum. Fiziksel olarak elle yazmayı çok severdim. Sonradan kitapların başka insanlar tarafından yazıldığını öğrendim ve o günden beri başka bir şey yapmak istemedim.”

Louisa May Alcott’un Küçük Kadınlar kitabındaki Jo March karakterini kendisiyle bağdaştırmış ve onun en sevdiği edebi karakter olduğunu belirtmiştir: “En sevdiğim edebi karakter Jo March. Yazar olmak için yanıp tutuşan, tutkulu bir karakterin Jo adında küçük bir kıza ne ifade ettiğini anlatmakta kelimeler yetersiz kalır.”

Yazarlık Yolculuğundaki Engeller ve Kararlılığı

Harry Potter serisini yazdığı dönemde maddi ve manevi olarak zor zamanlar geçiren J.K. Rowling, kitabını on iki farklı yayınevine göndermiş ve hepsinden red cevabı almıştır. Ancak bu onun pes etmesine değil, yazmaya daha sıkı sarılmasına neden olur. Bu süreçle ilgili olarak oldukça aktif kullandığı sosyal medya hesabında şu paylaşımı yapar: “İlk red mektubumu mutfağımın duvarına yapıştırdım, çünkü bu, favori yazarlarımla aramda ortak bir özellik oluşturuyordu!”

Yazarlık yolculuğunda yaşamış olduğu tüm bu engellere karşı olarak kararlı duruşu ve bitmek bilmeyen azmi sayesinde maddi açıdan sahip olduğu zenginliğin yanında birçok onur ve ödül alarak manevi zenginliğe sahip olmuştur.

J.K. Rowling, Harry Potter gibi büyülü bir dünyayı inşa ederken bazı önemli yazarlardan ve onların eserlerindeki karakterler ve evrenlerden ilham almıştır. İlham aldığı isimleri listeledik.

J.R.R Tolkien

Tolkien’in yarattığı mitoloji ve ihtişamlı büyü dünyası, Rowling’in Hogwarts’ın büyü kokan atmosferini ve evrenin genişliğini oluştururken büyük bir ilham kaynağı olmuştur. Yüzüklerin Efendisi’nin geçtiği Orta Dünya, Hogwarts evrenini hatırlatmaktadır.

J.K. Rowling, Harry Potter evreninin ve bu evrenin içerisinde var ettiği karakterlerin Tolkien’ın özellikle Yüzüklerin Efendisi evrenine benzetilmesinden dolayı açık bir şekilde eleştirilir. Röportajlarından birinde bu konu hakkında ki düşüncelerini açık bir şekilde dile getirmesine rağmen yine de iki evren arasındaki benzerlikler oldukça dikkat çekmektedir.

“Benim eserlerimle Tolkien’in eserleri oldukça yüzeysel benzerlikler taşıyor. Tolkien tamamen yepyeni bir mitoloji yarattı, ben asla böyle birşey yaptığımı iddia edemem. Ancak şunu diyebilirim ki benim esprilerim çok daha güzel. Modern epik fantazi yazarlarının hiçbiri ne kadar uğraşırsa uğraşsın eserlerinde Tolkien izini taşımaktan kaçınamazlar.”

C.S. Levis

Harry ve arkadaşlarının Hogwarts’a giderken geçtiği karmaşık yollar ve gizli geçitler, Narnia Günlükleri‘ndeki sihirli dolaba benzetilebilir. Ayrıca, her iki eserde de çocukların gerçek dünya içerisinden büyülü bir dünyaya adım atması teması dikkat çekmektedir. Bir diğer benzerlik ise Harry Potter da Profesör Dumbledore’un bilge ve merhametli karakterinin Narnia Günlükleri’ndeki Aslan karakteri ile benzerlik göstermesidir. Tüm bu benzerliklerin yanı sıra Rowling, Narnia evrenin bambaşka bir dünya olduğunu söylerken Harry Potter’ın kendinizi ait hissettiğiniz bir dünyanın içinde var olduğundan bahsediyor.

”Harry’in King Cross İstasyonu’nda bir bariyere kendini fırlatması gerektiği söylendiğinde kendimi Narnia’ya giden gardrop rotasını düşünürken buldum.”

E. Nesbit

Harry ve arkadaşlarının maceracı ruhu ve büyüyle iç içe geçmiş yaşamları, Nesbit’in yazılarındaki çocukların ruhunu anımsatmaktadır. Harry Potter ve E.Nesbit’in Demir Yolu Çocukları eserlerindeki karakterlerin zorlu hayat şartları altında kendilerine mutlu anlar yaratabilmesi, bu iki dünya arasındaki benzerliği ortaya koymaktadır. Nesbit’in eserlerindeki gerçek çocuk karakterleri onun için ilham noktası olmuş ve eserlerinde de bunu açıkça belli etmiştir.

”E. Nesbit ile diğer yazarlardan daha fazla özdeşleşiyorum.”

Charles Dickens

Harry’nin anne ve babasını kaybettikten sonra Dursley ailesinin himayesine verilmesi ve onlardan kötü muamele görmesi, Dickens’ın yetim karakterleri ve adaletsizlik temalarına benzemektedir. Dickens’ın eserlerine benzerlik gösteren bir diğer tema ise zengin ve fakir sınıf ayrılıkların olmasıdır. Harry Potter evreninde ki muggle, safkan büyücüleri ve ev cinleri bu sınıf ayrımının en güzel örnekleridir.

Charles Dickens’a olan hayranlığını eserlerinde gördüğümüz benzerlikler dışında kendisi tarafından verdiği bir röportajda da açık bir şekilde görebiliyoruz: “Hayatta olan ya da olmayan herhangi bir yazarla tanışma imkânınız olsaydı bu kim olurdu ve ona ne sorardınız?” –“Colette ve Dickens. Eğer Colette’yle rahat konuşma fırsatımız olsaydı bu, hayatımın buluşması olurdu çünkü hem kendisi hem de hayatı gerçekten inanılmazmış. Fakat tek bir şansım olduğu için sanırım Dickens’ı seçerdim. Onun hakkında ne öğrenmek istediğimi sorarsan, şöyle diyebilirim: Her şeyi.”

Jane Austen

Rowling, Harry Potter evrenindeki karakterler arasındaki ilişkileri ve mizah içeren diyalogları oluştururken Jane Austen’den etkilenmiştir. Özellikle Hermione karakterinin zekası, hazır cevaplılığı ve keskin dili, Gurur ve Ön Yargı’nın baş karakteri Elizabeth Bennet’i anımsatmaktadır. Elizabeth karakterine olan hayranlığını yaptığı bir röportajda şu şekilde dile getirmiştir: “Edebi bir karakter olsaydınız kim olmak isterdiniz?” – ”J.K.R: Tabii ki Elizabeth Bennet.”

William Shakespeare

Seride geçen kehanetler, büyüler ve kaderin değiştirilemez oluşu gibi temalar, Shakespeare’in eserlerine benzerlik göstermektedir. Shakespeare’in Macbeth eserinde Duncan’ın kehanet üzerinde öldürülmesi gibi Voldermort’un Harry’yi öldürmek istemesindeki en büyük amaç da büyülü bir kehaneti yerine getirmektir. Bir diğer örnek ise Severus Snape karakterinin karmaşık kişiliğinin Shakespeare’in eserlerinde ki trajik kahramanlar ile benzerlik gösteriyor olmasıdır.

J.K. Rowling verdiği bir röportajda Shakespeare’in onun için edebi anlamda çok önemli bir yere sahip olduğunu açık bir şekilde belirtmiş ve Macbeth’in Shakespeare’in en sevdiği eserlerinden biri olduğunu belirmiştir.

”Issız bir adada yanınızda sadece üç kitap bulunduracak olsaydınız hangilerini alırdınız?
– JKR: Shakespeare’nin, P.G. Wodehouse’un ve Colette’nin tüm eserlerini barındıran derleme kitaplarını.”

Mitoloji ve Halk Hikâyelerinden Etkilenme

J.K. Rowling, yalnızca yazarlardan değil, mitoloji ve halk hikâyelerinden de ilham almıştır. Birçok yaratık ve karakterin ismi Yunan, Kelt ve İskandinav mitolojisinden alınmıştır. Hermione’nin Athena gibi zeki olması, Ron Weasley’in Sir Gawaine gibi cesur ve sadık olması, Harry Potter’ın Horus gibi büyük bir kaderle doğması ve düşmanından saklanmak zorunda kalması, Fenrir Greyback’in, İskandinav mitolojisindeki Fenrir adlı kurt ile benzer özellikler taşıması gibi unsurlar, Rowling’in mitolojiden ilham aldığını göstermektedir. J.K. Rowling’in zengin hayal gücü, edebiyat ve mitolojiden aldığı ilhamlarla birleşerek, Harry Potter serisini edebi bir fenomen hâline getirmiştir.

Kaynakça:

Rowling, J.K. Harry Potter ve Fesefe Taşı. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, 2001.

“Harry Potter Karakterlerinin Mitolojideki Yansımaları”. Fantastikcanavarlar.web. 22.03.2025

Jkrowling.web. 22.03.2025

“J.K. Rowling’ten Yazar Adaylarına İlham Verici Düşünceler.” Kayıprıhtım.web. 22.03.2025

“J.K. Rowling’ten Yazarlı Üzerine Düşünceler.” Sabitfikir.web. 22.03.2025

“J.K. Rowling’in Yazarlık Üzerine Taze Röportajından Okunası Satır Başları.” Ekşişeyler.web. 22.03.2025

”J.K. Rowling’in Tolkien’le İlgili Yorumu.” Ortadünya.web. 28.03.2025

”JK Rowling’in Edebi Etkileri.”  Ew.web. 28.03.2023.

“Bay Darc’yden Lolita Yoluyla Harry Potter’a.” Web.archive.web 28.03.2025

“Renton, Jennie. “The story behind the Potter legend:
JK Rowling talks about how she created the Harry Potter books and the magic of Harry Potter’s world,” http://www.accio-quote.org/articles/2001/1001-sydney-renton.htm. 28.03.2025