Bu yazımızda bir ulusu parçalayan vahim anlaşmazlık ve İkinci Dünya Savaşı’nın provası olarak kabul edilen, 1936 ile 1939 yılları arasında gerçekleşen İspanya İç Savaşı’nın neden ve sonuçlarını sizler için özetledik.
İspanya İç Savaşı, İtalya ve Almanya arasındaki yakınlaşmayı pekiştiren; İkinci Dünya Savaşı’nın hemen hemen benzeri bir olay olarak görülmektedir. Öyle ki, bu savaş güçlerin İkinci Dünya Savaşı’nda kullanacakları silahları ve savaş taktiklerini test etmek için yararlandıkları bir laboratuvar görevini görmektedir.
İspanya İç Savaşı Gerçekte Neydi?
1936-1939 yılları arasında gerçekleşen İspanya İç Savaşı’nın en önemli nedenleri 19. yüzyılın başından itibaren; ülkenin içinde bulunduğu istikrarsızlık, iktidar boşluğu ve kutuplaşmaya dayalı iç karışıklıklarıdır. 1869 yılından 1930 yılına kadar İspanya demokrasi, monarşi, darbe ve diktatörlükler arasında kalmıştır. 1931 yılında İspanya’da cumhuriyet rejimin ilk cumhurbaşkanı Alcala Zamora ve başbakanı da Manuel Azana olmuştur. Azana hükümetinin; kilise ayrıcalıklarını kaldırması, din adamlarına devlet tarafından yapılan yardımları kesmesi ve kilise okullarının kapatılması gibi uygulamaları nedeniyle köylüler ayaklanarak zenginlerin topraklarına el koymaya başlamış ve ardından halk arasında silahlı çatışmalar çıkmıştır. Hükümetin bu ayaklanmaları hoşgörü ile karşılaması ve Azana’nın ordu üzerindeki reformları 1933 yılı seçimlerinde yenilgiye uğramalarına neden olmuştur.
İspanya İç Savaşı’nın Genel Nedenleri
- İspanya, çok az sanayisi, çok fakir köylüsü ve çözülmemiş tarım sorunları olan geri kalmış bir ülkeydi. Arazilerin çoğunluğu, mülklerinin bir kısmını muhtaçlara verme arzusu duymayan kilise ve soylulara aitti. Böylece adaletsizlikler de farklılıklar ve çatışmalar yarattı.
- Hükümet ekonomik sorunlara çözüm getiremiyordu.
- Halk tamamen sağ ve sol olarak iki gruba ayrılmıştı.
1939 yılının mart ayında Albay Casado kendi hükümetine karşı isyan başlatarak barış pazarlığı yapmaya çalıştı. Franco bu durumu reddetti ve Casado’yu teslim olmaya zorladı. 27 Mart 1939 tarihinde milliyetçiler Madrid’e girdi ve dört gün sonra tüm İspanya’yı ele geçirdiler. Böylece de uzun yıllar sürecek “Franco Diktatörlüğü” başlamış oldu.
İspanya İç Savaşı’nın Sonuçları
- 3 yıl kadar süren savaş sonunda Milliyetçiler galip gelmiştir. 1939 yılına kadar Barselona ve Madrid’de direniş devam etmiş olsa da başarılı olamamışlardır ve direnişe devam edenlere karşı ağır yaptırımlar uygulanmıştır. Bu yaptırımlardan başta Fransa olmak üzere çeşitli ülkelere kaçarak kurtulmuşlardır.
- Franco’nun yeni düzeni tamamı ile Cumhuriyetçileri teslimiyete zorlama üzerine kuruludur. Buna uymayanlara karşı ise kıyım gerçekleştirmiştir.
- İspanya İç Savaşı Hitler’in güçlenmesine ve Orta Avrupa’da daha rahat hareket etmelerine olanak sağlamıştır.
Kaynaklar:
Fahri Armaoğlu, 20. Yüzyıl Siyasi Tarihi 1914-1980,2. Baskı ,Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları 1984
Julian Casanova, İspanya İç Savaşı’nın Kısa Tarihi, İletişim Yayınları 2015
