Ülkemizin ilk kadın jet pilotu Leman Altınçekiç, yaşadığı dönemde askerlik erkek işidir gibi kalıplaşmış toplum algılarına karşı duruş sergilemiş ve bir jet pilot olmak için emin adımlarla yürümüştür.
Başlangıçta planörlük eğitimi alan Altınçekiç, daha sonra motorlu uçak eğitimi ve izin çıkması ardından da İzmir Hava Harp Okulu’nda pilotluk eğitimi almıştır. Eskişehir’de jet pilotluk eğitimini de tamamlayarak hem Türkiye’nin hem de NATO kuvvetlerinin ilk ve uzun süreli tek kadın jet pilotu olarak ismini tarihe yazdırmıştır.
Bilirsiniz ki ulu önderimiz Mustafa Kemal Atatürk, Türk Hava Kurumu açılışı sırasında “İstikbal göklerdedir. Göklerini koruyamayan uluslar, yarınlarından asla emin olamazlar.” sözleriyle havacılık dünyasının önemini vurgulamıştır. Leman Altınçekiç de kendi istikbalini göklerde bulan ilk kadın jet pilotumuz olarak istikbal göklerdedir sözlerinin kadın şairi şeklinde anılır.
Leman Bozkurt Altınçekiç’in Jet Pilotu Olma Hikâyesi Nasıl Başladı?
Bir Osmanlı subayının kızı olan Leman Altınçekiç, 1 Mart 1932’de Sarıkamış’ta dünyaya geldi ve ortaokul eğitimi tamamlanana kadar Kars’ta yaşadı.
Lise okumak için ağabeyinin yanına, İstanbul’a, gelen Altınçekiç, İstanbul Atatürk Kız Lisesi fen bölümünde okudu ve 1953 yılında başarılı bir öğrenci olarak mezun oldu. Daha sonra girdiği sınavda İstanbul Teknik Üniversitesi’nin mimarlık bölümünü kazandı ancak maddi durum yetersizliğinden dolayı bölüme başlayamadı.
Bir gün okuldaki ilan panosunda karşılaştığı ilanla coşkulanan Altınçekiç, Türkkuşu’nun pilotu olmak için gerekli sağlık raporlarını alarak başvurdu. Başvurusu kabul edildi ve Türkkuşu İnönü Tesislerinde planör pilotluğu eğitimi aldı. Havacılık hayatının temeli burada oluşmaya başlamıştı.
Leman Altınçekiç’in aklı yükseklerdeydi artık. Uçtukça artan coşkusu ve büyük tutkusunun etkisiyle daha da yükseklere uçabilmek için Türkkuşu Motorlu Okulu‘na öğretmen adayı olarak katıldı. 1953-54 döneminde öğretmenliğe hak kazanan Altınçekiç, eğitimini model uçak, planör, paraşüt eğitimi; motorlu ve magister uçuşu ile tamamladı.
Pilotluğunu yaptığı araçların tekerleri pistten her kesildiğinde hissettiği huzurla gökyüzüne olan bağlılığı artan Leman Altınçekiç hep daha yükseğe çıkmak ve daha da hızlanmak istiyordu. Bu istekleri onu Türk askeri havacılığına yönlendirdi; asker olarak uçma hayali ve akabinde Türk askeri havacılığındaki ilk Türk kadın pilot olması, onun için tarihi bir andan daha fazlasıydı.
Asker Olarak Uçma Hayali
”Hep daha yükseğe!”
Çalışkanlığı ve azmiyle nam salan Leman Altınçekiç, tabir yerindeyse durdurulamaz biriydi; cesareti de en önemli özellikleri arasında yer alıyordu. Asker olarak uçmak istiyordu ancak o dönem, bir kadının askeriyede bir çalışan olarak bulunması bile pek olası değildi.
Şansı yaver giden Altınçekiç; 1954’te Silahlı Kuvvetlere kadınların da alınması kararı çıkarıldıktan sonra vakit kaybetmeden İzmir Hava Harp Okulu’na başvurdu ve Ekim 1955’te eğitimine başladı. Altınçekiç, pervaneli uçak eğitimini tamamlayarak 30 Ağustos 1957 tarihinde mezun oldu.
Jet pilotluk eğitimini tamamlamak için 1958’te Eskişehir’e giderek jet eğitim filosuna katıldı; Eskişehir Askeri Üssü‘nde Havacılık Birliği‘ne katılan tek kadın öğrenci Leman ALtınçekiç’ti. Buradaki eğitimini de kısa sürede başarıyla tamamlayarak 22 Kasım 1958’te teğmen rütbesini alan Altınçekiç, Türkiye’nin ilk kadın jet pilotu ünvanı ile birlikte Altın Bröve’sini de aldı.
NATO’nun tek ve en uzun süreli Türk kadın pilotu olan Albay Leman Altınçekiç, dokuz yıl boyunca (1967 yılına kadar) Republic F-84 Thunderjet ve Lockheed T-33 ile uçtu. Personel plan şube müdürü ve merkez şube müdürü olarak Hava Kuvvetlerinin karargâh hizmetlerinde de görev alan Altınçekiç, kıdemli albay rütbesi ile emekli oldu.
Leman Altınçekiç; 4 Mayıs 2021 tarihinde, henüz 69 yaşındayken İzmir’de hayatını kaybetti.
“Özellikle pilotluk deneyimi başta olmak üzere, bu tür bir meslekte yer almış olmanın bana kazandırdığı çok şey var. Bir kadın olarak bu meslekte olmak, kendi içinde birçok zorluğu taşısa da şurası açıkça söylenebilir ki bu meslek bana hayatı yönlendirmeyi, farklı yollar denemeyi öğretti.
Bunun kadınlar açısından olduğu kadar, erkekler açısından da çok önemli olduğunu düşünüyorum. Dolayısıyla kadınların bu meslek alanında giderek artan biçimde temsil edilmesi ile, toplumun bakışının da değişeceğine inanıyorum.”
Kaynakça
- Sarıtaş, Ülkü. “Uçmaya Adanmış Bir Yaşam.” Akademik Akıl. web. Erişim Tarihi: 08.03.2022.
- Çetiner, Ercan. “Türkiye’nin Ve NATO’nun İlk Jet Pilotu Leman Altınçekiç 20. ölüm yılında anılıyor.” Havacıyız. web. Erişim Tarihi: 18.02.2022.
- “NATO’nun İlk Kadın Jet Pilotu: Leman Bozkurt Altınçekiç.” TRT Haber. web Erişim Tarihi: 04.05.2022.
- Şenol, Fazilet. “Bir İlki Başardı Leman’ın Gördüğü İlan NATO’yu da Değiştirdi.” Milliyet. web.Erişim Tarihi: 25.02.2022.
- “İlklere İmza Atan 7 Türk Kadını.” Telgraf. web. Erişim Tarihi: 10.01.2024.
