İçsel Çatışmaların Kişisel Gelişimdeki Rolü

Çatışma; bir kişi veya grup arasında karşıt düşüncelerin, duyguların, değerlerin veya çıkarların ortaya çıkması sonucu meydana gelen anlaşmazlık durumudur. Çatışma, iki veya daha fazla tarafın birbirlerinin beklentileriyle, hedefleriyle veya ihtiyaçlarıyla uyuşmaması nedeniyle oluşur. Çatışmalar; kişisel, sosyal, profesyonel veya toplumsal düzeyde farklı boyutlarda yaşanabilir. Çatışma doğası gereği, çözülmesi gereken bir durumdur. Bu süreç; tarafların iletişim becerileri, empati ve uzlaşma yeteneklerine bağlı olarak olumlu ya da olumsuz sonuçlar doğurabilir. Toplumun her kesimi bu durumla iç içedir. Çatışma her zaman negatif durumları doğurmak zorunda değildir. Doğru bir yaklaşım sergilenerek karşıt görüşlerin bile birbirleriyle anlaşabilecek hale geldiğini gözlemleyebiliriz. Burada kritik olan nokta, saygı çerçevesinde bir tavır takınabilmektir.

Çatışmayı tetikleyen belli unsurlar vardır. Rekabet bunlardan biridir. Büyük Türkçe sözlükte rekabet, “bir sahada başkalarından geri kalmama hatta ileri geçme arzusu hissi ve gayreti” olarak tanımlanmaktadır. Rekabet dürtüsüyle hareket eden insanlar bir işi hem en iyi şekilde yapmaya hem de başkalarından daha iyi olmaya gayret ederler. Bu yaklaşım da beraberinde pek de güçlü olmayan sosyal ilişkileri getirir. Değerler ve inançlarımız da çatışma unsuru olabilmektedir. Değerler veya ahlaki normlar üzerindeki anlaşmazlıklar, derin çatışmalar yaratabilir. Fakat tüm bunlar fikirlerin saygıyla karşılanmadığı durumlarda geçerlidir.

İçsel Çatışma Nedir?

İçsel çatışma; bir kişinin zihin ve duygularında yaşadığı, karşıt düşünceler, inançlar, arzular ve değerler arasındaki gerilimdir. Bu çatışma, kişinin bir karar verme sürecinde veya bir durumla başa çıkarken hissettiği kararsızlıkla kendini gösterebilir. Bu kararsızlık hali kişiye stres yükler. Örneğin, bir kişi iki farklı seçenek arasında kalabilir; biri mantıklı bir seçimken, diğeri duygusal olarak daha çekici olabilir. İçsel çatışma, bu iki farklı isteğin veya değerin birbiriyle uyumsuzluğu nedeniyle kişi üzerinde baskı yaratır. Çatışma; bazen bilinçli düşüncelerde bazen de bilinçaltında gerçekleşebilir. İçsel çatışmalar; kişinin özsaygısı, ahlaki değerleri, hedefleri veya ilişkileriyle ilgili karmaşık düşünceler ve hisler oluşturabilir. Bu çatışmalar, karar vermeyi zorlaştırabilir ve psikolojik rahatsızlıklara yol açabilir.

İnsanlar genellikle farklı karakterlere sahiptirler. Bazılarımız karar verirken daha duygusal veya kararsız davranırken bir kısmımız ise mantığıyla hareket etmeye meyillidir. Tüm bu özellikler de içsel çatışmanın düzeyine etki edebilir. Öte yandan içsel çatışma, büyük ölçüde bireyin yaşam deneyimlerinden, çevresel faktörlerden ve kültürel bağlamdan öğrenilir. Aile yapısı, eğitim, toplumsal normlar, kültürel değerler ve kişisel ilişkiler gibi dışsal faktörler de kişinin hangi değerlerle çatışabileceğini ve nasıl kararlar alacağını şekillendirebilir. Bir çocuk aşırı eleştirilen veya yüksek beklentileri olan bir ebeveyne sahipse içsel çatışma yaşama olasılığı kaçınılmazdır. Hem biyolojik hem de psikolojik faktörlerin birleşimiyle, içsel çatışmalar farklı şekillerde ortaya çıkabilir.

İçsel Çatışmayı Arttıran Faktörler

• Yanlış bir sosyal çevre içsel çatışmayı arttıran unsurlardan biridir. Kişi kendini yetersiz, eksik veya kusurlu hissedebilir. Tüm bu negatif hisler de beraberinde içsel çatışmayı doğurur. Kişi kendine karşı acımasız davranmaya başlayabilir. Hiçbirimiz, kendimizi ait hissetmediğimiz ortamlarda bulunma mecburiyetinde olmadığımızın farkında olmalıyız.
• Mahrum hissetmek de içsel çatışmaya etki edebilir. Örneğin, benzer sosyal düzeyde olduğun insanlarla aynı imkanlara sahip olmamak kişide negatif duyguları tetikleyebilir.
• Bir diğer etken ise rol çatışmasıdır. Rol çatışması, bir bireyin aynı anda farklı sosyal rollerin gereksinimlerini karşılamakta zorlanması durumudur. Örneğin, iş yaşamındaki rollerimiz sert bir tutum sergilememizi gerektirirken ebeveyn olarak rolümüzde destekleyici ve hoşgörülü bir tutum sergilemek zorlaşabilir. Farklı ortamlarda farklı rollere girmek içsel çatışma doğurabilir. Rol çatışması, psikolojik olarak zorlayıcı olabilir ve bireyin işlevselliğini etkileyebilir. Uzun süreli rol çatışması; tükenmişlik, kaygı ve depresyon gibi olumsuz duygusal ve psikolojik sonuçlara yol açabilir.
• Mükemmel olma arzusu kişiyi yoran ve kendi içinde çatışmaya sürükleyen bir durumdur. Beraberinde hata yapma korkusunu da getirir. Kendisine potansiyelinin dışında hedefler koyan kişi ulaşamadığı hayallerini çatışarak bastırmaya çalışır.
• Bağımlılıklar hangi yönde olursa olsun, kişinin hem kendisiyle hem de çevreyle çatışmasında rol oynamaktadır. Bireyin kendini eksik hissetmesine de yol açmaktadır.

Tüm bu faktörlerin birleşimi kişinin kendi iç dünyasında karmaşaya ve beraberinde çatışmalara yol açar. Fakat içsel çatışmalar her zaman olumsuz sonuçlar doğurmaz. Doğru yorumlamayla bireyin farkındalığını arttıran bir unsur olarak da karşımıza çıkabilir.

İçsel Çatışmanın Kişisel Gelişime Etkisi