Her hafta yeni yazılan ve mutlaka keşfedilmesi gerektiğini düşündüğümüz kitapları öne çıkarmak için hazırladığımız seride bu hafta Dünyalar Kadar kitabı var. Şehir Dedektifi ve Açık Radyo’dan adını duyduğumuz Gizem Kıygı’nın yazdığı, renkleri ve çizgileriyle kitabı bambaşka bir yere taşıyan Mavisu Demirağ’ın resimlediği kitap bizleri keyifli bir kitap okuma sürecine davet ediyor. Türkiye’de özellikle son dönemde çocuk edebiyatı alanındaki güzel gelişmelerden biri olan bu kitabı Dinozor Çocuk sayesinde okuyabiliyoruz.
“Yeterli mesafeden baktığında her şey hem bir noktadır hem de bir dünya.”
Çocukları tasarım odaklı düşünmeyle tanıştırmak, yaşadıkları çevreyi tanıyan ve onunla şekillenen bireyler olarak büyümelerini sağlamak günümüz dünyasında öne çıkan anlayışlardan biri. Dünya çapında çocuklara erken yaşta tasarım farkındalığı kazandıracak atölyeler yapılıyor, bunu destekleyecek kitaplar basılıyor ve ebeveynlere de bunu destekleyecek eğitimler veriliyor. Bu çalışmalar diğer ülkelerde daha uzun yıllardır yapılıyor olsa da bizde de gündemde kendine yer edinmeye başladı. Kendini “Şehir Dedektifi, çocuğun sağlıklı ve güvenli bir çevrede yaşama hakkını odak alan; çocukların şehirle, şehirlerin çocuklarla kurduğu iletişimi gözleyen, belgeleyen ve oyunlar üreten bir sivil inisiyatiftir.” şeklinde tanıtan Şehir Dedektifi insiyatifinin kurucularından Gizem Kıygı’nın yazdığı Dünyalar Kadar kitabı da çocukların şehircilikle ilgili yeni kavramlar keşfetmelerini destekliyor. Ayrıca oyunla öğrenme yönteminin benimsendiği kitap çocukları sadece kitap okumaya değil aynı zamanda kendi oyunlarını kurmaya davet ediyor. Mimarlık ve şehircilik gibi alanlarda kendi ürettiğimiz kitaplar çok az olduğu için kitap bu alanlardaki ilk ve önemli çalışmalardan biri sayılabilir.
“Aslında her şeyin haritasını çizebilirsin. Yıldızlardan baktığımızda dünyamız bile bir nokta kadar.”
Dünyalar Kadar; okyanusları geçmeyi, çöllerde yürümeyi hayal eden Çınar’ın kaşif olma yolculuğunu ele alıyor. Kitabın başında henüz rota, harita, kuş bakışı gibi kavramlarla tanışmamış olan çocuklar için çizimleriyle birlikte hazırlanmış bir sözlük var. Tüm tanımlar çocukların anlayacağı şekilde yapılmış. Ayrıca sözlükte bazı kelimelerin yanına büyüteç işareti (?) konmuş, böylece kitabı daha dikkatli bir şekilde inceleyen çocuklar okuma süreçlerini oyunlu bir hale getirebiliyorlar.
Kitabın başında evin penceresinden ağacı izleyip ne kadar yalnız olduğunu düşünen Çınar ile tanışıyoruz. Pek çok çocuğun evde yapacak bir şey bulamadığını göz önüne aldığımızda kitap aslında onlara evde sıkıldıkları anları nasıl değiştirebileceklerine dair de bir rehber niteliği taşıyor. Annesinin yönlendirmesiyle çevresine daha dikkatli bakmaya başlayan Çınar, evde otururken de farklı dünyaları keşfedebileceğini fark ediyor. Burada sıkılan bir çocuğu doğru yönlendirerek nasıl harekete geçirebileceğinize dair de güzel bir iletişim örneği var.
“Kuşlar havadan kente baktıklarında kedileri bir nokta gibi görebilirler. Ancak bir pire için kedi bir şehir kadardır!” diyen annesi, her şeyin kendi gözleriyle gördüğü kadar olduğunu düşünen Çınar’ın ölçek kavramıyla tanışmasını sağlıyor. Dünyadaki her şeyin farklı ölçeklerde de olsa kendisine ait bir dünyasının olduğu gerçeğini öğrenmek çevresine bakış açısını birden değiştiriyor. Böylece Çınar harekete geçiyor ve ilk iş olarak bir ağacın dünyasını incelemeye başlıyor. Başta ağacı kendisi gibi yalnız olarak düşünen Çınar onu yakından inceledikçe üzerine yuva yapan kuş ve böcekleri, ziyaretine gelen kedileri gördükçe heyecanlanıyor. Kendini nokta gibi görünen dünyaların kaşifi olmaya adayan Çınar defterini kalemini alıp çevresindeki her şeyin haritasını çıkarıyor.
Haritanın ne olduğunu, nasıl harita çizilebileceğini oldukça eğlenceli bir şekilde anlatan kitap Mavisu Demirağ’ın çizimleri sayesinde çocuklara çeşitli ifade yöntemlerini de gösteriyor. 6 yaşından küçük çocuklara kitabı okuduktan sonra küçük harita çizimi denemeleri yapabilir, daha büyük çocuklarınsa kendilerinin okumalarını destekleyerek çizim aşamasına geçebilirsiniz. Hem kendi içinde bir oyun kurgulayan hem de her çocuğa kendi çevrelerinde oyunlar üretmek için fırsat tanıyan bu kitapta emeği geçen herkese teşekkür ediyoruz! Çocukların erken yaşta tasarım farkındalığı kazandığı bir dünyada geleceğin daha umutlu olacağına inanıyoruz.
Not: Kitabı hep çocuklara yönelik gibi anlatmış olabiliriz ama resimli kitap evrenini seven büyüklerin de bu kitabı okumaktan büyük bir keyif duyacağına eminiz.
Yazan: Gizem Kıygı
Resimleyen: Mavisu Demirağ
Yayınevi: Dinozor Çocuk
Basım Tarihi: 2022
