Avusturyalı sembolist ressam Gustav Klimt’in 1907-1908 yıllarında yaptığı Öpücük adlı tablosu, şüphesiz sanat tarihine damga vuran eserlerden bir tanesidir. Klimt, geride çok az yazılı belge bıraktığı için bu eserin arkasındaki hikâye hâlâ tam olarak aydınlatılamamıştır. Ancak bana göre tablonun bu belirsizliği ve tartışmaya açık oluşu, onun sembolik yapısını daha da özel ve anlamlı kılıyor.
Bu yazıda; aşkın, tutkunun ve kadın-erkek birlikteliğinin en iyi şekilde ifade edildiği bu ikonik eseri müzikle buluşturacağız. Hangi şarkılar, tablonun verdiği hisle örtüşüyor? Hangi melodiler, bu görselin ruhunu yansıtıyor? Romantik duygular etrafında gezinerek müzik eşliğinde bu sorulara cevap arayacağız. Hopeless romantic biri olarak, bu anlamları yakalamak ve şarkılar aracılığıyla eserin ruhunu hissetmek benim için güzel bir deneyim olacak. Sizlerle de ortak hislerde buluşmayı umuyorum. Şimdiden keyifli okumalar!
1. Nightwish – While Your Lips Are Still Red
Bu şarkı; “hâlâ gençken sev, bırak aşk gözlerini kör etsin” gibi bir yerden yaklaşıp âdeta bizi aşka teşvik ediyor. Aynı “Öpücük” tablosunun aşka özendirdiği gibi. Sözleri ile güçlü melodisi birleşince doruk noktaya ulaşan “While Your Lips Are Still Red“, tablodaki çiftin bıraktığı etkiye benzer bir şekilde, akılda kalan ilk aşk anılarını açığa çıkarıyor ve geri alınması zor olan eşsiz duyguları hatırlatıyor.
Sweet little words made for silence
(Küçük, tatlı sözler sessizlik için yapılmış)
Not talk
(Konuşmak için değil)
Young heart for
(Genç kalbin aşk için)
Not heartache
(Kalp ağrıları için değil)
2. Faye Webster – Right Side Of My Neck
“Öpücük”, bir ayrılık anı tablosu olarak da yorumlanabilir. Unutulmaz son kucaklaşma ve veda öpücüğü… Bu açıdan bakıldığında, tablo duygusal bir ayrılık şarkısını anımsatıyor. İç içe geçmiş olan bedenler sonunda ayrılır ve geride unutulması zor bir koku kalır. Bu bağlamda, tablo Faye Webster’ın bu parçasıyla güçlü bir şekilde örtüşmüş oluyor.
The right side of my neck
(Boynumun sağ tarafı)
Still smells like you
(Hala senin gibi kokuyor)
3. Göksel – Gidemiyorum
Tablonun en tartışmalı yönlerinden biri, kadının duruşudur. Kadın, öpücüğe yenik mi düşüyor yoksa uzaklaşmaya mı çalışıyor? Bu uçurumun kenarındaki hassas belirsizlik, kadının bakış açısından ele alındığında, “Gidemiyorum, kalamıyorum” diyen Göksel’in sözleriyle güzel bir bağ kuruyor. Belki de şarkıdaki gibi kadın gitmek istese bile gidemiyor ve aşık olduğu adamın şefkatine yenik düşüyor.
Gemilerini kaldırmış gidiyor hayat ve ben sahildeyim
Kaçırmış olma telaşı içindeyim
Çağırıyor uzaklar ısrarla
Neden seninleyim
4. Hümeyra – Unutulduk Bak Sevgilim
“Öpücük” tablosunda kadın ve erkeğin duruşu, erotik ve tutkulu bir izlenim yaratıyor. Ancak, özellikle ellerin duruşuna baktığımızda, eserin kırılgan ve zarif bir yanı da var. Bu zarafet, en güzel Hümeyra’nın naif sesiyle uyuşabilirdi diye düşünüyorum. “Durdu zaman, parçalanırdı yüzüm eğilip öpüversen” gibi sözleriyle birlikte tabloyu baştan sona hayal edebiliyorum.
Parçalanırdı yüzüm
Eğilip öpüversen sanki
Ah ne kadar benzerdik
Birlikte yalnızlığa
5. Chris Isaak – Wicked Game
Böylesine romantik, aşk ve tutku dolu bir görsel anlatımdan bahsederken Chris Isaak’in meşhur şarkısı “Wicked Game“i anmadan geçmek olmaz. Tablodaki aşk ve belki de kaybedilecek üzere olan aşkın acısı, bu parçanın uyandırdığı hislere benziyor. Aynı zamanda; şarkının başındaki ”Dünya alevler içindeydi” cümlesi, eserdeki dünyanın sonu gelmiş hissiyatına yakın bir anlam veriyor.
The world was on fire, and no one could save me but you
(Dünya alevler içindeydi ve beni senden başka kimse kurtaramazdı)
6. Nilüfer – Seni Beklerim Öptüğüm Yerde
Nilüfer’in yorumuyla güç kazanan bu etkileyici parça, sözleri ve müziği sayesinde tablonun melankolik atmosferine uyum sağlıyor. Ayrıca, tablodaki iki insan figürünü çıkardığımızda göreceğimiz manzara, şarkının “Dağlara şimdi akşam çöktü, çiçekler boynunu büktü, hepsi sensiz öksüzdü” sözleriyle adeta dile geliyor. Açıkçası bu yorumumu, Klimt ile de paylaşmayı çok isterdim.
Seni beklerim öptüğün yerde
Belki bir akşam dönersin diye
7. Sharon Van Etten – Your Love Is Killing Me
Özellikle tablodaki kadınla empati kurduğumuzda anlam kazanacak bir başka şarkı daha varsa o da “Your Love is Killing Me“. “Öpücük“ tablosu, tutkulu bir aşkın sembolü olmanın yanı sıra zehirli bir ilişkinin anlatımı olarak da yorumlanabilir. Tabloda, umursamaz duran erkeğin -gücünün göstergesi- pelerini kadını sarmıştır. Kadın ise bu güç altında tedirgin bir yüz ifadesi taşır. Eğer kadın dile gelseydi belki de bu şarkının sözlerine yakın cümleler kurabilirdi çünkü bu aşk, bir tarafın canını yakıyor olabilir.
(Beni ezip geçmene izin vermem hoşuna gidiyor)
(Bana bunu sevdiğini söylüyorsun)
(Aşkın beni öldürüyor)
8. AURORA – Exist For Love
Listenin sonlarına doğru gelirken şarkılar sayesinde tablonun etkisi bende giderek büyüyor gibi hissediyorum. Bu şarkı da büyüleyici bir etkiye sahip. Sözleri, Yunan mitolojisinde aşk tanrıçası olan Afrodit’e ithafen yazılmıştır. Parçada yer alan “Biz aşk için varız” cümlesi, Klimt’in “Öpücük“ tablosu için de geçerli çünkü bu görsel anlatım aşkın ta kendisi değil de nedir? Hem tablo hem de şarkı, aşkın derinliğini ve büyüsünü etkileyici bir şekilde ifade ediyor.
And then I learned the truth
(Ve sonra gerçeği öğrendim)
How everything good in life seems to lead back to you
(Hayattaki iyi olan her şeyin sana geri döneceğini)
And every single time I run into your arms
(Ve ne zaman senin kollarına koşsam)
I feel like I exist for love
(Aşk için var olmuş gibi hissediyorum)
9. Cigarettes After Sex – Apocalypse
“Apocalypse“, melodisi ve sözleriyle bu tabloya eşlik edebilecek şarkılardan bir tanesidir. “Kendini kötü hissettiğinde, ben orada olacağım” sözleriyle vurucu bir kapanış yapan şarkı, âdeta bizi tablodaki güvende hissettiren kucaklaşmaya geri götürüyor. Eğer bir gün Viyana’ya gidip “Öpücük“ tablosunu kendi gözlerinizle görmek isterseniz Belvedere Sarayı‘nda gezinirken kulaklığınızda bu şarkının çalıyor olması gerçekten çok romantik bir deneyim olurdu.
Your lips, my lips
(Dudakların, dudaklarım)
Apocalypse
(Kıyamet)
10. Mazzy Star – Fade Into You
“Fade Into You”: Hüzünlü olduğu kadar huzur veren bir şarkıdır. Özellikle geceleri dinlendirici bir ninni etkisi yaratırken -maalesef- aşık olmaya da özendirir. Bu sebeple şarkı, Klimt’in “Öpücük“ tablosuyla bize aynı yoğunluktaki duyguları yaşatıyor ve hatırlatıyor. İkisi de tutkuyu, kırılganlığı ve derin duygusal bağları etkileyici bir şekilde ifade ediyor.
Fade into you
(Sende kayboluyorum)
I think it’s strange you never knew
(Bunu hiç bilememiş olman garip)
Ressam Gustav Klimt hakkında kaleme alınan diğer yazılarımıza göz atmak için:
- Güzelliğe Tutkusu ve Tablolarının Bilinmeyenleriyle: Gustav Klimt
- Çıplaklığın Ressamı Gustav Klimt ve Eserleri
- Sanatta Psikoloji: Death and Life Tablosu ve Ölüm Korkusu
Kaynakça
- ”Art Analysis: The Kiss by Klimt”, Artsper, Web, 25.09.2024
- ”The Kiss by Gustav Klimt: an emblematic painting”, Artalistic, Web, 25.09.2024
