Gotik kelime anlamı olarak kasvetli, gizemli ve genellikle korkunç nesneleri tanımlar. Hayatımıza ilk defa edebi eserlerle birlikte 18. yüzyılda girmiştir. Bu moda akımı, 19. yüzyılda romantik dönem ile harmanlanarak Mary Shelley‘in Frankenstein ve Bram Stoker‘nın Dracula adlı eserlerini bize kazandırmıştır. Gotik kavramına edebiyat ve mimari eserler aracılığıyla uzun zamandır aşina olsak da moda sektöründe punk müziğin bir alt kültürü olarak etkisini yakın zamanda göstermeye başlamıştır.
Gotik Moda Nedir?
Etkisini Orta Çağ’dan itibaren gösteren gotik moda akımı, 19. yüzyıl İngiltere’sinde Viktorya Dönemi‘nde yaygın olarak görülmektedir. Öncelikle edebiyattan ve daha sonra mimariden yayılmıştır. Mimaride olduğu gibi kıyafetler de siyah rengi, ölüm, gizem ve karanlık gibi temaları öne çıkarır. Ölümlerin sık yaşandığı bu dönemde, yas kıyafeti olarak sıklıkla siyah renkli kıyafetler giyen insanlar zaman geçtikçe siyah ve koyu renkli giysileri hayatlarının bir parçası olarak görmüşlerdir. Erkekler arasında siyah takım elbiseler ve eldivenler gibi aksesuarlar tercih edilirken kadınlar da aynı şekilde siyah elbiseler ve duvaklar giymişlerdir. Kıyafetlerde siyah renk daha baskın olmasına rağmen kırmızı, mor veya yeşil renklerin koyu tonları da giysilerde hakimiyetini sürdürmüştür.
Modern gotik stil, 19. yüzyıl modasından ilham alırken punk stilinin aykırı tarzını da kendine uyarlamayı başarmıştır. Gotik giysiler gizemli, karanlık ve asil bir görünüm yakalamayı amaçlar. Viktorya Dönemi’nde yüksek yakalar, sıkı korseler, fırfırlı etekler yaygın olarak görülür. Bu dönemin kendine özgü stili 1980’lerde gotik moda akımında tekrar kendini göstermektedir. Benzer olarak, giysilerde siyah renge ağırlık verilirken diğer renklerin koyu tonları da göze çarpar. Kıyafetler üretilirken kumaş olarak sıklıkla ipek, kadife, saten ve deri kullanılır. Eski dönemlerde de olduğu gibi aksesuar ve kıyafetlerin üzerindeki desenler gibi küçük detaylar giyilen kıyafete derinlik katar. Genellikle yaka çevresinde olmak üzere, dantel ve transparan detaylar popülerdir.
Viktorya Dönemi’nden farklı olarak, modern gotik moda sadece kıyafetlerde değil saç ve makyaj stillerinde de kendini göstermektedir. Saç stili olarak genellikle siyah renk ve düzleştirilmiş saç görünümü tercih edilir. Fakat kıvırcık veya egzotik saç stilleri de popülerdir. Siyah renkten ayrı olarak ise gri, yeşil, kırmızı gibi alışık olunmayan renkler de gotik tarzı benimsemiş bireyler için birer seçenek olabilir. Makyaj olarak da genellikle beyaz ten rengi tercih edilir. Solgun bir görünüm elde etmek için beyaz pudra kullanılır. Beyaz ten renginin üstüne kendini belli eden koyu tonlar kullanılır. Göz makyajı için siyah göz kalemi ve koyu tonlarda farlar tercih edilerek derin ve yoğun bir görünüm yakalanması amaçlanır. Gözlerdeki yoğunluğu dengelemek amacıyla dudaklar için sıklıkla kırmızının tonları göze çarparken kahverengi ve yeşil gibi renklerin koyu tonları da tercih edilebilir.
Alt Kültür olarak Gotik
Gotik tarz, İngiltere’de 1970’lerin sonuna doğru ve 1980’lerin başında punk müziğinin bir alt kültürü olarak ortaya çıkmıştır. Punk müziğinin isyankar tavırları ve kendini ifade ediş biçimi gotik tarzı büyük ölçüde etkilemiştir fakat tamamen kendine benzetmeyi başaramamıştır. Gotik alt kültürü sadece moda da değil müzik, filozofi farklı dallarda da etkisini göstermektedir. Punk tarzının dünyaya karşı isyankar tavrını büyük ölçüde agresif bulan gotik tarz, onun aksine daha romantik bir tarzı benimsemiştir. İkisi de sosyal yaşamın alışılagelmişliklerine karşı gelse de gotik “daha şiirsel ve daha az şiddetli” bir tarzdır. Orta Çağ modasının bir reenkarnasyonu olarak görülen 80’ler stili, Siouxsie and the Banshees, Bauhaus, and The Cure gibi gotik rock gruplarından ilham almıştır. Grupların kullandığı melankolik ve rahatsız edici melodiler karanlık bir atmosfer yaratmıştır. Bu atmosfer zamanla grupların müziğe ve dünyaya bakış açısını içselleştiren bir stili oluşturmuştur.
Modern gotik; daha çok vampirler gibi olağanüstü varlıklar veya ölümsüzlük, ahiret gibi romantik temalara ilgi duymaktadır. Gotik, ilham aldığı Viktorya dönemi ve benimsediği punk tarzından ayrı olarak kendine özgü bir tarz da oluşturmuştur. Bu tarza, Viktorya döneminde olduğu gibi siyah renkler ön plana çıkarken kıyafetlerin üstündeki detaylar daha çok dikkat çekmektedir. Çoğunlukla sivri uçlu aksesuarlar, vampir sembolü, kuru kafalar ve dinle alakalı aksesuarlar kullanılır. Gotik tarzı benimsemiş bireyler kıyafetlerini zaten ellerinde bulunan aksesuarlarla ve malzemelerle elle yapmaya yatkındırlar. Bu durum da gotik tarzın amacını, bireyin kendini dünyaya karşı ifade etmesine izin veriyor olmasını vurgulamaktadır.
Gotik Modanın Çekici Yanları
İnsanlar neden gotik modayı benimser? Gotik moda, sadece estetik açıdan görünümü değiştirmek gotik moda için yüzeysel bir sebeptir. İnsanların kendilerine özgü tarzını ortaya çıkarmasına yardım eder. Karışık duygularını veya dünyaya karşı takındığı isyankar tavırlarını ortaya çıkarmaları gotik stil ile daha kolay hale gelmektedir. İnsanlar, topluma karşı direnişlerini ve isyanını daha açık şekilde ifade etmiş olurlar. Kimliklerini ve duygularını keşfetmek isteyenler için de ufuk açıcıdır. Herkesin kendi kıyafetlerini ve aksesuarlarını yapmaları gotik kültürde bireyler arasında büyük ölçüde farklılık yaratır. Bu yüzden gotik moda kişinin bireyselliğini ve yaratıcılığını ortaya koyması için birebirdir.
Bazıları için gotik moda, bir kimlik ve kendini ifade ediş biçimi olabilir. Sosyal hayatın getirdiği baskılamalar ve sorumluluklar bireyin kendisini bir yere ait hissetmemesine sebep olabilir. Bu durumda gotik moda, bireyin kendisi olmasına izin verir ve başka insanlar tarafından yargılanmamasını sağlar. Yani, çoğu insan gotik kültürü, kendilerini bir topluma ait hissetmelerine yardımcı olmak için bir araç olarak görür. Kalıplaşmış ve klasikleşmiş bir tarza sahip olunsa da yine de gotik kültürünü benimsemiş her birey aynı stile sahip değildir.
Gotik tarzda, bireyselliği teşvik etmesi nedeniyle her insanın kendine özgü bir stili vardır. Kıyafetten çok detaylara önem verilir ve bu da kişinin kendini ifade etmek için aksesuarlar kullanmasını sağlar. Kullanılan metal kolyeler, dantel detaylar veya tüylü şapkalar her insan için farklı bir anlam ifade eder ve herkesin kendine özgü hikayesini ortaya çıkarmasını sağlar. Punk tarzına benzer olarak, gotik moda dünyadaki normlara karşı gelen ve sosyal beklentileri kabul etmeyen insanlar için de bir kaçış yöntemi olabilir. Kadınlar, dünya çapında kabul edilen güzellik algılarını kabul etmek istemediklerinden kendi güzellik algılarını oluşturmak amacıyla gotik tarza yönelebilirler. Böylece hem toplumun imkansız algıları altında ezilmiş olmazlar hem de kendi bedenlerinde daha özgür ve güvenli hissederler. İnsanların benimsedikleri moda kendilerinin birer yansıması olur.
Gotik modanın bir savunma mekanizması olarak görülmesi de tercih edilmesinin bir başka sebebi olabilir. İnsanların hayatın içinde koşuşturmadan sıkılması doğaldır ve kaçmak için bir yol ararlar. Hayatın getirdiği sorumluluklar ve toplumun beklentileri insana boğucu gelir. Hayatlarındaki zorlukların altından kalkmak için bireyler bu tür bir tarza yönelirler. Aynı zamanda ölüm, ahiret veya doğa üstü varlıklar gibi temaları da hayatlarına sokmaları ve bu temalara alışmaları daha kolay hale gelebilir. Hayatlarında diledikleri gibi ifade edemedikleri duygularını ortaya çıkarmanın yolu da gotik modadan geçebilir. Fakat gotik modayı bir savunma mekanizması olarak düşünürsek karşımıza ilk olarak aidiyet duygusu çıkar. Bireyin kendisini bir toplumun parçası olarak hissetmemesi veya kendi hayatının kontrolünü elinde değilmiş gibi hissetmesi de gotik tarzı benimsemesini sağlayabilir.
Gotik kültür, herkesin kendi felsefesini sorgulamasına izin verir. Ölüm, sevgi, üzüntü gibi soyut kavramların bireyler için ne ifade ettiğini keşfetmelerini sağlar. Bireylerin ruhsal olarak diğer insanlardan ayrı hissetmesi yaygın bir durumdur. İnsanların, sakladıkları karanlık yönlerini ortaya çıkararak kendilerinin bir parçası olarak kabul etmelerine yardımcı olabilir. Toplumda sıkça görülen cinsiyet, ırk, dil ve din ayrımlarının çoğu insanın hayatını zorlaştırdığı bilinen bir gerçektir. Fakat gotik tarz bu ayrımlara önem vermeksizin her insanın kendi kimliğini ve tarzını bulabileceği ve her şekilde kabul göreceği bir kültürdür.
Kaynakça
Apissoghomian, Astrid. “This History of Goth”. Inchoo Bijoux. 06 Temmuz 2024, Web. 9 Kasım 2024.
“Features and Trends of Gothic Fashion”. Bikerringshop. Web. 10 Kasım 2024.
“Gothic Fashion History: Everything You Need To Know!”. Attitude Clothing Co. 3 Eylül 2021. Web. 8 Kasım 2024.
“Gothic Fashion Style: Exploring the Dark Elegance!“. Mystylebox. Web. 8 Kasım 2024.
“Goth Psychology: Exploring the Mindset Behind the Subculture”. NeuroLaunch. 15 Eylül 2024. Web. 9. Kasım 2024.
Miklas, Sharon ve Arnold, Stephen J. The Extraordinary Self: Gothic Culture and the Construction of the Self. Journal of Marketing Management, 2010, 15(6), 563–576. Web.
Kapak Görseli: yorkshirepost.co.uk
