Çok karanlık bir gecede, ışık kirliliğinden uzakta gökyüzünü incelediğinizde şanslıysanız belki de galaksilerin parlaklığı gözünüze çarpar. Bu galaksilerin her biri farklı farklı adlandırılırken gezegenimizin de içinde bulunduğu galaksimizin ismi Samanyolu’dur. Samanyolu, kış aylarında daha görünür olduğu kuzey ülkelerinden İzlanda’da “Vetrarbrautin”; İsveç’te “Vintergatan” yani “Kış Yolu” olarak çevirebileceğimiz isimlere sahiptir. İngilizcede ”Milky Way’’, Almancada ”Milchstrasse’’, Norveççede ”Milkeveien’’ olarak adlandırılan bu galaksinin adı yıllar öncesinden mitolojik bir hikâyeye dayanır, Antik Yunan Tanrılarının hüküm sürdüğü o eski yıllardan kalma bir hikâyeye…
O yıllarda Olimpos Tanrıları ve devler arasında çıkan savaşta yer alacak bir ölümlü kahramana ihtiyaç vardı. Zeus bu kahramanı doğurması için yeryüzünde yaşayan güzelliğiyle ünlü Alkmene’yi çoktan seçmişti bile. Zeus’un Alkmene’den çocuğu olacağını duyan Hera ise intikam planlarına başlamıştı. Bu çocuğun doğmaması için doğum tanrıçası Ilithyia’ya emirler yağdırmıştı; fakat Ilithyia onları dinlememiş ve sırayla önce Zeus’un oğlu Herakles, ardından da ikiz kardeşi Amphitryon’un oğlu Iphikles doğmuştur.
Hera’nın bu habere sinirlenip bebekler uyurken beşiklerine Herakles’i öldürmesi için iki büyük yılan göndermesi rivayetlerden sadece bir tanesidir ancak planlarken atladığı bir şey vardır, Iphikles uyanıp yılanları gördüğünde ağlamaya başladığı için Herakles’i de uyandırır. Yılanları gören Herakles ise ikisinin de kafasını kopartıp öldürür.
Alkeme, Hera’nın kıskançlıklarından o kadar yorulmuştur ki oğlu Iphikles’i de korumak için Herakles’i Thebai dışında bir tarlaya bırakır. Burada da rivayetler yine ikiye bölünür. Zeus’un isteğiyle Hera’yı da alarak yürüyüşe çıkan Athena, tarlanın ortasında öylece terkedilmiş bu çocuğu görür ve Hera’dan onu emzirmesini ister. Herakles onu öyle bir açlıkla emer ki Hera acıdan çocuğu bırakmak zorunda kalır. Tam bu esnada göğsünden fışkıran süt gökyüzüne çıkarak Samanyolu denilen kümeyi oluşturur. Rivayetin bir diğer boyutunda ise Zeus’un ulağı olan Hermes’in bu kimsesiz çocuğu aldığı ve Hera uyurken yanına bıraktığı söylenir. Herakles, Hera’yı emmeye başladığında Tanrıça uyanır ve çocuğu sert bir şekilde kendinden uzaklaştırır. Herakles’in ağzından fışkıran süt ise Samanyolu’nu oluşturur.
Samanyolu’nun tarihine sadece yunan mitolojisinde değil, farklı kültür ve mitolojilerde de rastlamak mümkündür. Örneğin Fin mitolojisine göre dağların arasında cennet gibi bir süt nehri vardır ve “Milky Way” yani “süt yolu” kelimesi buradan türemiştir. Samanyolu, geçmişte aynı zamanda “Kuş Yolu” olarak da adlandırılmıştır. Bunun bir sebebi de farklı bir Fin mitolojisinde gökyüzünün dev bir yumurtanın içi olarak görülmesidir. Yumurta çatladığında kuşların evi olarak adlandırılan ışık yolu Linnunrata oluşur. Kuşların kış için güneye göçtüklerinde bu yolu seçtiklerine inanılır.
Doğu Sibirya’da yaşayan Buryat halkının inanışına göre de yurta adı verilen çadırlarının üzerinden bir kuş geçtiğinde arkasından süt döktükleri için Samanyolu hem “Bird Way” hem de “Milky Way” olarak adlandırılır.
Kaynakça
https://www.greeklegendsandmyths.com/the-milky-way.html
https://www.folklore.ee/folklore/vol22/milkyway.pdf
https://www.languagetrainers.com/blog/the-milky-way-in-myth-and-etymology/
-https://okuryazarim.com/samanyolunun-mitolojik-hikayesi/-
-https://mitolojiktanrilar.com/samanyolu-adi-nereden-geliyor-samanyolunun-mitolojik-hikayesi/-
