Her başarılı erkeğin arkasında bir kadın vardır derler; peki ya her güçlü erkeğin arkasında onu paranoyakça takip eden bir kadın var mıdır? Bunun, en azından mitolojide, sadece Zeus’a özgü bir durum olduğunu belirtelim çünkü Hera; mitlere en çok Zeus’un çapkınlarıyla baş etmesi ile konu olur.
Hera ve Sembolleri
Roma’da Iuno (Juno) olarak bilinen Hera, Titan Kronos ve Rhea’nın çocuğu olarak doğmuştur. Zeus’un eşi, dolayısıyla tanrıların ve tanrıçaların kraliçesi olarak kabul edilir. Hera, doğum sürecindeki kadınların tanrıçası, evliliğin koruyucusu olarak kabul edilir çünkü tanrılar ve tanrıçalar arasında gerçekten evli olarak nitelendirilebilecek tek tanrıçadır ve çoğunlukla aile ile özdeşleştirilir. Tavus kuşu Hera’nın en belirgin simgelerindendir; öyle ki Pausainas, Hellas’ın Tasviri‘nde Zeus, henüz bakire iken Hera’yı baştan çıkartmak için tavus kuşu kılığına girdiğini belirtir. Zeus ile olan evliliklerinde çok güçlü ve acımasız bir kadın simgesi olarak karşımıza çıkan Hera’nın diğer sembolleri olan asa ve taç ise onun panteondaki ve evlilikteki egemenliğini temsil etmektedir.
Argos onun şehridir. İnsanlar tarafından inek gözlü sıfatı verilen Hera, buna ek olarak Argos’taki kültü sebebiyle Argoslu Hera olarak da anılır.
Hera’nın Zeus’la Olan Evliliği
Hera, Zeus’un kız kardeşi, eşi ve üç çocuğun annesidir: Hebe, Ares ve Eilethyia ancak Zeus, yağmurdan ıslanmış tavus kuşu kılığına girip Hera’yı kandırana dek Hera, onunla olmayı reddetmiştir. Zeus, tavus kuşu formundan çıkıp kendi haline döndüğünde ise Hera daha fazla ısrar edemez ve evlenirler. Evlilikleri ise kıskançlık ve ihanet ile doludur. Zeus, çocuk doğurma konusunda Hera’dan aşağı kalmamış ve kendi başından Athena’yı doğurmuştur. Kıskançlığı Zeus’un çapkınlığıyla yarışan Hera, kendi başına çocuk doğuran Zeus’a çok kızıp cinsel ilişkiye girmeden Hephaistos’u doğurmuştur. Hera, Zeus’a olan öfkesi sonucunda doğurduğu Hephaistos’un zayıf ve sakat olduğunu görünce onu Olimpos’tan aşağı atmıştır.
Hırs ve öfke ile tutuşan Hera daha sonra kendi başına ve Zeus’tan daha güçlü bir çocuk doğurmayı dileyerek Typhon’u doğurmuştur.
Hera ve Yer Aldığı Mitler
Hera’nın Teiresias’ı Kör Etmesi
Tanrıça Hera’nın gazabından nasibini alan sadece Zeus ve Hephaistos değildir: Ona hak vermeyen herkes onun kurbanı olmuştur.
Cinsel ilişki sırasında erkeklerin mi yoksa kadınların mı daha çok haz aldığı konusu üzerinde bir türlü anlaşamayan Hera ve Zeus, çareyi hem erkek hem de kadın olarak cinsel deneyimi olan Teiresias’a danışmakta bulur. Hera, erkeklerin daha çok haz aldığını; Zeus ise bunun aksini savunmaktadır.
Teiresias, haz ona bölünecek olsa, erkeğin bunun onda birini; kadının ise onda dokuzunu aldığını söyleyince Hera’nın öfkeden gözü döner ve Teiresias’ı kör eder. Bu durumu telafi etmek adına Zeus, Teiresias’ı kahin yaparak ona ikinci bir görüş verir.
Hera’nın Semele’in Ölümüne Sebep Olması
Anlatılan hikayelere göre Hera’nın kurbanları genelde Zeus’un, onun rızası olup olmaksızın birliktelik yaşadığı kadınlardır. Bunlardan biri de Semele’dir.
Tanrılar insanlara gerçek hallerini göstermezler; çünkü tanrıları oldukları halleriyle gören insanlar buna dayanamayarak ölür. Acıması olmayan Hera, o sırada hamile olan Semele’yi kandırır ve onu Zeus’tan gerçek halini göstermesini istemesine sebep olur. Zeus’un gerçek görüntüsünü gören Semele ölür; bu sırada şarap tanrısı Dionysos (Bacchus) Semele’in öldüğü bağların arasında doğar.
Hera’nın Herakles’i Delirtmesi ve Olimpos Bulutlarında Hapsedilmesi
Zeus, Alkmene’in kocası kılığındayken onun yatağına girer. Hiçbir şeyden haberi olmayan Alkmene de kocası olduğunu düşünerek Zeus ile ilişkiye girer ve Herakles’i (Herkül) doğurur. Bunun üzerine öfkeden çıldıran Hera, Herakles henüz dokuz aylıkken onu boğması için iki yılan gönderir. Hera’nın bu girişimi başarısızlıkla sonuçlanır ve Herakles büyüdüğünde onu gönderdiği korkunç fırtınalarla delirtir. Bu fırtınalardan birinde Zeus Hera’ya öyle kızmıştır ki onu Olimpos’un yamacındaki bulutlarda asılı bırakır; Hera’yı kurtarmaya çalışan bir tanrıyı Olimpos’tan aşağıya fırlatmıştır.
Paris’in Yargısı
Yunan mitolojisinde büyük bir önem taşıyan Truva Savaşı’na sebep olan şey Hera, Afrodit ve Athena arasındaki güzellik yarışmasıdır. Eris; Hera, Afrodit ve Athena’nın önüne bir elma fırlatıp içlerinden en güzelinin kim olduğuna karar vermelerini ister. Zeus, bu meseleye karışmaz ve kararı Paris adlı gence yönlendirir. Bu masum çobana, Hera bir krallık, Athena savaşta zafer, Afrodit ise dünyanın en güzel kadınlarından olan Helen’le evlilik teklif eder. Paris, Afrodit’in teklifini kabul eder ve Truva savaşı başlar. Paris’in, Hera’yı reddederek büyük cesaret gösterdiğini, cezalandırdığı faniler ile kıyasladığımızda şanslı olduğunu söylemek çok da zor olmasa gerek.
Bosphorus
İstanbul deyince akla ilk gelen şeylerden biri şüphesiz İstanbul Boğazı‘dır. Gazabı İstanbul’a kadar uzanmış olan tanrıça Hera, İstanbul Boğazı’na inek geçidi anlamına gelen Bosphorus ismini vermiştir. Hera hakkında anlatılan çoğu hikayede olduğu gibi burada da olay Zeus’un çapkınlığı ile başlıyor.
Güzeller güzeli İo’ya aşık olan Zeus, karısı Hera tarafından İo ile birlikteyken baskına uğrar. Hera’nın öfkelendiğinde nasıl zarar verebileceğini çok iyi bilen Zeus, İo’nun zarar görmesini önlemek için onu bir ineğe dönüştürür. Hera, hala şüphe duyduğu için bu ineği Zeus’tan alarak onun üzerine bir at sineği gönderir. İo sineğin verdiği acıdan dolayı koşmaya başlar ve boğaza ulaşana dek dünyayı dolaşmaya mahkûm edilir.
Hera Tapınağı
Tapınak, Yunanistan’ın Olympia kentinde yer almaktadır. Şehirdeki en eski tapınaktır. Roma döneminde tapınağın ortasında Praxiteles tarafından yapılmış bir Hermes heykelinin yer aldığı bilinir. Olimpiyat ateşi, tapınağın doğu-batı yönünde yer alan sunakta yakılmaktadır. MÖ 590’lı yıllarda inşa edilmiş olduğu düşünülen tapınak MS 4’teki bir depremle yıkılmış olsa da günümüzde kalıntıları restore edilmiş bir şekilde bulunmakta.
Kaynakça
- Hamilton, Edith. Mythology. Amerika:Grand Central, 2011.
- Hansen, William. Yunan ve Roma Mitolojisi. İstanbul: Say, 2018.
