Bereket tanrıçası Frigg, babaların babası Odin‘in eşi ve aynı zamanda Asgard‘ın en güçlü tanrıçasıdır. Cuma gününe adı verilerek onurlandırıldığı söylenen bu tanrıça bilgeliği ve kehanet yeteneği ile İskandinav mitolojisinde önemli bir yere sahip olmuştur.
Frigg’in eski bir Cermen tanrıçası olan Frija‘nın değişim göstererek İskandinav mitolojisindeki versiyonu olarak ortaya çıktığı iddia edilir. Frigg ve Freya‘nın, yetenekleri açısından birbirleriyle çok benzerlik göstermesi onun Frija’dan türediği ve böylece iki ayrı tanrıça olarak var oldukları söylentilerine yol açmıştır. Ancak Frigg ve Freya’nın ortak noktaları olduğu kadar önemli farklılıklara sahip oldukları da unutulmamalıdır.
Frigg’in Odin ile evlenmeden önceki hayatıyla ilgili pek bilgi bulunmamaktadır fakat Snorri Sturluson Frigg’in babasının Fjörgynn olduğunu iddia eder. Frigg, Odin ile evlendikten sonra Balder ve Hod adında iki çocuğu olur. Büyük bir statüye kavuşan Frigg, aynı zamanda çok yeteneklidir. Bereket, doğurganlık, evlilik ve annelik gibi kavramlarla ilişkilendirilen Frigg’in aynı zamanda geleceği önceden bilebilmektedir.
Frigg, İskandinav mitolojisinde völva olarak adlandırılan cadılardan biridir ve Odin’le yarışabilecek düzeyde bir bilgeliğe sahiptir. Bu bilgeliği bazı mitlerde anlatıldığına göre Odin’i kandırıp kendi istediklerini elde etmesine bile yardımcı olmuştur. En önemli yeteneklerinden biri ise geleceği önceden bilebiliyor olmasıdır. Mitolojide bahsi geçen bütün olaylar Frigg tarafından önceden bilinir fakat kaderin kararlaştırdıklarını değiştirme ya da engellemeye hiç kimsenin gücü yetmez.
Frigg, bilge olduğu kadar oldukça bağımsız bir tanrıçadır. Odin’in yanı başında değil de Fensalir adlı bataklık görünümlü bir yerde yaşaması Frigg’in Odin’e bağımlı olmadığı konusunda önemli bilgiler verir. Odin’in oturup dokuz diyarı seyrettiği Hlithskjolf isimli tahtına kendisi hariç sadece Frigg’in oturması da Frigg’in gücünü gözler önüne serer.
Frigg’in tıpkı eşi Odin gibi evliliğine sadık olmadığı da iddia edilir. Hem Odin hem de Frigg evlilikleri boyunca farklı kişilerle ilişkiler kurmuştur fakat evliliklerini sürdürmeye devam etmişlerdir. Her ne kadar Odin’e olan sadakatsizliğinden dolayı eleştirilse de Frigg güçlü kalmaya hep devam etmiştir.
Frigg ve Odin’i Alt Eden Zekası
Manzum Edda‘da Grímnismál adıyla geçen şiir Frigg’in keskin zekasını ve Odin’i bile kendi istekleri doğrultusunda kullanmaktan çekinmeyeceğini gösterir. Şiire göre, büyük bir kralın Agnarr ve Geirröth adlı iki oğlu balık avlarken fırtına yüzünden kaybolurlar ve bir köyün kıyısına sürüklenirler. Kıyıda bu iki çocuğu bir köylü ve eşi bulup büyütürler. Köylü adam Geirröth ile ilgilenirken, eşi Agnarr ile ilgilenir. Çocuklar büyüdükten sonra buradan ayrılır ve krallıklarına geri dönerler. Babasının öldüğünü gören Geirröth, kral olarak ülkenin başına geçer.
Çocukları büyüten bu çiftin aslında Odin ve Frigg olduğu ortaya çıkar. Geirröth ile ilgilenen Odin iken Agnarr ile ilgilenen aslında Frigg’dir ve bu iki oğlanı tahtlarından izleyerek takip etmeye devam ederler. Odin, kral olmuş olan Geirröth’ün zekası ve gücü ile övünürken, Agnarr’ı küçümser ve Frigg bundan hoşlanmaz. Frigg, Geirröth’ün kötü bir kral olduğunu ve onu ziyaret eden misafirlere kötü davrandığını söyler. Odin buna itiraz eder ve Frigg ile bahse girerler.
Odin, kılık değiştirerek Geirröth’ün sarayına misafir olarak gitmek ister ve ismini Grimnir olarak değiştirir. Frigg, bahsi kazanmak için Geirröth’e bir haberci yollar ve habercinin bir büyücünün kralı ziyaret edeceğini ve ona büyü yapacağını söylemesini emreder. Haber Geirröth’e ulaşır ve Geirröth, kılık değiştirmiş olan Odin saraya ulaştığında onu yakalatır ve kötü davranır.
Geirröth bir süre sonra Grimnir sandığı Odin’i serbest bırakır. Odin geri gelince bu hikaye her yere yayılır ve Frigg bahsi kazanmış olur. Frigg, gerçek ne olursa olsun, Geirröth’ü kötü bir kral olarak göstermeyi başarır; annelik ettiği Agnarr’ın küçük düşürülmesine izin vermemek için elinden geleni yapmıştır.
Balder’in Ölümü ve Frigg’in Yası
Geleceği görme yetisine sahip olan Frigg, oğlunun ölümünü işaret eden rüyalar ve işaretler görmeye başlar. Bu rüyaları Balder de görmeye başlamıştır. Yorumlanmasının çok zor olması gerekçesiyle Odin, bir kahini diriltip yorum alabilmek amacıyla ölüler diyarına gider. Çok eski büyülerle kahinini diriltip Balder’in öleceğini öğrenen Odin, geri dönüp acılı haberi getirir. Frigg bunu kabullenemez ve hemen harekete geçer.
Frigg var olan her şeyden Balder’i incitmeyeceğime dair söz almaya karar verir. Canlı veya cansız, her şey Balder’e büyük bir sevgi beslediği için zarar vermeyeceğini söyler, ökse otu hariç. Frigg, ökse otunu zararsız ve önemsiz gördüğü için ondan söz alma gereği duymaz. Frigg mutlu şekilde geri döner ve Balder’in güvende olduğunu müjdeler.
Acıdan mutluluk duyan Loki bundan hoşlanmaz ve Balder’in ölmesini için sağlamak için bir şeyler yapmaya karar verir. Loki kılık değiştirerek Frigg’in yanına gelir ve ağzından laf almaya çalışır. Frigg, bütün bu zekası ve bilgeliğine rağmen Loki’ye ökse otundan söz almadığını söyler. Loki ise ökse otundan bir ok yapıp Balder üstünde kullanması için Balder’in kardeşi Hod‘a verir.
Hod, Loki için iyi bir seçimdir çünkü hem göremez hem de Balder’e zarar gelmemesinin oyuna çevirip ona ellerine geçirdikleri her şeyi fırlatan tanrıların eğlencesine katılamadığı için üzgün hisseder. Loki, oku Hod’a vererek onun da eğlenceye katılması için yüreklendirir. Hod oku Balder’e atar ve Balder hayatını kaybeder. Balder’in ölümü, Loki hariç herkesi üzer.
Frigg Balder’in Hel‘e gidişini kabullenemez ve bir gönüllüden Hel’e gidip Balder’in hayata dönmesi için istekte bulunmasını ister. Hermod gönüllü olur ve Hel’e varıp bu dileği dile getirir. Hel, Balder’i sadece var olan her şeyin onun için göz yaşı dökmesi şartıyla geri verebileceğini iletir. Bu haberi alan Aesir tanrıları her yere haberciler göndermeye başlar. Her şey Balder’in ölümüne çok üzülür ve göz yaşı döker fakat Loki yine işleri bozmanın yolunu bulur. Loki, Thökk adlı yaşlı bir dev kılığında ortaya çıkar ve Balder için göz yaşı dökmeyi reddeder. Bu nedenle Balder Hel’de kalır ve Frigg yas tutmaya devam eder.
Frigg her ne kadar Odin’i bile alt edecek zekaya sahip olsa da zekası ve bilgeliği bazen başarısız olabilmektedir. Sahip olduğu güçler gerçekleşecek olan olayları engelleyemez ve bu da Frigg’in insani özellikler de taşıdığını gözler kanıtlar.
Kaynakça
- Apel, Thomas. “Frigg”. 01.12.2022. Mythopedia. Erişim Tarihi: 10.06.2023.
- Dhar, Rittika. “Frigg: The Norse Goddess of Motherhood and Fertility“. 12.12.2022. History Cooperative. Erişim Tarihi: 11.06.2023.
- “Frigg – the goddess of marriage“. Historiska. Erişim Tarihi: 10.06.2023.
- Gaiman, Neil. İskandinav Mitolojisi. İstanbul: İthaki, 2018.
- Mark, Joshua J. “Frigg”. 27.08.2021. World History Encyclopedia. Erişim Tarihi: 10.06.2023.
