Netflix‘in yeni yapımı olan ve oldukça beğenilen, Mary Shelley‘nin kaleme aldığı romandan uyarlanan Frankenstein filmi; yalnızca konusuyla değil, görselliği ve kostüm tasarımlarıyla da dikkatleri üzerine çekti.
Guillermo del Toro imzalı bu film, yönetmenin çocukluğundan beri hayalini kurduğu bir film. Bu nedenle de aslında filmin her köşesine sinen bir özen ve çaba var diyebilirim.
Filmde yer alan her şeyin bir anlamı ve izi var. Yönetmen, izleyiciden bu izleri takip edip bağlantıyı yakalamasını istiyor. Bu da filmi oldukça ilgi çekici bir hâle getiriyor bana kalırsa. Bu izlerden en önemlisi de filmde yer alan bazı sahnelerin bazı tabloları kaynak olarak alması. Peki bu tablolar neler ve bizlere ne anlatıyor, gelin yakından inceleyelim.
1. The Creation of Adam
Michelangelo‘nun resmettiği bu önemli eser, Tanrı’nın Adem’e hayat verdiği anın görsel bir açıklaması. Tanrı, Adem’e uzanarak ona ilahi bir yaşam enerjisi veriyor. Hem fiziksel hem de ruhsal bir bağ ile insan ve yaratıcının gücünün birleştiği bir an resmettiğini görüyoruz Michelangelo’nun. Adem, oldukça pasif ve beklenti içindedir. Çünkü Tanrı’nın vereceği o hayata muhtaçtır. Tanrı’nın dokunuşuyla can bulacaktır. Ancak Tanrı’ya ulaşamaz. Onun orada olduğunun farkındadır fakat aralarında varoluşsal bir mesafe mevcuttur. Bu da insan ile Tanrı arasındaki sonsuz aralığı temsil eder.
Filmde bu tablonun işlenişi ise Elizabeth ve Frankenstein Canavarının tanıştığı ilk an yaşanıyor. Elizabeth parmağının ucuyla yaratığa uzanıyor ve yaratık da Elizabeth’e aynı şekilde karşılık veriyor. Bu sahnede yaratık Adem’i temsil ederken Elizabeth Tanrı’yı temsil ediyor. Ona sevgiyi, ilahi enerjiyi ve insanlığını veriyor adeta. Filmde Elizabeth yaratığa dokunuyor tablodan farklı olarak. Ancak bağdaştırdığımızda tıpkı Adem gibi yaratık da film boyu Elizabeth’e ne kadar istese de ulaşamıyor.
Filmin ana temasına baktığımızda aslında yönetmenin işlemek istediği asıl şey, Frankenstein Canavarının duygularına ve insanlığına odaklanmaktı. Bu sahneyle bu geçişin bir kanıtını sunuyor bizlere.
2. Hamlet and Yorick’s Skull
Bu tablo, Shakespeare‘in Hamlet adlı eserinin bir sahnesinin resmedilmiş hâlidir. Hamlet, saraydan tanıdığı saray soytarısı olan Yorick‘in kafatasını eline alıp ölüm ve yaşam üzerine düşünmektedir. Kafatası burada ölümü temsil eder, Hamlet ölümün mutlak var olduğunu ve hayatın gelip geçici olduğunun farkına varır. Hamlet’in yüzünde hüzün ve melankoli vardır. Arka plan karanlıktır. Çünkü ölümün gizemi vardır. Ölüm bir bilinmeyendir. Tablo genel anlamda bizlere ölümün var olduğunu, yaşamın geçiciliğini sezdirir.
Filmde ise bu resim, Frankenstein Canavarı’nın yangınla beraber kuleden kaçarak kurtulmasının ardından ormanda -belki de- bedenindeki parçalardan birine ait bir kafatasıyla bakıştığı an sahneleniyor. Yönetmen aslında bizlere bu sahneyle ölümün bilinmezliğini, kaçınılmazlığını gösteriyor. Ancak yaratık bu sahneyle birlikte bu gerçekle yüzleşiyor. Adeta buna meydan okuyor varlığıyla beraber.
3. Medusa
Caravaggio‘nun resmettiği bu Medusa tablosu; güzellik, dehşet ve ölümün bir araya geldiği bir çalışmadır. Medusa, Gorgon kardeşlerden ölümlü olanıdır. Güzelliğiyle herkesin ilgisini çekmiş öyle ki Athena‘dan bile daha güzel olduğu düşünülmektedir. Athena bu söylemlere karşı Medusa’ya karşı kıskançlık hissetmeye başlar. Ancak Medusa, Athena’ya sadakatle bağlıdır. Medusa’ya karşı ilgi duyanlardan biri de Poseidon olur. Poseidon bu ilgiyi daha fazla içinde tutamaz ve Athena’nın tapınağında Medusa’yla beraber olur. Athena bunu öğrendiğinde tüm hırsını, öfkesini Medusa’dan çıkarır. Medusa’nın saçlarını canlı yılanlara çevirir, gözlerini de bakanların taşa döndüğü bir lanetle lanetler. Ancak bununla yetinmeyip onun ölüsüne bir de ödül koyar. Bu konuda da Perseus’u görevlendirerek Medusa’yı öldürmesini ister. Perseus, Medusa uyurken onun kafasını keserek öldürür. Caravaggio da bu anı ölümsüzleştirmek için tuvaline resmeder.
Caravaggio’ya göre bu eser, mitolojik bir anlatıdan çok insani bir şok anı olarak resmedilmiştir. Ölüm ve yaşam arasındaki o ince bağı Medusa’nın yüz hatlarıyla vermeyi başaran Caravaggio, insanın o dehşetle yüzleştiği anı izleyiciye geçirmeye başarır.
Filmde yer alan Medusa tablosu ise bizlere filmin hikâyesi ile ilgili sezdirmeler yapıyor. Perseus, Medusa’yı öldürerek mitolojik düzende bir değişiklik yaratır. Çünkü Medusa’yı öldürdüğünde Medusa’nın boynundan Poseidon’dan olan çocukları Pegasus ve Hrisaor ortaya çıkar. Victor Frankenstein ise Frankenstein Canavarını yaratarak hayat olarak adlandırdığımız yaşam süresini zorlar ve ölümsüzlüğü trajik bir hikâyeye çevirir. Tabloyla yaratılan bir kontrastlık var hikâyede bana kalırsa. Hem Medusa hem de Frankenstein yaratığı ölüm ve yaşamı sorgulatır.
4. Vanitas
Vanitas kelimesi Latince’de “boşluk, geçicilik, hiçlik” anlamına gelmektedir. Yani bu tablolar, dünyanın geçiciliğinin ve ölümün var olduğunun altını çizer. Tablolardaki nesneler bir şeyleri sembolik olarak anlatır. Örneğin; kitaplar bilgeliği, takılar zenginliği, şarap eğlenceyi. Sönmüş mum, solmuş gül ya da kafatası ise ölümlülüğü ve hayatın bir sonu olduğunu temsil eder. Yani tablolar, dünyada yaşadığımız her güzel şeyin bir gün son bulacağını bizlere hatırlatır. Vanitas tabloları, bizlere hayatın geçiciliğini gösterir ve bu hayatı doğru yaşamamız gerektiğini sezdirir.
Filmde yer alan bu sahnede ise yönetmenin hikâyeye bağlı kalarak yeniden bir kontrast oluşturduğunu söylemek mümkün. Tabloda ölümün kaçınılmaz olduğu vurgulanırken, Frankestein’ın bunu yenmek istediğini hatta bunu yendiğini görebiliyoruz. Kafatası genel anlamda ölümü temsil ederken, filmde ölümsüzlüğün acımasızlığını temsil eder hâle geliyor.
5. The Incredulity of Saint Thomas
Caravaggio’nun resmettiği bu eser, İncil‘e dayanır. İsa dirilip yeniden geldiğinde havarilerinden Thomas buna inanmaz ve yaralarına dokunmak ister. Caravaggio da tam bu anı resmeder. Tablonun temasında inanç ve kanıt isteği vardır. Tablo, insan doğasının merak duygusunu ve bunun sonucunda olan inancını temsil eder.
Elizabeth de filmde tıpkı Thomas gibi merak duygusuna yenik düşer ve yaratığa dokunarak onun ne olduğunu anlamaya çalışır. Thomas yara izine dokunmadan önce şaşkınlık, korku ve merak gibi duygular yaşar. Fakat yara izine dokunduktan sonra inancı pekişir. Elizabeth de Thomas’ın hissettiği duyguların benzerini hisseder. Dokunmadan önce ona merakla yaklaşır. Dokunduktan sonra ona karşı sevgi ve merhamet duyguları beslemeye başlar. Çünkü hakikati görmüştür. Onu bir yaratıktan ziyade insan olarak görmeye başlamıştır. Çünkü ona dokunduğunda ellerine kan izi bulaşır ve yaratığın canının acıdığını anlar. Yazımın başında olan The Creation of Adam (Adem’in Yaratılışı) adlı tabloyla The Incredulity of Saint Thomas (Şüpheci Thomas) tablosunu birleştirerek sahne okuması yapacak olursam, aslında dokunmaların bir yüzleşme olduğu sonucuna da varabiliriz.
6. Empress Elizabeth of Austria
Avusturya İmparatoriçesi Elizabeth -Sisi olarak da bilinir- dönemin en güzel kadınlarından biridir. Her imparatoriçe gibi dışarıdan çok güzel bir hayat sürdüğü söylenebilir. Fakat arka planında derin bir melankoli ve yalnızlıkla bezeli bir hayatı vardır. Portrede zarif, kusursuz ve idealize edilen bir kadın resmedilmiştir. Yani çevrenin bir imparatoriçeden beklentileri diyebiliriz bunun için. Ancak Elizabeth’in kişiliğine baktığımızda aslında bunların sadece bir gösteriş olduğunu anlamamız uzun sürmüyor. Zira imparatoriçe aslında seyahatleri çok seven ve özgürlüğüne düşkün bir kadındır. Vahim bir suikast sonucu da yaşamını yitirmiştir.
Yönetmenin filminde yer alan Elizabeth‘i Avusturya İmparatoriçesi Elizabeth gibi lanse etmesinin en büyük sebebi ise arka planda yaşadıkları melankoli ve yalnızlık elbette. Hem tablo hem de sahneye baktığımızda her iki kadın da kusursuz bir görüntüye sahiptir. Ancak arka planda anlaşılamama duygusu yatar. Her ikisi de uzaklara dalmıştır. Beklenti içindedirler. Kendi hayatlarının kontrolünü kaybetmiş iki kadının benzerliğini net bir şekilde veren yönetmen, her iki kadından tek bir tema ortaya koyar: İdealize edilen kadının kendi yaşamı hakkında söz sahibi olamaması.
7. The Young Christian Martyr
Fransız ressam Delaroche‘un resmettiği bu tablo, Hristiyan olduğu için öldürülen bir kızın ölü bedeninin bir aktarımıdır. Bu ölü beden, bir trajediden ziyade bir teslimiyettir. Yani ressam bu ölümü, ruhsal bir bağlılık olarak sunar. Kızın ölü bedeni, huzurlu bir şekilde resmedilmiştir. Çünkü ressama göre acısı dinmiş ve uykuya dalmıştır. Yani ölümden sonraki huzuru yakalamıştır.
Tabloda genç kız inandığı din uğruna öldürülmüştür. Filmde ise Elizabeth, Victor’un acımasızlığı ve kıskançlığı yüzünden öldürülmüştür. Her iki ölüm de huzura kavuşma şeklinde izleyiciye yansıtılır.
8. Wreck in the Sea of Ice
Caspar David Friedrich‘in resmettiği bu tablo, insanın doğa karşısında ne denli aciz kaldığını gözler önüne serer. Buzullar üzerinde parçalanmış gemi, doğanın insan üzerindeki etkisini ve üstünlüğünü gösterir. Tablo, kontrolü elinde tutamayan insanın yalnızlığını izleyiciye geçirir. Genel anlamda tablo, ölümle yüzleşmeyi ve çaresizliği ele alır.
Filmin açılışı da bu tabloya benzeyen sahneyle olur. Bu sahnede yönetmenin vermek isteği öncelikli şeyler; yalnızlık, ölümle yüzleşme ve çaresizliktir. Aslında tek bir açıyla filmin ruhunu bizlere sezdirir. Filmin temasını ve konusunu ön görmemize yardımcı olur.
Gemi ve insanlar doğanın acımasızlığı yüzünden orada kısılmışlardır ve yalnızlardır. Tıpkı Frankenstein’ın yaratığı gibi. Yaratık, toplum tarafından reddedilmiştir ve yalnızdır. Ancak filmde son derece insani bir biçimde işlenir. Bu nedenle gemiyle ve gemide yer alan insanlarla empati kurarak filmin sonunda onları bu cehennemden kurtarır.
Kaynakça:
Tranquilli, Andrea L., Antonio Luccarini, and Monica Emanuelli. “The creation of Adam and God-placenta.” The Journal of Maternal-Fetal & Neonatal Medicine 20.2 (2007): 83-87. Erişim Tarihi: 16.11.2025
Triggs, Jeffery A. “A Mirror for Mankind: The Pose of Hamlet with the Skull of Yorick.” New Orleans Review 17.3 (1990): 71-79. Erişim Tarihi: 16.11.2025
Pekol, Tuba Meltem, and Gillian Alban. “Demonizing Woman: The Myth of Medusa and Its Depiction on Works of Art.” İstanbul Üniversitesi Kadın Araştırmaları Dergisi 27 (2023): 103-109. Erişim Tarihi: 16.11.2025
Somerville, Kristine. “Vanitas: The Art of Death and Decay.” The Missouri Review 46.2 (2023): 17-31. Erişim Tarihi: 16.11.2025
Elisabeth | Biography, Facts, & Assassination | Britannica, www.britannica.com/biography/Elizabeth-empress-consort-of-Austria. Accessed 16 Nov. 2025. Erişim Tarihi: 16.11.2025
Pmsmtraveller. “PAUL DELAROCHE – THE YOUNG MARTYR, 1855.” Medium. 15.10.2025. Erişim Tarihi: 16.11.2025
