Birbirinden farklı kelimelerin etimolojisini incelediğimiz serimizde bu defa “fotoğraf” kelimesinin etimolojisini sizler için inceledik!
Fotoğraf Kelimesinin Etimolojisi
Bazen her birimiz bazı anlarımızın unutulmaz olmasını isteriz. O anlarda yaşananların ne olduğunun çok da önemi olmaz bazı durumlarda, sadece o anın diğer bütün anlar gibi hatıralarda yok olup gitmemesini ve bir yerde hep var olduğunu bilmek isteriz. Bu anlar kimi zaman bir masanın etrafı, kimi zaman denizin kenarındaki bir bank, kimi zaman da etkileyici bir gün doğumu ya da gün batımı… Yaşanan tüm bu özel saniyelerin gerçek anda yakalanmasıyla elde edilen fotoğraflar, bizlerin bir nevi gerçekleri saklama yöntemi.
Fotoğraf kelimesi Yunanca “photos – ışık” ve “graphes – yazmak” sözcüklerinin birleşmesiyle oluşur. Sözcüklerin kağıda dökülerek bir nesne üzerinde kendilerine yer edinmeleri gibi bazı anlar da ışıkla yazılarak kendilerine bir nesne üzerinde yer edinirler. Sonsuz bir bilinmezlikte kaybolup gitmeden tarihin o anına not düşülür adeta. Yaşanan anın kaydı böylece tutulmuş olur. Ünlü fotoğrafçı Ara Güler fotoğrafı şu sözlerle ifade eder: “Sanat olmasına gerek yok fotoğrafın. Fotoğraf tarih olayıdır. Tarihi zapt ediyorsun. Bir makine ile tarihi durduruyorsun.”
Edebiyatta Fotoğraf
Durakta üç kişi
Adam kadın ve çocuk
Adamın elleri ceplerinde
Kadın çocuğun elini tutmuş
Adam hüzünlü
Hüzünlü şarkılar gibi hüzünlü
Kadın güzel
Güzel anılar gibi güzel
Çocuk
Güzel anılar gibi hüzünlü
Hüzünlü şarkılar gibi güzel
–Cemal Süreya
Cemal Süreya, Fotoğraf isimli şiirinde, yaşanılan “o anı” ustaca kelimelere döker. Dizeler gözümüzde canlandığında bir fotoğraf karesini oluşturur adeta. Belki de gözümüzde canlanan o görsel için ismini “Fotoğraf” koymuştur şiirin Cemal Süreya. Şiirlerin ruhumuzda bıraktığı yoğun duygular gibi fotoğraf kareleri de duygu dolu anlar yaşatır her birimize.
Tarihte Fotoğraflar
Le Gras, tarihte çekilen ilk fotoğraf olma özelliğini taşır. Joseph Nicephore Niaepce, evinin önündeki bu manzara fotoğrafını yaklaşık 8 saatte çeker. Fotoğraf, Teksas’ta Harry Ransom Center’da sergilenmektedir.
Tarihte çekilen ilk insan fotoğrafı olarak bilinen bu görsel, 1838 yılında Paris’te, tamamen tesadüfler sonucu ortaya çıkar. Louis Daguerre tarafından çekilen fotoğraf, 10 dakika boyunca pozlanarak çekilir. Pozlama esnasında hareket halinde olan insanlar bu karede yer alamazken sabit duran adam karede yerini alır.
James Clerk Maxwell’in deneylerinden ortaya çıkan “üç renkli yöntem” kullanılır bu görselde. 1861 yılında Thomas Sutton bu yöntemi kullanarak tarihin ilk renkli fotoğrafını ortaya çıkarmıştır.
Süreya, Cemal. Üstü Kalsın. Yapı Kredi Yayınları, İstanbul: Ocak 2016.
izmirfotografakademisi.com web
turkcebilgi.com web
adobe.com web
