Fernand Emmanuel Pelez de Cordoba d’Aguilar adıyla; Fernand Pelez, 18 Ocak 1843 yılında Paris’ te doğmuştur. Kendinin bir ressam olmasının yanı sıra aile üyelerinde de sanatçılar bulunmaktadır. İllüstrator oğlu Raymond Pelez, ressam yeğeni Pernand Pelez de Cordova ve kardeşi Raymond Pelez Chalumeau‘dir. Babası ona küçük yaşta boyama yapmayı tanıtmıştır. Pelez, 7 Ağustos 1913’te yine Paris’te ölmüştür.
Fransız ressam Fernand Pelez, önce akademik ve tarihsel konularla ilgilenirken 1880’den itibaren natüralizme ilgi duymaya başlamıştır. Bu ilgisinin asıl kaynağı Jules Bastien Lepage’in eserleridir. Pelez, Bastien Lepage’nin “Uyuyan Seyyar Satıcı” (Colporteur Endormi) isimli eserinden etkilenerek toplumsal sorunlara başka bir açıdan bakmaya yönelmiş ve bu değişimle birlikte toplumsal bilinci ve insanların durumunu eserlerinde yansıtmak için natüralist resimler yapmaya başlamıştır.
Pelez’in oldukça etkileyici çalışmalarından biri olan ve sokakta bir köşede yırtık giysileri ve çıplak ayaklarıyla menekşe satarken uykuya dalan bir çocuk işçiyi tasvir ettiği resmi. Lepage’nin yukarıdaki resmiyle benzerlikleri dikkat çekmekte.
Batı’da 18. yüzyılın ikinci yarısında Sanayileşme‘nin hız kazanmasıyla toplum yapısı da değişmiştir. Fabrikaların çoğalmasıyla işçilerin daha ağır şartlarda çalışması beklenmiş olup işçiler sadece karın tokluğuna çalıştırılmıştır. Bu durumdan en çok etkilenen de çocuklar olmuştur. Söz konusu dönemde, yokluk çeken aileler çocuklarını sadece çalıştırmakla kalmayıp aynı zamanda satmışlar; özellikle 4-7 yaş arası cılız erkek çocukları baca temizleyicisi olarak çalıştırılmış, yedi yaşını bitirdikten sonra artık bacaların içine giremediklerinde bedenleri zedelenmiş, ciğerleri kurumla dolmuş ve ciddi görme problemleriyle beraber çoğunu ölüme terk edilmiş. Dolayısıyla Pelez’in ve Lepage’nin yaşadığı dönem, resimlerinde çocuk işçileri konu almaları bakımından önem teşkil eder.
Pelez’in akademik alanda öğretmeni olan Alexandre Cabanel’le birlikte yaptıkları çalışmalar sonucu ilk resimleri geleneksel salon konularından oluşsa da asıl dikkat çeken çalışmaları toplumsal sorunları resimlerinde yansıtmasıyla başlamıştır.
Fernand Pelez olağanüstü gerçekçilik ile çevresinde gördüğü toplumun yoksul üyelerini odak noktası yaparak toplumsal konuları resmetti. Resimlerinde dilenciler, evsiz aileler, sirk sanatçılarına yer verdi.
Pelez ve babası gezici sanatçılarla da ilgilenirdi. Yüz Buruşturma ve Sefalet-Akrobatlar (Saltimbanques) eserinde de bir sirk sahnesindeki insanları gençten yaşlıya doğru soldan sağa betimlemiştir.
Sans Asile‘de, dört büyük çocuğuyla çevrili, bir bebeği emziren, yaş almış bitkin bir anne görüyoruz. Giysileri ve battaniyeleri eski, birkaç eşyası kompozisyonun sağ tarafında bir natürmort oluşturur. Anne ve oğul izleyiciye bakıyor. Annenin ifadesi boş, yorgun bir teslimiyet halinde; genç oğlanın gözleriyse kızgınlık ve çaresizlik içinde bakıyor.
Pelez’in toplumsal sorunlara bakışını, 1889 Exposion Universelle’ de yer alan çalışmalarıyla eleştiren İngiliz eleştirmen Philip Gilbert Hamerton: “Tüm modern Fransız ressamlar arasında, acı çeken sınıflara sempatisiyle kendisini en dokunaklı güçle ifade eden kesinlikle Pelez’dir” diyerek ressamın başarısını vurgulamıştır.
Belki de Pelez’in bir yenilikçi olarak nitelendirilmesi akademik teknikte usta olmasına rağmen bu tarzı bırakıp natüralizme yönlenmesiydi. Pelez’in eserleri daha önce 19. yüzyıl Fransız sanatında kabul edilemez olarak düşünülen sınırların silinebildiğini anlatır.
Fernand Pelez’i çağdaş sanatçılardan ayıran en önemli yanı, toplumdaki acıların görülmemiş yanlarını resmetmesiydi. Resimlerini bugün bile incelediğimizde, toplumsal sorunlar acı gerçekleriyle önümüze çıkıyor.
Fernand Pelez’in eserlerinin bulunduğu bir videoyu incelemek isterseniz:
Kaynak:
http://www.artnet.com/artists/fernand-pelez/
https://www.gallery19c.com/artists/46-fernand-pelez/overview/
https://celinesymbiosis.blogspot.com/2018/02/masumiyet-ve-deneyim.html
