Müzik videoları sadece görsel bir şölen mi, yoksa aynı zamanda güçlü bir toplumsal mesaj aracı da olabilir mi? Özellikle son zamanlarda bu soru daha sık gündeme geliyor. Kadın sanatçıların kameranın gücünü arkalarına alarak kadın hakları ve eşitlik gibi temaları işlemesi, bu klipleri sıradan birer eğlence aracından çıkarıp adeta birer manifestoya dönüştürüyor. Bu yazıda da feminist vurgusuyla öne çıkan müzik videolarını sizler için derledik!
1-) Paris Paloma – Labour
İngiliz şarkıcı Paris Paloma’nın “Labour” adlı şarkısı 2024 yılında çıksa da feminist söylemleriyle dikkat çekmeyi başarmıştır. Sanatçı, kadınların görünmeyen ve karşılıksız ev içi emeğine dikkat çeker ve sırtlarına yüklenen sorumluluklarını eleştirir. Müzik videosunda da özellikle buna vurgu yapılır. Video; tarihi kıyafetler içinde bir kadının ev içi işleri yerine getirmesiyle başlar ve sonunda bu döngüyü kırma çabasını sembolize eden sahnelerle dikkat çeker. Bunun yanında da kadınların birden fazla role büründüğünü sözleriyle de eleştirmeye devam eder: “All day, every day, therapist, mother, maid (Tüm gün, her gün, terapist, anne, hizmetçi)”
“The calloused skin on my hands is cracking
(Ellerimdeki nasırlı deri çatlıyor.)
If our love ends, would that be a bad thing?
(Aşkımız biterse, bu kötü bir şey mi olur?)
And the silence haunts our bed chamber
(Ve sessizlik yatak odamıza musallat olur)
You make me do too much labour”
(Bana çok fazla çalıştırıyorsun)
2-) Alicia Keys – Superwoman
Amerikalı şarkıcı Alicia Keys’in “Superwoman” adlı şarkısı 2007 yılında yayınlanmıştır. Şarkı, kadınların gündelik yaşamda karşılaştıkları zorlukları vurgulamakta ve onların mücadele gücünü öne çıkarmaktadır. Müzik videosunda sanatçı, aynı anda anne, iş kadını gibi farklı rollere bürünen kadınları canlandırarak, kadınların toplumdaki çok yönlü rollerine dikkat çeker. Ayrıca şarkıda güçlü bir kız kardeşlik vurgusu da hakimdir.
“I hang my head from sorrow
(Kederden başımı öne eğerim)
State of humanity
(İnsanlığın hâli bu)
I wear it on my shoulders
(Omuzlarımda taşırım)
Gotta find the strength in me”
(İçimdeki gücü bulmalıyım)
3-) Sarah Hester Ross – Savage Daughter
Müzisyen Wyndreth Berginsdottir’in Vikinglerden esinlenerek bestelediği Sarah Hester Ross’un ise cover versiyonunu yaptığı Savage Daughter, kadının doğayla uyumunu, ataerkil baskılara karşı direnişini ve içsel gücünü yücelten bir hikaye üzerine kuruludur. Müzik videosunda doğa bir arka plan değil, karakterin kendisi ile özdeşleşmiştir. Ayrıca videoda farklı yaşlarda, farklı ten renklerinde ve farklı tarzlarda kadınların yer alması, tek tip kadınlık anlayışına karşı çıkarak tüm kadınların eşitliğini vurgular. Kadının özgürlüğü ise, içsel güç ve bağımsızlığın birer sembolü olarak öne çıkar.
“I am my mother’s savage daughter
(Ben annemin vahşi kızıyım)
The one who runs barefoot”
(Yalınayak koşan)
4-) Kiki Rockwell – Same old Energy
Yeni Zelanda’da büyüyen Kiki Rockwell’in 2023 yılında yayımlanan şarkısı, toplumun kadınlardan beklediği “nazik” ve “uyumlu” olma yönündeki edilgen kalıplara başkaldıran bir yapıdadır. Klipte ve şarkı sözlerinde yer alan imgeler cadılıkla ilişkilidir. Feminist düşüncede cadı, yalnızca doğaüstü bir figür değil; toplumun tehdit olarak gördüğü, “özgür”, “bağımsız” ve “itaat etmeyen” kadının sembolüdür.
“Rise up oh flame, come join the game
(Yüksel ey alev, katıl bu oyuna)
They started a frenzy but we’ll take the blame
(Onlar kargaşayı başlattı ama suçu biz üstleneceğiz)
A bare-chested dame, who goes by no name
(İsimsiz, göğsü açık bir kadın)
Their arsenal’s empty, all they got is shame”
(Cephanelikleri boş, ellerinde sadece utanç var)
5-) Courtney Barnett – Nameless, Faceless
2018 yılında yayımlanan şarkı kadınlara yönelik erkek şiddeti, kadınların kamusal alanda hissettikleri baskı ve korku gibi konulara değinmektedir. Şarkının sözlerinde Kanadalı feminist yazar Margaret Atwood’un ünlü bir sözüne gönderme bulunmaktadır:
“karanlıkta parkta yürümek istiyorum, erkekler kadınların ondan güleceğinden korkuyor, kadınlar erkeklerin onları öldüreceğinden korkuyor.”
Bu satırlarda belirtildiği gibi kadınların gündelik hayatta taşıdığı cinsiyet temelli şiddetin ön planda olduğu görülmektedir. Video basit ama çarpıcı animasyonlarla kadınların hissettiği korkuyu, tehlikeyi ve erkek şiddetinin soyutlaşmış halini görselleştirerek sunar. Karanlık figürler, takip hissi ve kontrolsüz bakışlar gibi öğeler klipte dikkat çeken unsurlardır.
“He said: I could eat a bowl of alphabet soup
(Dedi ki: Bir kase harf çorbası içsem)
And spit out better words than you
(Ve tükürsem, senden daha iyi kelimeler çıkarırım.)
But you didn’t
(Ama sen yapmadın)
Man, you’re kidding yourself if you think”
(Adamım, eğer öyle düşünüyorsan kendini kandırıyorsun)
6-) Little Mix – Salute
Salute, üç kadından oluşan İngiliz müzik grubu Little Mix’in 2014 yılında yayınlandığı andan itibaren çok ses getiren, feminist bir marş sayılan ikonik şarkılarından biridir. Müzik videosunda farklı ten renkleri, beden tipleri ve tarzlara sahip kadınlar bir aradadır. Videoda karanlık ve sisli bir dünya yaratılarak kadınların görünürlük kazanma çabaları verilmek istenmiştir. Ayrıca klipteki askeri koreografiler kadınlara yüklenen zayıf veya şefkatli gibi klişe anlamlardan uzaklaştırır, kadınlar; savaşçı, örgütlü ve güçlüdür. Ayrıca videoda gösterilen arka plandaki şehir kalıntıları ataerkil sistemin yıkımı ve kadınların yükselişini temsil etmektedir.
(Bayanlar tüm dünyada)
(Dinleyin)
7-) Karsu – Sana Ne
Son olarak Türk sanatçı Karsu’nun 2022 yılında çıkardığı şarkısı, kadınlara dayatılan normların katı biçimde hissedildiği bir yerde, sanatçının bireysel alanı geri alma çağrısı olarak okunabilir. Karsu, öfkeyi doğudan değil, sakin ama kendinden emin bir tonda caz ve soul elementleriyle dile getirmektedir. Videoda Karsu özgürce dans eder, kahkahalar atar; doğada ve şehirde kendi ritmiyle hareket eder. Bu görseller, kadın bedeninin ve varoluşunun baskılardan arınmış halini temsil eder. Kadın kendi alanını kurduğu bir atmosfer yaratır. Ayrıca klipte Kırmızı renginin hakim olması kadın öfkesinin bastırılmak yerine estetik bir güce dönüştürülmesini temsil etmektedir.
“Hakkımda attınız ama tutamadınız zaman benim zamanımÖmrümü yediniz ama bitiremediniz hayat benim hayatım”
Müzik videoları artık yalnızca melodilere eşlik eden görseller değil; toplumsal eleştirilerin, feminist duruşların ve kadın deneyimlerinin sahnelendiği alanlar hâline geliyor. Her bir video farklı bir bakış açısıyla aslında evrensel olarak kadınların hayatlarından birer an sunuyor bizlere. Kadınlara ilham veren bu feminist vurgusuyla dikkat çeken videolardan sizin favoriniz hangisiydi? Peki bu videoları izlerken sadece müziğe değil, arkasındaki güçlü mesajlara da kulak verebildiniz mi?
Kaynakça:
- “53 of the Best Feminist Anthems of All Time”. Harpersbazaar. Web. 25.05.25
- ”WYNDRETH BERGINSOTTIR’S SAVAGE DAUGHTER”. Womenofthewater.org. Web. 26.05.25
- Artanti, Chairinnisa,Adristi Yajna Zulaika ve Rahmadsyah Rangkuti. “Women Empowerment in Little Mix’s ‘Salute:’ Feminist Stylistic Analysis.” Titian: Jurnal Ilmu Humaniora 7.2 (2023): 384-400. Web. 26.05.25
