Fatma Girik, Türk oyuncu, senarist, yapımcı ve siyasetçidir. Yaşamı boyunca 180’den fazla filmde rol almıştır. Türkan Şoray, Hülya Koçyiğit ve Filiz Akın ile birlikte Yeşilçam’ın 4 yapraklı yoncasından biri kabul edilmektedir. Dört Yapraklı Yonca Serisi kapsamında, hem karakteriyle hem de sanat hayatıyla gönlümüzde yeri dolmayacak biri haline gelen, Anadolu kadınının sahip olduğu değerleri en iyi şekilde anlatan büyük sanatçı Fatma Girik’i ağırlıyoruz.
12 Aralık 1942’de İstanbul’da dünyaya gelen Fatma Girik’in babası dalgıç, annesi ise ev hanımıydı. Günay ve Müesser adında iki kardeşe sahipti. İstanbul Cağaloğlu Kız Lisesi‘nde ortaokul ikinci sınıfta okurken, maddi sıkıntılar çeken ailesine destek olabilmek için eğitimini yarıda bırakmak zorunda kalmıştır.
Annesiyle birlikte sinema filmlerinde figüran oyunculuk yaparak mesleğe ilk adımını atmış ve zamanla yeteneğiyle yönetmenlerin dikkatini çekmeyi başarmış, bir süre sonra da yan rollerde oynamaya başlamıştır.
1957 yılında yönetmenliğini ve senaristliğini Seyfi Havaeri‘nin yaptığı Leke filmi ilk başrol oynadığı film olmuştur. 1960 yılında ise Memduh Ün ile tanışması ve aynı yılda Ölüm Peşimizde filminde oynaması kariyerinde yeni kapılar açmıştır. 1964 yılında Türkiye’yi İyi Niyet Elçisi olarak gelen Kirk Douglas‘ı karşılayan isimler arasında almıştır. 1974 yılında ise ünlü sanatçı Cüneyt Arkın ile Kıbrıs Harekatı sırasında Türk askerlerine moral vermek için Kıbrıs’a gitmiştir.
Sanatıyla başarısını gösteren Girik, 1989 yerel seçimlerinde SHP’den Şişli Belediye Başkanlığına aday olmuş ve seçimleri kazanmıştır. CHP’nin tekrar açılmasından sonra SHP’den istifa etmiş ve tekrar sanat hayatına dönmüştür. 1994 yerel seçimlerine kadar görevini devam ettirmiş, hatta 1993 yılında da Söz Fato‘da adlı bir televizyon programı sunmuştur.
1995 yılında bir dizi çekimi sırasında intihar sahnesini canlandırırken dublör kullanmamış, binanın ikinci katından düşmüş ve omurgasından yaralanmıştır. 2000’lerin başında Girik Bodrum’a yerleşmiş ve 2022 yılında sağlık durumunda sorunlar yaşadığını açıklamıştır. Ünlü sanatçı 24 Ocak 2022’de Covid-19’a bağlı çoklu organ yetmezliği sebebiyle hayatını kaybetmiştir. 79 yıllık yaşamı boyunca akıllara kazınan birçok değerli işler yapmış ve bunun yanında da birden fazla ödüle layık görülmüştür.
Boş Beşik, 1969
Yönetmenliğini Orhan Elmas‘ın, senaryosunu Memduh Ün‘ün, başrolünü Fatma Girik ve Tugay Toksöz‘ün paylaştığı Boş Beşik filmi, geçmişten günümüze izleyicilerinde hala aynı etkiyi gösteren Yeşilçam filmidir.
Anadolu’nun tam ortasında, büyük bir aşkla birbirine bağlı olan Ağa kızı Fatma ile Oba beyi Ali evlenmişlerdir. Büyük çabalarına ve umutlarına rağmen bu çiftin bir çocukları olmamıştır. Çevresinden duyduğu sözler, yoğun baskılar ve aile fertlerinin bu durumu kabullenemeyip Ali ve Fatma’ya yüklenmelerine rağmen, Ali eşinden ayrılmamaya kararlıdır. Bu olayların içerisinde bir bebek sahibi olmayı başarabilmişlerdir. Fakat bir göç esnasında ortaya çıkan vahşi bir kuş çiftin hayatını ve planlarını alt üst edecektir.
Şoför Nebahat,1970
Yönetmenliğini Süreyya Duru‘nun, başrollerini ise Fatma Girik ve İzzet Günay‘ın canlandırdığı 1970 çıkışlı filmdir.
Filmin konusuna gelirsek, Nebahat babasının vefatından sonra evlerinin bütün sorumluluğunu üstlenmek zorunda kalmıştır. Ailesinin geçimini sağlayabilmek ve borçlarını ödeyebilmek amacıyla babasının mesleği olan dolmuş şoförlüğüne başlama kararı alır. Çevresinin bu mesleğe başlamasına tepkileri ve etrafına erkek şoförlerle dolmasına rağmen o kimseyi umursamamış, babasının kasketini de takarak yollara düşmüştür. Hayatını işine ve ailesine adayan Nebahat, bir gün arabasına binen Avukat Bülent ile tanışır. Ona karşı farklı duygular beslemesiyle hayatı değişmeye başlar.
Ezo Gelin, 1973
Ezo Gelin, yönetmenliğini Feyzi Tuna, başrollerini ise Fatma Girik, Kadir İnanır ve Reha Yurdakul‘un paylaştığı günümüzde de izleyenleri etkileyen Yeşilçam filmidir.
Ezo yaşadığı köyde herkesin hayran olduğu güzeller güzeli genç bir kadındır. Aynı köyde yaşadığı, saf ve iyi niyetli Ali ile evlendirilmiştir. Ali ile evli olmasına rağmen köyünün ağası Reşat’ın kendisine olan takıntısından bir türlü kurtulamamıştır. Ezo ne kadar Reşat’ı reddetse de Reşat daha da Ezo’nun üstüne düşmüş, çirkin hareketlerle genç kadını elde etmeye çalışmıştır. Her zorluğa rağmen eşiyle mutlu olmaya çabalayan Ezo, Ali’nin askere, buradan da Kore Savaşı’na gönderilmesiyle daha da sancılı günler geçirmeye başlar.
Büyük Yemin, 1969
1969 yapımı olan Büyük Yemin filmi Antalya dağlarında çekilmiş, başrollerini paylaşan Cüneyt Arkın ve Fatma Girik‘in sinema kariyerinde oldukça önemli bir yere sahip olmuştur. Filmin yönetmenliğini ve yapımcılığını Memduh Ün yapmıştır. Ayrıca Büyük Yemin, Fatma Girik’e 1. Adana Altın Koza Film Şenliği‘nde En İyi Kadın Oyuncu ödülünü kazandırmıştır.
Filmin konusu, Ahmet eşi ve oğluyla köylerinde yaşarken, toprak sahalarına akan suyun karşı tarafını bir diğer köylü taşla kapatmıştır. Ahmet bunun hesabını sormaya gitmiş ve su yolunu yeniden açmayı başarmıştır. Fakat komşu köylü Ahmet’i eve dönmek üzereyken öldürmüş, sahte şahitler yüzünden Ahmet’in eşi katili tutuklatamamıştır. Bunun üzerine Ahmet’in oğlu 11 yaşına geldiğinde babasını öldüren adamı tüfekle vurarak, öcünü almıştır. Fakat Ali 14 yıllık hapis cezasına mahkum olmuştur. Büyüdüğünde hatasının farkına varmış, Zaloğlulardan barış istemiş fakat karşı taraf Ali’ye daha da kinlenmiştir. Ali, yerini öğrenmek için annelerine baskı yapan bu sülalenin kızlarından biri olan Ayşe’yi dağa kaçırarak, annesinin artık rahat bırakılmasını istemiştir. Ali ve Ayşe’nin birbirlerine aşık olmalarıyla iki düşman ailede çıkmazlar iyice derinleşmiştir.
Kaçak, 1982
Yönetmenliğini ve senaristliğini Memduh Ün‘ün yaptığı filmdir. Başrollerini Fatma Girik, Tarık Akan ve Celile Toyon paylaşmıştır.
Muzaffer Ağa, köylülerin işlediği fakat sahibi olmadıkları toprakları ele geçirmek istemiştir. Bu durumu öğrenen Habip, ağanın topraklara el koymasına karşı çıkmıştır. Kararından vazgeçmeyen Muzaffer Ağa kendisine karşı gelen köylüleri durdurabilmek ve gözlerini korkutabilmek için mahsullerini yakmıştır. Mahsullerinin yanmasıyla çılgına dönen Habip, Muzaffer Ağa’nın peşine düşer ve onu vurur. O arbede sırasında yaralanan Habip jandarmadan ve ağanın adamlarından kurtulmaya çalışır. Bu esnada küçük oğluyla yaşayan Hacer adındaki bir kadına sığınır ve kadın Habip’i iyileştirir. Bu kaosta yolları kesişen Hacer ve Habip arasında karşı koyulamaz bir aşk başlar.
Kuma, 1975
Yönetmenliğini Atıf Yılmaz‘ın yaptığı 1975 yılında vizyona girmiş olan uzun metraj dram filmidir. Kuma’nın başrollerinde Hakan Balamir ve Fatma Girik bulunurken, filmin oyuncuları arasında Nuran Aksoy, Ülkü Ülker, Aliye Rona, Tuncer Necmioğlu gibi isimler de yer almıştır. Film Anadolu’nun bir köyünde yaşanan gelenekçi zihniyetin sonuçlarını konu edinmiştir. Fatma Girik bu filmde Anadolu kadınını, köylü- emekçi ve anne profillerini en iyi şekilde yansıtmıştır.
Köyde yaşayan ve çocuk sahibi olamayan bir kadının hayatını anlatan film, bu kadının kocasına çocuk sahibi olabilmesi amacıyla kuma aramasıyla başlar. Sürekli akrabalarından ve çevresinden çocuk sahibi olamamasıyla alakalı kötü yorumlara maruz kalan kadın en son çareyi kocasına kuma getirmeyle bulmuştur. İlk etapta bu durum kocasının hoşuna gitmemesine rağmen zamanla başka çareleri olmadığı için karısının bu arayışına izin vermiştir.
Kuma olarak gelen kadın oldukça kötü niyetli ve sinsi bir karakterdir. Adamın ilk eşine eziyetler ederek, onun kocasıyla ilişkisini kıskanır. Eşinin çocuk sahibi olabilmesi için bu hareketlere göz yuman kadın, bir süre sonra hamile olduğu gerçeğiyle yüzleşmiştir. Kadının çocuk sahibi olması gerçeği, ikinci kadını mutlu etmez ve büyük bir iftira atarak tüm okların günahsız kadına dönmesine neden olur.
Fatma Girik’in Ödülleri
- 1965: 2. Altın Portakal Film Festivali -En İyi Kadın Oyuncu – Keşanlı Ali Destanı
- 1967: 4. Altın Portakal Film Festivali – En İyi Kadın Oyuncu – Sürtüğün Kızı
- 1969: 1. Altın Koza Film Festivali- En İyi Kadın Oyuncu – Ezo Gelin
- 1970: 2. Altın Koza Film Festivali -En İyi Kadın Oyuncu – Boş Beşik
- 1971: 3. Altın Koza Film Festivali – En İyi Kadın Oyuncu – Acı
- 2007: 18. Ankara Uluslararası Film Festivali – “Aziz Nesin Emek Ödülü”
- 1998: 35. Altın Portakal Film Festivali – Yaşam Boyu Onur Ödülü
- 2006: 13. Altın Koza Film Festivali – Yaşam Boyu Onur Ödülü
- 2007: Sadri Alışık Tiyatro ve Sinema – Sinema Onur Ödülü
Kaynakça
Karar. (2022, Ocak 1). Fatma Girik kimdir? Neden öldü, hastalığı neydi, kaç yaşındaydı? İşte vasiyeti. Karar: https://www.karar.com/karar-biyografi/fatma-girik-kimdir-neden-oldu-hastaligi-neydi-kac-yasindaydi-1648524
Perde, B. Ezo Gelin. Beyaz Perde: https://www.beyazperde.com/filmler/film-214524/
Perde, B. Şoför Nebahat. Beyaz Perde: https://www.beyazperde.com/filmler/film-261236/
SinemaTürk. Boş Beşik. SinemaTürk: https://www.sinematurk.com/film/2453-bos-besik
