Erato, Antik Yunan mitolojisinde bilim ve sanat alanlarında ilham kaynağı olduğuna inanılan ilham perilerinden biridir. Bu periler arasında, aşk şiirleri ve jestlerin ilham perisi olarak ise başlıca tanınır. Erato’nun evlilik şarkılarına ilham verdiği bilinir; kendine ait anlatılarla fazla bilinmeyen bir peri olsa da kız kardeşleriyle resmedilmiş ve sık sık dile getirilmiştir.
Erato ismi, Yunanca’da güzel, arzulanan anlamlarına gelir. Perinin bu ismi tam anlamıyla taşıdığını, resmedildiği tablolarda görmek mümkündür. Genç ve son derece güzel, bakire bir peri olarak Erato, annesinden aldığı güzelliğiyle betimlenir. Kardeşlerinden farklı olarak, aşkı temsil eden güller ve mersin çelengi her zaman başının üstünde yer alır. Temsil ettiği aşk şiirleri nedeniyle, kardeşlerden en güzeli olduğuna dair sık sık imalarda bulunur. Kişilere göre; yalnızca dış görünüşü bile bu aşk şiirlerinin yaratılmasında başlı başına bir ilham kaynağıdır.
Özellikle Rönesans Dönemi resimlerinde sıkça betimlenen Erato, genellikle Antik Yunan müzik aletlerinden biri olan lir veya kithara ile resmedilir. Kithara, genellikle Erato’nun müzik ve dans tanrısı olan hocası Apollon ile ilişkilendirilir. Erato, Hesiod’un Theology eserinde diğer musalar ile birlikte anılır ve kayıp olan Rhadine şiirinin başında, periye atıfta bulunulduğu belirtilir. Platon’un Phaedrus ve Virgil’in Aeneid eserlerinde de Erato’dan bahsedilir. Virgil, eserinin bir bölümünü İlyada’dan etkilenerek aşk perisine ayırmıştır ve yedinci şiirin başında ondan ilham diler. Şiirin bu parçasında daha çok ilham perilerinden Melpomene ve Calliope’nin trajik ve epik şiirlerine odaklanılmış olsa da Erato’ya da atıf yapılmıştır.
Antik kaynaklara göz atıldığında; Erato’nun Malea Kralı Medos ile evliliğinden Kleophema/Kleopheme adında bir kız çocuğu olduğu söylenir ancak Kleopheme hakkında çok fazla bilgi edinilmemiştir. Yalnızca, Savaş Tanrısı Ares’in oğlu Phlegyas ile evlendiği bilinir, fakat yaşamına dair diğer detaylar hakkında pek bir bilgi yoktur.
İlham Perileri ve Erato
Erato ve kız kardeşleri, tanrıların tanrısı Zeus ve hafıza tanrıçası Mnemosyne‘nin dokuz gecelik birlikteliği sonucunda doğdukları anlatılan ilham perileridir. Bahsi geçen dokuz gecenin her birinde dokuz musa yani ilham perileri doğmuştur.
Güzellikleri anneleri kadar etkiliyici olan Erato ve kardeşleri, ölümlülerin bilimsel ve sanatsal düşüncesine ilham kaynağı olarak varlıklarını unutulmaz kılmışlardır. Dokuz kardeşten Erato’nun ilhamı ise ölümlü veya ölümsüz fark etmeksizin herkesin bağımlılığı olan aşk ve aşka dair yetersizliğin sonucu ortaya çıkan şiirlerdir. Erato, hem aşk şiirlerinin hem de mimiklerin ilham perisi ve romantik bir figür olarak adını Yunan mitolojisi sayfalarına yazmıştır.
Kaynaklar Musaların doğum yeri olarak Pieria bölgesi ve Olimpos’un eteklerini işaret etse de onların yaşamlarını, Zeus ve diğer Olimpos Tanrıları ile birlikte Olimpos Dağı’nın zirvesinde geçirdikleri bilinmektedir.
Yunan Mitolojisi’nde Erato’nun Rolü
Erato, şarkılardan şiirlere kadar, aşk üzerine kaleme alınmış tüm yazıları temsil eder. Ölümlülerin sanatta ilerlemelerine büyük bir katkısı vardır. İlham perilerinden yardım isteyen bilim insanları, şairler olmak üzere herkes, onlara yönelik dualar ile başarılar elde edeceğine inanmışlardır. Hatta büyük arzularını gerçekleştirmek için yardımcı perilere edilen duaların yetersizliğini hissettiklerinde onlara adaklar adamışlardır.
Erato ve aşk tanrısı Eros (Cupid) sık sık ilişkilendirilmiştir. Erato, altın oklar taşıyarak iki kişinin kalplerini yakınlaştıran Eros’un yanında bulunur; önce ölümlülere aşk şiirleri ve duygularıyla ilham verir, ardından iki kişiyi birbirine sırılsıklam aşık eden Eros’un oklarıyla birbirine bağlanan ruhların perisi olarak görevini yerine getirir.
Erato Efsanesi
Erato’nun ünlü efsanesi; Samus’ta yaşayan Leontichus ve Rhadine adlı iki sevgiliye dayanır. Rhadine, Antik Korint’ten bir adamla evlenmek üzere olan genç bir kızdır ancak bu süreçte gizli bir şekilde Leontichus ile aşk yaşar.
Rhadine’nin sevgilisi tehlikeli bir tiran olarak bilinir ve Leontichus ile ilişkilerini öğrendiğinde hem Rhadine’yi hem de Leontichus’u öldürür. Samus kasabasında bulunan bu mezarlar, daha sonra Erato’nun mezarı olarak kabul edilir. Zamanla aşıklar tarafından Pausanias döneminde ziyaret edilen bir mekân haline gelir. Bu efsane, aşkın trajik ve ölümcül sonuçları üzerine bir hikâye olarak anlatılır ve Erato’nun adı da bu hazin sonlu hikâye ile ilişkilendirilir.
Yunan mitolojisinde, içsel çoşku ve aşkın yaratıcılığının simgesi olarak tanınan Erato, yüzlerce asır adının tarihin tozlu sayfalarında barındıran bir isim olmuştur. Birçok sanatçı ve şairin eserlerindeki duygusal derinliği ve duyguyu yansıtarak aşk şiirlerinin ilham perisi olarak büyük bir iz bırakmıştır. Onun şiirleri; trajik aşkın, tutku ve duyguların ölümlüler üzerindeki yansımlalarını anlatırken, aynı zamanda sanatın ve yazının gücünü, aşkın büyüleyici derecedeki esrarengiz dünyasını temsil eder.
Güzellik, sanatla ve sanat da en yüce seviyeye aşkla erişir. Bu sürecin, sanat ile aşkın kavuşunda ilham olan Erato ise unutulmaz perilerden biridir.
Kaynakça
- Antik Sikkeler. “In Greek Mythology Erato“, Antik Sikkeler Nümizmatik. 07.07.2023. Erişim Tarihi: 07.12.2023
