Eksantrik Bir Yayılım: Hüzün Turizmi

spot_img

 

Hüzün Turizmini (Dark Turizm) daha önce hiç duymuş muydunuz?

Adı gibi eksantrik bir amacı olan bu turizm biçimi, kendine özgü farklı bir alanı barındırmaktadır. Turizm denilince aklımıza çoğu zaman ilk olarak deniz, kum ve güneş üçlüsü gelir. Buna eşlik eden amaç doğrultusunda; dinlenme ve rutin yaşam alanından uzaklaşma da diyebiliriz. ‘Tatil‘ gibi algıladığımız turizm olayında, farklı yerler görüp keşfetme, sadece dinlenmeye vakit ayırma ya da adrenalin dolu zamanlar eşlik eder. Bir yerlerde, hep birey güvenlik alanı doğrultusunda eylemler gerçekleştirir. Fakat ‘Dark Tourism’ Türkçe anlamı ile Hüzün/Kara/Keder Turizmine gelince farklı bir pencere açılır. Adının da farklılığı gibi turizm, tatilden farklı bir boyut kazanır ve bunun tatile benzer pek bir yanı da yoktur.

Nedir bu hüzün turizmi?

Tarih sayfalarına baktığımızda, bu kavramın yeni bir olay olmadığını görebiliriz. Bu turizm çeşidinin tarihte ilk adımını Romalılar atmıştır. Romalıların gladyatör oyunlarını oynadıkları döneme dayandığı belirlenmiştir. Kavram olarak ise ilk kez J. John Lennon ve Malcolm Foley’in çalışmalarında yer almıştır.

Aslında bu olay tam da adına uygun bir tanıma sahip; kabaca tarihte yaşanmış üzücü ve yıkım etkisi büyük olan olayların dünyanın farklı bölgelerindeki yerleşim alanlarına seyahat diyebiliriz. Bu yerlerin özelliklerinin günümüz standartlarının kesinlikle dışında olduğu aşikar. Örneğin; nükleer bomba alanları, savaş kampları, girilmesi yasak olan/sınır bölgeleri, farklı bir yaşayış tarzına sahip insanların bulunduğu yerler, adrenalin veya acı çekmenin aşırı dozda olduğu, bazı askeri üs bölgeleri ki hatta bu olaylar tarihte yaşamış seri katillere sempati gruplarına kadar gidiyor, derken bunlar sayılacak daha birçok özelliğe sahip yerlerdir. Hepsini böyle sıraladığımızı düşünebilirsiniz, lakin olayın içine girdiğimizde konuya sadece yüzeysel değindiğimizi anlayacaksınız.

Dünyanın Hüzün Turizm Yerlerini: İntihar Etmek için Gidilen Yerler, Savaşların Yapıldığı Mekanlar, Müzeler ve Soykırım Destinasyonları, Trajik Suç ve Olayların Yaşandığı Mekanlar, Nükleer turizm, Kıyamet Günü Turizmi, Hayalet Avcılığı Turizmi, Yoksulluk Turizmi, Terör Turizmi başlıkları altında toplayabileceğimiz bölgeler diyebiliriz. Genel başlık altında baktığımızda çağrışımlarının pek iç açıcı olmadığı aşikardır. Dark (Hüzün) Turizmin adı içeriğine yansıyor diyebiliriz. Hüzün turizm adı altında turistlerin ilgisine çekebilecek bölgelerin beş ana özelliği bulunmalıdır. Bunlar:

– Alışılmadık ve büyük çapta gerçekleşmiş olay olmalıdır.
– Günümüze kadar yaşanmış olaylarla ilgili yerler, kalıntılar veya izler kalmış olmalıdır.
– Yaşanmış olaylar görülebilir şekilde olmalıdır.
– Olayın kurbanları masum ve yoruma açık kişiler olmalıdır.
– Suçlu kişiler, kurbanlardan ayırt edilebilir ve açık olarak tanımlanabilir olmalıdır.

Dünya’dan Dark Turizm’e birkaç örnek verecek olursak:

1- Çernobil – Ukrayna

Daha ilk örnekten turizm adı altında verdiğimiz bölge, bu olağandışı tatilin farklılığını ortaya koyuyor. 1986 yılında Ukrayna’nın Pripyat şehrinde gerçekleşen Nükleer patlamanın etkileri uzun bir süre yok olacak gibi değil iken, bir dark turizm noktası haline geliyor. Meydana geldiği dönemde, can kaybıyla beraber birçok felakete neden olan bir çevre yıkımı olarak görülüyor. Şehrin boşaltılmasından sonra, yapılan ölçümlerle yeniden yaşama açılması için uzun bir zamana ihtiyaç olduğu belirlendi. Fakat son zamanlarda nükleer alana yönelik bilinçlendirmeler için buraya turlar düzenlenmektedir.

2- Leap Kalesi – İrlanda

İrlanda‘nın atmosferine uygun bir yere geldi sıra; bu kale inşasından sonra karanlık bir tarihe sahiptir. Ruhlara ev sahipliği yaptığı düşünülmesinin yanında bunlar hiç de iyimser varlıklar değildir.

3- Pompei – İtalya

İtalya‘da Vezüv Yanardağı‘nın patlaması sonucu tüm şehri etkisi altına alan devasa derece de bir kül örtüsüyle şehir kaplandı. Birçok can kaybının yanında şehir de bunun sonuçlarını yaşadı. Son yıllarda yapılan kazı çalışmalarıyla birlikte, antik kent ziyaretçilere kapılarını açtı.

4- Belchite – İspanya

İspanya‘da yer alan bu bölgenin dikkat çeken özelliği ise savaşta bir cephe olarak kullanılmasıydı. Savaştan sonra büyük tahribata uğrayan kasaba günümüzde savaşın yıkıcı etkisini gösterircesine ziyaretçilerini bekliyor.

5- Terör Evi Müzesi – Macaristan

Haritalarda bile yer almayan bir yapı var sırada; Macaristan’ın başkenti Budapeşte’de yer alan bu müze, bize acı çekmeyi ve ölümü hatırlatıyor. Müze -günümüz ile- dönemin siyasi olgularıyla birleşince, çeşitli işkencelere maruz kalan insanlara ev sahipliği yaptığı düşünülüyor.

6- Salem Cadı Müzesi – ABD

ABD’nin Baston eyaletinde farklılığı ile dikkat çeken bu ev, cadı mahkemesi olarak kullanılıyordu. Yargılanıp, idamın kullanılmasıyla farklı bir düşünce biçimini gözler önüne seriyordu. Kime göre, neye göre birilerinin cadı olduğuna karar verip yargıladıkları ise tartışılır bir konu olarak kalacaktır.

7- Auschwitz Toplama Kampı – Polonya

İkinci Dünya Savaşı’nda birçok canın kaybına neden olan bu kamplardan biri olurken, bu yerde listemizde yer almaktadır. Kapısında ‘çalışmak özgürleştirir’ tabelası bulunurken, günümüzde turizm adı altında ziyaret edilen bölgelerden biridir.

Bunlarla birlikte dünyada yer alan bölgelere; Endonezya‘da Şaman Dini Gelenekleri, Meksika‘da Esrarengiz Oyuncak Bebek Adası, Hollanda‘da Anne Frank Evi Müzesi, Japonya‘dan Hiroşima ve hatta J.F.Kennedy’nin uğradığı suikast bölgesi olmak üzere daha sayamadığımız birçok yeri örnek verebiliriz.

Muğla – Kayaköy

Türkiye’deki karanlık turizm noktalar olarak ‘Hayaletköy’ olarak anılan Muğla – Kayaköy‘ü başta yer almasıyla Anıtkabir, Çatalca Mübadele Müzesi, Çanakkale, Dolmabahçe (Atatürk’ün vefat ettiği yer), Gelibolu Tarihi Milli Parkı, Marmara Depremi Alanları (17Ağustos), Sinop Cezaevi, Soma bölgelerini sayabiliriz. Bu örnekler sadece ön plana çıkanlar, ülkemizde ve dünyada birçok Hüzün Turizm noktası bulunmaktadır. Hepsinin hikayesi ve özellikleri kendine özgü kalmaya devam edecektir.

Peki ya insanlar neden bunu yapıyorlar?

İnsanlar neden böyle olağandışı bir şeye merak salıyor diye düşünecek olursak karşımıza birçok neden çıkabilir. Bu bir duygusal açıdan gerçekleştirilen gezme mi? Kesinlikle tartışılır bir konu bu; genel olarak düşündüğümüz tatil anlamının dışında böyle bir şeye başvurmak farklı ve alışılageldik bir şey değil. Turizm amaçlı olayların yaşandığı yerlere sempati duyup etkileşimi artırmak da bir farklı yön olabilirken, bir kişiyi ölümüne sevmeye yönelik oluşan farklı gruplar bu konuda yetersiz cevaplara kalıyor. Bir farklı bakış açısıyla; Hüzün Turizmi’nin etkilerinden biri ise ‘Katarsis‘ olayıdır. Katarsis kelime anlamı olarak ‘Arınma‘ manasını taşır. Gezilip görülen yerlerde yaşananları düşünüp olayları dinlemekten daha fazla etki bıraktığı aşikarken, bu yerlerde duyulan duygu yoğunluğu farklı bir seviyeye çıkmaktadır.

Bu turizm çeşidinin amacı ve düşüncesinin etikliği tartışılır durumda; bazılarına göre saygısızlık ve duyarsızlık olarak görülürken, bazılarına göre hayatın farklı bir bakış açısı olarak yer alıyor. Herkes durumun etikliğini tartışırken, edindiği amaç ve eylemler kendi özgünlüğünü korumaya devam etmektedir. Bir gün bir yerlerde denk gelebiliriz ya da belki de bizler bir hüzün turizm emektarı oluruz. İnsanların bunu tatmin amaçlı mı ya da empati kurabilmek için mi yaptığı bilinmezken, belki de bundan tamamen farklı bir hissiyat veya eylem için de gerçekleştiriyor olabilirler. Belli bir çerçevede bunu düşünmek anlamsız olacağı gibi farklılığı ile, kendine has özellikleri ile, farklı bir alanda genişlemeye devam edecek gibi duruyor.

Son olarak bir belgesel önerisiyle yazımızı bitirelim; Netflix‘te yer alan: ‘Kara Turist‘. Yeni Zelandalı gazeteci David Farrier‘in sunduğu bu belgesel, gezdiği farklı kara turist bölgeleriyle oradaki olaylara dair ilgi çekici bir seri oluşturmuş. Hafta sonu ne izlesem diye düşünüyorsanız bu seriyi önerimiz olarak kabul edebilirsiniz. Şimdiden keyifli izlemeler!

 

Kaynakça

  • Alili, M. (2017). AVRUPA’DAKİ VE TÜRKİYE’DEKİ HÜZÜN TURİZMİ DESTİNASYONLARININ KARŞILAŞTIRMASI ÜZERİNE TEORİK BİR ÇALIŞMA. Uluslararası Global Turizm Araştırmaları Dergisi, 1(1), 37-50.
  • Alışılmışın dışında bir seyahat şekli: Karanlık turizm (Türkiye’deki karanlık turizm noktaları) – NTV
  • Dark Turizm Nedir? Dark Turizm Hakkında Merak Edilenler – hisglobal.com

 

spot_img

Yorum Yap

Yorum girişi yapınız.
Adınızı girin

spot_img

Yazınca Hafifler: Günlük Tutmanın Psikolojik Gücü

Günlük tutmak duygusal yükleri hafifletir, farkındalığı artırır ve iyileşme sürecinde içsel bir dönüşüm sağlar; yazmak ruhu özgürleştirir.

Lady Bird Hangi Albümle Eşleşir?

Hayatta ne istediğimizi, kim olmak istediğimizi bulmak temalarıyla öne çıkan Lady Bird filmi hangi albümle eşleşir?

5 Maddede Cage the Elephant’ı Tanıyalım

Cage the Elephant, farklı türlerde birçok şarkı yaparak büyük beğeni toplamış başarılı bir grup.

İstanbul’un En Güzel Kafeleri: Kitap, Kahve ve Yağmur Keyfi

İstanbul’un sonbahar atmosferine eşlik eden, kitapla kahvenin buluştuğu en güzel kafeleri derledik.

Downtown Girl Estetiği: Şehrin Ruhunu Yansıtan Moda Akımı

Downtown Girl estetiği: Özgürlüğü takip edenlerin ve sonbaharın ruhuyla bağlananların temsilî.

Şirvanşahlar: Demir Kapı’nın Muhafızları

Şirvanşahlar Devleti, Azerbaycan ve Kafkasya’da yüzyıllar boyunca hüküm süren İranî ve Türk etkilerini harmanlayan köklü bir hanedanlık mirasıdır.

Enter the Void Film İncelemesi: Noé’nin Neon Tokyo’su

Tartışmalı yönetmen Gaspar Noé, Enter The Void ile izleyiciyi Tokyo’nun neon ışıkları ve dar sokakları arasında ruhsal bir yolculuğa çıkarır.

Aşk Zamanı Filmi: Hafızanın Yarattığı Geçmiş

Aşk Zamanı; hafızanın, deneyim ve arzular eşliğinde en baştan inşa ettiği geçmişin izini sürüyor. Toplumsal normların dayattığı yaşantının yeni özel alanlarını açığa çıkarıyor.

Ters Yüz Karakterleri Hangi Kitapları Önerirdi?

Riley'in duyguları, Ters Yüz ile ekranlara taşındı. İç dünyamıza rehberlik eden bu karakterlerin sizler için hazırladığı kitap listesini inceleyin!

KPop Demon Hunters Fırtınası: HUNTR/X ve Saja Boys

Müzik ve savaşı aynı hikâyede buluşturan Kpop Demon Hunters, 2025'e damgasını vururken izleyiciye hangi temel mesajı iletiyor?

Editor Picks