Edebiyatın psikolojimize olan katkıları yadsınamaz. Elbette ki ruhsal sıkıntılar yaşadığımızda uzmandan yardım almak en iyisidir. Ancak bazı sorunları bibliyoterapi denilen yöntemle aşabiliriz. Peki nedir bu bibliyoterapi? Kitaplarla insanın kendi kendine terapi yapmasıdır. Eğer ki o an duygusal seviyemiz okuduklarımızı anlayacak güçteyse, bazı kitaplar kendi sorunlarımızın önce farkına varmayı sonrasında ise bunları iyileştirmemizi sağlar. Sonuç olarak sorunlarla başa çıkıp bunları çözebiliriz. İşte terapi etkisi sağlayacak beş kitap.
1. Evinizdeki Terapist – Dennis Greenberger – Christine A. Padesky
“Farkındalık, değişim yolunda ve daha iyi sorun çözebilmede ilk adımdır.” (sf. 92)
Günümüzde en yaygın olan ruh sağlığı problemlerinin başında depresyon ve kaygı geliyor. Bunun çözüm yolu olarak okunan kitapların içeriğini de bilişsel davranışçı terapi oluşturuyor. Evinizdeki Terapist kitabı, adından da anladığımız üzere tam olarak evde kendi kendimize terapi yapabileceğimiz bir kitap. Kitabın arka kapağında yazanlar da şu şekilde;
“Çok bunaldım artık hiçbir şeyden zevk alamıyorum. Kaygı ve korkularım beni ele geçirdi, nasıl baş edeceğimi bilemiyorum. Öfkemi kontrol edemiyorum. Suçluluk duygusundan kurtulamıyorum.
Evinizdeki Terapist, kolay anlaşılır dili ve pratik uygulamalarıyla size kendi kendinizin terapisti olmayı öğreterek, sorunlarınıza kalıcı çözümler bulmanıza yardımcı olacak bilimsel bir kitap.”
Bu kitap, okuduğunuz zaman sorununuzun ne olduğunu anlamanıza yardımcı olacak. Üstelik uygulayabileceğiniz ödevler içeriyor. Bu da sorunlarla daha kolay başa çıkmayı sağlıyor. Kaygı ve depresyon yaşıyorsanız bu kitap tam size göre.
2. Fark et Düşün Hisset Yaşa – Hakan Türkçapar
“İnsan, hiçbir şey yapmadan kendi kendine gelen bir mutluluk enerjisine sahip değildir. İnsan bir şey yaparak (görerek, seyrederek, dinleyerek, yiyerek, tadarak) mutlu olur.” (sf.69)
Prof. Dr. M. Hakan Türkçapar, Türkiye’de bilişsel davranışçı terapi alanında çalışan ve bu terapiyi uygulayanlardan birçoğunun bu terapi yöntemini öğrendiği psikiyatrdır. Kitabın arka kapağındaki bölüm şu şekilde;
“Yaşamımızı anlamlı kılan şey nedir? Neden istek ve ideallerimize uygun bir yaşam süremiyoruz? Yaşam olaylarını çözümlerken nerede hata yapıyoruz? Duygularımız aslında nelere işaret eder? Üzüntü ve depresyonla nasıl başa çıkabiliriz? Panik bozukluğu, agorafobi, sosyal kaygı ve yaygın kaygı bozukluğu neden ortaya çıkar? Düşünce ve davranışlarımızı sağlıklı kılmanın yolu nedir? Yaşamımızı zorlaştıran temek bilişsel özellikler nelerdir? Neleri değiştirebiliriz? Neleri değiştiremeyiz? İyi iletişimin özellikleri nelerdir ve iyi yaşama katkısı nedir? Bilişsel davranışçı terapi sorunlarımızı çözmemize nasıl yardımcı olur?”
Bu kitap işte tam da bu soruların cevaplarını içeriyor. Eğer bu sorulardaki konularla ilgili merak ettikleriniz varsa, cevaplarını öğrenmek istiyorsanız Fark Et Düşün Hisset Yaşa kitabı size rehber olacaktır.
3. Yavaşla – Kemal Sayar
“Sevmek için zaman ayırmak gerekir. Bilmek için zamana ihtiyaç duyarız. Güzelliği ancak zaman ayırarak fark ederiz. Zamanla olgunlaşırız. Lütfen yavaş gidiniz.” (sf. 38)
Hepimizin bildiği gibi, modern yaşamın insan hayatını hızlandırma gibi bir etkisi var. Bazen kendimizi akışa o kadar kaptırıyoruz ki olup bitenlerin farkına varmak için bir süre düşünme fırsatı bulamıyoruz. Bu hızlı ve yorucu hayat tarzı da ruhsal bozuklukları beraberinde getiriyor.
Bu kitapta Kemal Sayar, yavaş yaşadığımız takdirde daha mutlu ve huzurlu olacağımızı söylüyor bizlere. Ayrıca nasıl her şeyin farkında olarak, düşünerek ve hayatı özümseyerek yaşayacağımızı da anlatıyor. Evet belki bu hayatın koşuşturmasına son veremeyiz. Ama bu hızlı akan zamanın getirdiği psikolojik sıkıntılarımızla baş etme yöntemlerini öğrenebilir ve kendimize, ruh sağlığımıza büyük bir yatırım yapabiliriz. Bir insanın zihni ne kadar sakinse, o kadar verimli ve huzurlu bir hayat onu bekliyor diyebiliriz. Günümüzde “hızlı olmadığınız her an zaman kaybı, her dakikanızı verimli kullanın” algısı var maalesef ki. Olan biten güzelliklerin farkında olmak ve sorunlarımızı çözmek için yavaşlamaya ihtiyacımız var. Bu kitabı okumaya ayıracağınız süre oldukça verimli geçecek diyebiliriz.
4. İnsan Olmak – Engin Geçtan
“Dünyada iki tür insan vardır: yaşayanlar ve yaşayanları seyredip eleştirenler. Seyretmek ölümü, katılmak ise yaşamı simgeler.” (sf. 161)
Kitap, 1983 yılında yayımlanmış ve günümüzde de hala okunmaya devam ediyor. İnsan Olmak, okurla yapıcı bir ilişki kurmuş bir eser. Yazarla konuşma fırsatı bulmak gibi bu kitabı okumak. Engin Geçtan’ın bize aktardıkları şu şekilde;
“Çağdaş toplumlar kendine özgü bir olguyu da birlikte getirmiştir. İnsan eskisinden çok daha fazla sayıda insanla, çok daha kısa süreli, daha yüzeysel ilişkiler kurma eğilimindedir. Bu, soğuk bir günde karşılaşan bir grup kirpinin öyküsüne benzer. Kirpiler ısınabilmek için birbirlerine sokulurlar, ama dikenleri birbirine batar. Birbirlerinden ayrıldıklarındaysa soğuktan rahatsız olurlar. İleri geri hareket ederes sonunda dikenlerini batırmadan birbirlerini ısıtabilecekleri en uygun uzaklığı bulurlar.”
Kitaptaki bölümler de sırasıyla; birey ve toplum, ebeveyn çocuk, korku, öfke, düşmanlık, kaygı, sorumluluk, yalnızlık, değersizlik, ortak yaşam ilişkisi, nevrotik kısır döngü, yaşam ve ölüm, kendini yaşamak. Kitabı okumaya başlamadan önce Erikson, Adler, Piaget, Freud, Fromm, Jung hakkında ön araştırma yaptıktann sonra kitabı okumanız sizin için daha faydalı olacaktır diyebiliriz. Kitabı okuduğunuzda ise hissettiklerinizin sebeplerini öğreneceksiniz. Ayrıca İnsan Olmak, klasik ve sıkıcı kişisel gelişim kitapları gibi değil. Oldukça akıcı bir dile sahip. Kitabı okumak adeta yazarla sohbet etme fırsatı yakalamış olmak gibi. Bireyin ve toplumun psikolojisinin analiz edildiği bir eser. Yazarın bahsettiği karakter özelliklerini çevrenizde görmüş olmanız muhtemel; arkadaşınız, aileniz belki de bu kişi sizsinizdir. Kendimizin farkında olmak için okunacak kitaplar arasında.
5. Kendine İyi Davran Güzel İnsan – Beyhan Budak
“…hayat gitmek istediğin, varmak istediğin sonuçların toplamı değil, yolun kendisiymiş. Sen hedefe ulaşmaya çalışırken yolu kaçırıyorsun.” (sf. 192)
Değerli psikolog Beyhan Budak‘ın kitabı olan bu kitap, insanın kendi içinde kendisiyle yüzleşmesini sağlıyor. Bilişsel davranışçı terapi, şema terapi gibi psikoloji ekollerinden örnekler ve tespitler sunuyor. Kitapta “her şeyi yapabilirsin, mükemmelsin” gibi abartılı övgüler asla yok. Aksine sadece insanın kendiyle barışmasını sağlamaya çalışıyor yazar. Beyhan Budak, kitabı kendine yardım olarak tanımlıyor. Arka kapakta yazanlara bakmak da kitabın içeriğini anlamak ve okuyup okumamaya karar vermek için etkili olduğundan yazılanlara bakalım;
“Sen kendin için bir şey yapmıyorsan kim senin için bir şeyler yapacak? Sen kendi yaralarını kendin sarmadan, kim sana yardım edebilir gerçekten?
Eğer başkaları için önemli olmadığını hissediyorsan, ilk önce kendine şunu sormalısın:
Ben kendim için önemli miyim?
Seninle bir yolculuğa çıkacağız bu kitapla birlikte. Her insanın içinde bir sağlıklı bir de sağlıksız bir “ben” vardır. Sağlıksız ben kontrolü devraldığında, insan kendine zarar verir. İşte bu kitapla çıkacağımız yolculuğun amacı, içindeki güzel insana yani sağlıklı bene ulaşmak.
Bu yolculukta, kaygılarınla baş etmek ve kafaya takmamak için hangi yöntemleri kullanabileceğini, olumsuz düşüncelerini nasıl kontrol edebileceğini, sağlıklı ilişkilerini geliştirirken sana zarar veren zehirli insanlardan kendini nasıl koruyabileceğini, hangi alanlarda mücadele etmenin anlamlı olduğunu, hangi alanlarda hayatı ve getirdiklerini kabullenmen gerektiğini, içindeki değersizlik hissini nasıl yenebileceğini ve kendini nasıl dönüştürebileceğini keşfedeceksin.
Hazır mısın bu yolculuğa?”
Anlatılmak istenen, kendimizle barışmamız, insanlarla aramızdaki mesafeyi belirli ölçüde tutmamız, özellikle bize zarar veren insanlarla aramıza bir mesafe koyabilmeyi başarmamız ve hayattaki kabullenmemiz gereken şeylerin farkına varmamız. Bu konularla ilgileniyorsanız Kendine İyi Davran Güzel İnsan, size iyi gelecektir.
Kaynakça:
Budak, B. (2022). Kendine İyi Davran Güzel İnsan. Sahi Kitap.
Geçtan, E. (2019). İnsan Olmak. Metis Yayınları.
Greenberger D. , Padesky C. (2013). Evinizdeki Terapist. Altın Kitaplar.
Sayar, K. (2020). Yavaşla. Kapı Yayınları.
Türkçapar, M. H. (2019). Fark Et Düşün Hisset Yaşa. Epsilon Yayınevi.
