Skandal, “Büyük yankı uyandıran, utanç verici veya küçük düşürücü olay.” anlamına gelir. Skandallar, edebiyat dünyasında da oldukça yaygın bir durum olarak karşımıza çıkar. Edebiyat, her zaman sosyal medyada görmeye alışık olduğumuz ve hayal ettiğimiz kalın kahverengi kapaklardan, tavana uzanan kitaplıklardan ve belirli estetik yaklaşımlardan ibaret değil ne yazık ki… O kitapların arkasında bizi büyüleyip farklı diyarlara götüren yazarlar var ve bu yazarlar kimi zaman tartışmalı hareketleriyle bizi gerçek hayata geri döndürüyorlar. Bazen de bu rolü sektörde sözü geçenler, hatta bazen de okuyucular üstleniyor. Siz yazarla eseri ayırt edenlerden misiniz, bilmiyorum ama bilmenizi istediğim birkaç şey var.
F. Scott Fitzgerald, ünlü eser Muhteşem Gatsby’nin yazarı… mı?
Edebiyat skandallarının yeni bir şey olmadığını Zelda Sayre Fitzgerald imkânı olsa kendisi de söylerdi eminim. 1900’lerde yaşayan yazar hepimizin tanıdığı F. Scott Fitzgerald ile evliydi. Günlükler, mektuplar, hikâyeler yazıyordu. Bir evi, bir tutkuyu paylaşan iki kişilerdi. Ancak işlerin göründüğü gibi gitmediği birbirlerine yaptıkları suçlamalarla anlaşıldı. Çift önce birbirini intihalle suçladı, iddialara göre birbirlerinin eserlerini çalmışlardı. Ancak sadece biri, Zelda kanıt gösterebildi. Muhteşem Gatsby’deki pasajlardan bazıları Zelda’nın aşk mektuplarının aynısıydı. Eleştirmenler Zelda’nın lirik tarzının Scott’ın yazılarında gözlemlenebildiğini söyledi. İkisinin adıyla yayımlanan çalışmaların Zelda’nın yazıları olduğu iddiası ortaya çıktı.
“Yine de, F. Scott’ın yazılarındaki bazı bölümlerin Zelda’nın günlüklerinden ve mektuplarından alındığını ve ikisinin ortak yazar olarak yayınlanan eserin aslında tamamen Zelda’nın eseri olduğunu gösteren bir dizi kanıt bulunmaktadır. Hatta onun adı altında yayınlanan bir kısa öykü bile vardır, ancak gerçekte bu öykü tamamen Zelda tarafından yazılmıştır.”
Scott’ın karakterleri de Zelda’ya benziyordu. Aslında hem Zelda’nın kendi karakterine, hem de kurgusal karakterlerine. Zelda sürekli eşinin onun çalışmalarını kullandığını dile getiriyor ve yazıyordu, bu Zelda’nın biyografisinde de sıkça dile getirilmiştir.
İki isim, iki ödül, tek kişi: Romain Gary
Bazen de edebiyat dünyası bir yazardan çalıyor. Bir yazarın hayatında sadece bir kere alabildiği Goncourt Ödülü‘nü iki kez alan tek yazar sıfatıyla anılan Romain Gary‘i duymuşsunuzdur. Ama ardında bu başlığı okuduğumuzda aklımızda canlanandan biraz daha farklı bir hikâye olduğunu biliyor muydunuz?
Romain Gary, Fransa’nın en prestijli edebiyat ödülü olan Goncourt Ödülü’nü aldıktan sonra da yazmaya devam etti. Savaş, adalet, toplum onun kaleminde bambaşkaydı. Eleştirmenler ona karşı büyük saygı duyuyorlardı. Ancak bu el üstünde tutma bir anda yerini Romain Gary’nin artık iyi bir yazar olmadığı ve daha fazla kitap yazmak için uğraşmaması gerektiği eleştirilerine bıraktı.
Romain Gary 2 Aralık 1980’de intihar ettiğinde tüm dünya, eleştirmenlerin Romain Gary’nin artık demode olduğuna karar verdikten sonra çok sevdiği Emile Ajar olduğunu öğrendi. Gary iyi bir yazar olduğunu tüm dünyaya bir değil, iki kere ispatlamıştı. Gary kendi ismiyle yazdığı kitaplardan bazı kısımları Emile Ajar’ın kitaplarına da koymuştu üstelik fark edilmesi için. En büyük skandal ise eleştirmenler konusunda Gary’nin haklı çıkmasıydı: gerçekten de okumuyorlardı, okusalar anlayacaklardı.
Kaynakça:
F. Scott Fitzgerald and Zelda Sayre Fitzgerald: Plagiarism, Destructive
Ambition, and “Imposter Syndrome” Web. Erişim Tarihi 27.08. 2025.
Muhteşem Gatsby’nin Gölgesinde Zelda ve F. Scott Fitzgerald: Aşk, Edebiyat ve Trajedi Web. Erişim Tarihi 27. 08.2025.
Darkhollow Academy: Year 2, Lena McDonald
NDTV, Author Caught Using AI In Book Blunder, Readers Call It ‘Embarrassing’ Web. Erişim Tarihi 27. 08. 2025.
Mario Levi’den Edebiyat Skandalları! | Uykusuzlar Kulübü web
Romain Gary Biyografisi. Web. Erişim Tarihi 27. 08. 2025.
Romain Gary: The greatest literary conman ever?. Web. Erişim Tarihi 27. 08. 2025.
