Bir zamanlar Mısırlıların taptığı, adına törenler düzenleyip kurbanlar adadıkları; hem korkulan hem de saygıyla tapılan aslan başlı savaş tanrıçası: Sekhmet. Nerede doğduğu belirsizdir ancak aslanların nadiren görüldüğü ve bu nedenle gizemli ve büyülü canavarlar olarak sayıldığı Delta bölgesinde doğduğu söylenir.
Sekhmet, firavunların soyundan geldiklerini iddia ettiği güneş tanrısı Ra‘nın kendi kendine yarattığı ilk çocuğu olarak bilinir. Sekhmet adı “güçlü” veya “kudretli” anlamına gelen sekhem sıfatından gelir, –t eki ise kadın isimleri için bir sonektir. Sekhmet pek çok korkunç sıfata sahiptir. Mısır metinlerinde “Önünde Kötülüğün Titrediği Kadın”, “Dehşetin Hanımı” veya “Katliamın Hanımı” olarak anılır.
Eski Mısır’daki vebalar, Sekhmet’in “habercileri” veya “katliamcıları” olarak adlandırılmıştır bu yüzden “Veba Leydisi” ve “Kızıl Leydi” olarak da anılır. Kızdığı, mutsuz olduğu zamanlarda veba ve hastalık getirdiği biliniyordu.
Efsaneye göre kendilerine verilen yasaları takip etmeyen ve adaletten uzak bir şekilde yaşayan insanlar güneş tanrısı Ra’yı sinirlendirince, Ra kızını kobra biçiminde bir aslana dönüştürdü ve itaatsizliklerinin cezasını çekmeleri için onu dünyaya, insanların üzerine gönderdi. Sekhmet olağanüstü gücüyle, büyüsüyle insanları harap etti ve toprak kanla boyandı.
Sekhmet yıkıcılığı ile kozmik dengenin koruyucusu oldu fakat kanı tadınca kana bağımlı oldu ve kana olan susuzluğunu dindirmek için daha çok insan öldürdü. Çoğu zaman, kan şehvetini belirtmek için kırmızı kıyafetlerle tasvir edildi.
Şiddetli ve acımasız yanıyla, savaş faaliyetleriyle ilişkilendirildi. Birçok Mısır firavunu tarafından askeri bir hami olarak kabul edildi. Sancaklar ve bayraklar, firavunun savaştaki gücünü simgeleyen Sekhmet tasvirleriyle süslendi. Güçlü Firavun II. Ramesses, Sekhmet sembolünü gururla taşıdı.
Savaşlar sırasında sıcak çöl rüzgarları Sekhmet’in nefesi sayılırdı ve her savaştan sonra Sekhmet’in yatıştırılması ve yıkımına devam etmemesi için onun onuruna kutlamalar yapılırdı. Sekhmet kanın tadını sevdiği için Mısırlılar, her yıl Hathor ve Sekhmet bayramında nar suyu karıştırılmış biralar içerek insanlığın kurtuluşunu anıyordu.
Rahipler, onun öfkesini yatıştırmak için her gün bu Mısır tanrıçasının farklı bir heykelinin önünde ayinler yaparlardı. Bu yüzden günümüze dek pek çok farklı görünümü olmuştur. III. Amenhotep‘in tapınağında 700 kadar Sekhmet heykeli bulunmuştur. Ayrıca Leontopolis’te bazı kaynaklar, Sekhmet’in canlı görüntüleri olarak esir tutulan evcilleştirilmiş aslanlar olduğunu bildirir. II. Ramesses’in de evcil aslan beslediğine dair kanıtlar vardır.
Pek çok Mısır Tanrıçası gibi Sekhmet’te çok yönlü bir tanrıçadır, hem kötülüğü hem iyiliği içinde barındırır. Mısır’ın Ölüler Kitabında Sekhmet’ten hem yapıcı hem de yıkıcı bir güç olarak çokça söz edilir.
“İnsanlar ona hem şifa için hem de gazabından korunmak için uzun uzun dualar etmiştir.”
Şiddetli doğası ona “Dehşetin Hanımı” adını kazandırdı ama aynı zamanda doktorların koruyucusu olduğu için Mısırlılar ona “Hayat Hanımı” adını verdi. Hastalığı yayma yeteneği olduğu gibi onlar için panzehri de vardı. İyileştirici erdemleri o kadar takdir edildi ve saygı gördü ki, III. Amonhotep, Thebes yakınlarındaki cenaze tapınağı için yüzlerce Sekhmet heykeli yaptırdı. Sekhmet, şifasıyla firavunları yaşamları boyunca ve ölüler dünyasında korudu. Yeniden dirileceklerine inanan firavunlar için onun adıyla yapılmış ilaçlar, karışımlar büyük bir nimetti.
Sekhmet’in gözü dönmüş vaziyette katliamlara devam ettiğini gören Ra, ne denli tehlikeli bir canavar yarattığını anladı ve pişman oldu, dişi aslanı geri çağırmayı denedi ama Sekhmet onun çağrılarını görmezden geldi bunun üzerine Ra, Nil nehrine nar suyuyla boyanmış binlerce birayı dökerek kan gölü görünümü verdi ve kana susamışlığını bastırmak için Sekhmet onu öyle çabuk içti ki sonunda sarhoş düşüp günlerce uyudu, böylece dünyadaki dehşet sona ermiş oldu.
“Onu insanlığın sonunu getirmekten alıkoyan tek şey, kan gibi kırmızıya boyanmış birayla sarhoş olmasıydı.”
Sekhmet uyandığında, kan şehvetinin azaldığı, adaletin ve dengenin yeniden sağlandığı söylenir. Ve Sekmet sarhoşluk uykusundan kalktığında gördüğü ilk şey yaratıcı tanrı Ptah olmuştur ve görür görmez ona aşık olmuştur. Bu aşk sonucunda Nefertum adında oğulları olmuştur.
“Mısırlılar, tanrıçanın gazabını yatıştırmak için dans ettiler, müzik çaldılar ve sarhoş oldular.”
Sekhmet’in yaygın görünümünde: Güneş diski, Ra’nın kızı olduğunu temsil eder. Ra’nın koruyucusudur ve onun adına intikam almak için gönderilmiştir. Güneş diskinin etrafında, Sekhmet’in krallığını, gücünü ve prestijini simgeleyen Uraeus kobrası vardır. Sol elinde ise hayatın sembolü olan ankh hiyeroglifini tutar.
Kaynakça
- “Aslan Başlı Savaş Tanrıçası Sekhmet”. mitolojisi. 15.11.2020. https://www.mitolojisi.com/kaynak/sekhmet. Erişim Tarihi: 28.03.2023
- “Sekhmet – Mısır Mitolojisi | Ateş, Dans ve Savaş Tanrıçası”. kultursel. 17.10.2020. Sekhmet – Mısır Mitolojisi | Ateş, Dans ve Savaş Tanrıçası | Kültürsel (kultursel.com). Erişim Tarihi: 28.03.2023
