Roma tarihine ve nice gelecek dönemlere hem fikirleriyle hem devlet adamlığı kimliğiyle damga vuran Cicero‘nun bulunduğu döneme ışık tutan eseri Dostluk, dostluğu iyiliğe ve özellikle erdeme dayandıran öğütlerini topladığı kısa bir fikir sunusu. Hem edebi hem de felsefi özelliklerle öne çıkan, Platon usulü bir diyalog Dostluk’tan 25 alıntı sizlerle!
- “Bu kitapta da çok yakın bir dost olarak dostum için dostluktan söz açtım.” (s.5)
- “Çünkü ben, son zamanlarda ruhun bedenle birlikte öldüğünü, ölüm ile her şeyin yok olduğunu söyleyenlerin düşüncesinde değilim.” (s.7)
- “Apollo’nu sözcüsünün bile ‘en büyük bilge’ saydığı, birçok konularda yaptığı gibi, bazı şöyle, bazı böyle konuşmayıp, bu konuda hep aynı şeyi, yani insan ruhlarının tanrısal olduğunu, bedenden ayrıldıktan sonra dönüş yolunun açıldığını, en iyi, en adil ruhların en çabuk göğe eriştiklerini söyleyen insana anıyorum.” (s.7)
- “Ama bedenle birlikte ruhun da öldüğü ve hiçbir duygunun kalmadığı düşüncesi daha doğru ise, bu durumda ölümde hiçbir kötülük yoktur.” (s.8)
- “Kendime güvenim olsaydı, hiç güçlük çıkarmazdım.” (s.8)
- “Ben size, dostluğu insanla ilgili her şeyin üstünde tutmanızı sağlık verebilirim. Çünkü hiçbir şey onun kadar yaratılışımıza uymaz, gerek mutlu, gerek kara günlerimiz için daha elverişli değildir.” (s.9)
- “Önce, benim düşünceme göre, dostluk ancak iyi insanlar arasında olabilir, ama bu konuyu derinden inceleyenler gibi, iyi sözünü katıksız iyi anlamında kullanıyorum.” (s.10)
- “Dostluğun gücü özellikle şundan anlaşılabilir: Doğanın insanları birbirine yaklaştırıp meydana getirdiği sayısız insan toplulukları içinde dostluk, o kadar sıkışmış, o kadar dar bir alana sıkışmıştır ki, ancak iki veya birkaç kişi tam bir şefkatle birbirine bağlıdır.” (s.11)
- “Çünkü dostluğu hem doğuran, hem sürdüren erdemdir, erdem olmadan dostluğun hiçbir türlüsü olamaz.” (s.12)
- “Dostluk birçok iyiliği bir araya toplar, gözlerini nereye çevirirsen, onu orada hazır bulursun, hiçbir yere yabancı, hiçbir zaman yersiz ve can sıkıcı değildir, bunun için derler ki, ateş ve sudan çok dosta muhtacız.” (s.12)
- “Dostluğun çok ve büyük faydaları olmakla beraber, bir tanesi ötekilere çok üstündür, dostluk gelecek için parlak bir umut ışığıdır, ruhu güçsüzlüğe düşmekten ve kendini kapıp koyuvermekten alıkor.” (s.13)
- “Dürüstlüğün gücü bize kendini hiç görmediğimiz insanlarda, hatta dahası var, düşmanda bile sevdirecek kadar büyükse, dost olabileceğimiz kimselerde erdem ve iyilik sezdiğimiz zaman ruhlarımızın harekete geçmesine ne şaşmalı?” (s.18)
- “Dostluğun güçsüzlükten, herkesin kendinde olmayan şeyleri bir başkasından elde etmek arzusunda doğduğunu söyleyenler, dostluğu gereksinme ve zorunluluktan doğmuş saymakla, ona çok aşağı ve hiç de asil olmayan bir doğuş vermiş olurlar.” (s.17)
- “Bir insanın kendine güveni ne kadar tamsa, hiçbir şeye gereksinmeyecek, her şeyinin yalnız kendinde bulunduğuna inanacak kadar erdem ve bilgelikle donanmışsa o kadar dost edinmek ve dostunun yakınlığını kazanmakla kendini gösterir.” (s.17)
- “Dostundan her şeyi istemeye cesaret edenler, yalnız bu istekleriyle, dostları için her şeyi yapacaklarını açıkça bildirirler.” (s.19)
- “Çünkü dostluğun temeli, erdeme karşı duyulan saygıya dayandığına göre, insan erdemden ayrılırsa, dostluk süremez.” (s.21)
- “Gerçek dostluk daha zengin, daha cömerttir, sanırım aldığından çok vermemekte bu kadar titiz davranmaz, dostlukta yapılanların kaybolmasından, yere taşmasından veya hakkından fazla almaktan korkmamalı.” (s.29)
- “Her dost için önce elden ne gelirse, sonra sevilen, yardım edilen kimse ne kadarını kaldırabilecekse ona o kadarını vermeli.” (s.35)
- “Eski dostluğa duyulan saygı yüzünden, hakaret görenin değil, yalnız hakaret edenin haksız olduğunu kabul etmeli.” (s.37)
- “İnsan hem kendini sever, hem de bir başkasını arar, sanki iki ruhtan bir tek ruh yaratmak üzere ruhunu onunki ile birleştirir.” (s.38)
- “Nihayet birçoklarının gözlerini kamaştıran şeylerin başkaları için hiç de değeri yoktur, ama dostluk konusunda herkes ayrıksız, aynı duygudadır.” (s.40)
- “Taros’lu Arkytas’ın sözü doğrudur: ‘Biri göğe yükselip evreni ve yıldızların güzelliğini seyretseydi, bu seyir ona hoş gelmeyecekti, ama yanında, gördüklerini anlatacak bir dostu olsaydı, bundan çok hoşlanacaktı.'” (s.41)
- “Dedikleri gibi dostunun kalbini açamazsan hiçbir şeye güvenemez, hiçbir şeyden emin olamazsın, sevdiğinden, sevildiğinden bile!” (s.45)
- “Kısa süren her acıya, ne kadar büyük olsa da katlanılabilir.” (s.48)
- “Siz erdeme öylesine değer verin ki, onsuz dostluk olamaz, erdemden başka hiçbir şeyin dostluğa üstün tutulabileceğine inanmayın.” (s.48)
Kaynakça
Cicero, Marcus Tullius. Dostluk. Milli Eğitim Basımevi, Ankara: 1997.
