Günümüzde durmadan bir şeyler moda haline geliyor. Biz de çağa ayak uydurarak her şeyin en iyisini elde etmeye çabalıyoruz. Aslında bunun sebebi ekranların, sosyal medyanın, çevremizin ve piyasanın dayatmalarına karşı koymamamızdan kaynaklanıyor. Tüketim toplumlarına dönüştüğümüz bu dönemde sürekli parlatılan nesnelere yönelmemiz her ne kadar ihtiyaçlarımız doğrultusunda ortaya çıksa da hastalıklı bir durum. Peki, çağımızda bu denli sorun teşkil eden Parlayan Nesneler Sendromu nedir?
Öncelikle şunu açıklığa kavuşturalım, Parlayan Nesneler Sendromu tıbbi bir “sendrom” değildir. Başlangıçta birkaç girişimci ve yaratıcı arasında oldukça yaygın olan bir durumdur. Çocukların parlak nesnelere dikkatini vermesinden esinlenerek ortaya çıkan bu sendrom, zamanla her yaştan insan için geçerlilik kazanmaya başladı. Gündelik hayatımızın parçası olan ve gözümüzü alan yeni akımlar, sürekli olarak karşımıza çıkıyor. Sosyal medyanın etkisiyle parlatılan yemeklere, sporlara, gezi yerlerine ve hatta aşklara kapılıyoruz. Bu kısa süreli kapılmalarımız hem faaliyetlerimizin içi boş anlamlara dönüşmesine hem de her zaman en yeniye ilgi duymamıza yol açıyor. Zamanla sahip olduklarımız ile mutlu olmak yerine daima farklı olana sahip olma çabası, zihinlerimizi sürekli meşgul ettiği için odaklanamama problemlerini de ortaya çıkarıyor.
Odaklanamama, zaman zaman hepimizin yakındığı önemli bir sorun. Tam bir şeylere odaklanmışken dikkatimizi dağıtan parlak şeylerle karşılaşıyoruz ve kendimizi odak noktamızdan çok uzaklara sürüklenmiş halde buluyoruz. Araştırma yaparken karşımıza çıkıveren bir reklamla bir bakmışız ki alışveriş sitelerinde kaybolmuşuz. Özellikle sosyal medya, dikkatimizi dağıtma konusunda ilk sırada yer alıyor. Çeşitli mecralardaki bu sıradan şeyleri parlak bir nesne haline getiren aslında onların bizlere sorumluluklarımızdan kaçma imkanı yaratması.
Parlayan Nesneler Sendromunun önemli bir sorun olması ise sürekli parlatılan şeylere odaklanmaktan, gerçekten neye ilgimiz olduğunu fark edemeyecek hale gelmemizden kaynaklanıyor. Karşımıza çıkan her yeni şeyi yeteri kadar doyuma ulaştıktan sonra elimizin tersiyle itiyoruz. Duygular ve değerler dahil olmak üzere her şeyi tüketiyoruz. Bu tüketim çılgınlığının bir parçası oluyoruz. Asıl mesele gerçekten ne olmak, ne yapmak veya nereye gitmek istediğimize karar verebilmek. Yarım yamalak her işi öğrenmeye çalışmak yerine ilgi ve isteklerimizin; motivasyonumuzun güçlü olduğu alanların farkına vararak, bu alanlarda yetkin olabilmek…
Parlayan Nesneler Sendromundan Nasıl Kurtuluruz?
Milli Eğitim Bakanı Ziya Selçuk’un “Eğitim 4.0” temasıyla düzenlenen “EDUCCON 2018” eğitim konferansında aktardığı şu cümleler hem sorunu ortaya koyuyor hem çözümü içinde barındırıyor:
“Kelimelerde bir büyü de var son zamanlarda gördüğüm. Dikkatimiz çok dağılıyor. Parlayan Nesneler Sendromu (PNS) diye bir sendrom var. Bu çağ, PNS çağı. Yani sürekli bir şey parlatılıyor, sürekli bir şey moda haline getiriliyor ve dikkatimiz dağılıyor. Oraya bakıyoruz, oraya bakıyoruz ve asla odaklanmamıza fırsat verilmiyor. Bu çocuklarda benim çok rahat gördüğüm ve telefon veya başka dijital araçlarla da PNS’nin giderek güçlendiği bir döneme doğru geliyoruz. Aslında bu mesele bir idealizmle de alakalıysa bizim küçük küçük çukurlar yerine kuyu kazmamız lazım yani derinleşmemiz, odaklanmamız lazım. Kuyu kazmazsak suyu bulamayız. O sebeple çocukları da böyle daldan dala birçok alanda çeşitli becerilere yönlendirmek yerine bir iki alanda derinlemesine çalıştırmak hususunu muhakkak suretle öne çıkartmak zorundayız.”
Hayatımızdaki çoğu sorun gibi bu sendromdan kurtulmanın yolu da ilk olarak kendimizi anlamaktan geçiyor. Sonrasında ise her eğilimin ‘gelecek’ veya ‘yapılacak en iyi şey’ olmadığını anlamamız gerekiyor. Hemen hemen her trend, ilk kez spot ışığına çıktığında cazip görünür. Ancak unutmamak gerekir ki her fikir gelecek vadetmez. Bu noktada kişisel ilgi ve isteklerimizin farkına varmamız, hangi fırsatın bizim için uygun olduğunu anlamamıza yardımcı olacaktır.
Bir dahaki sefere bir fikir karşınızda göz alıcı bir şekilde size gülümsediğinde, onu uygulamak için fazla acele etmeyin. Derin bir nefes alın, o fikri düşünüp tartın ve kendinize bazı önemli sorular sorun. Daha sonrasında büyük resminize uyup uymadığını açıkça görebileceksiniz.
Kaynakça:
- Memon, Masooma. “Shiny Object Syndrome”, Finger Print for Success. Erişim: 22/01/2021. https://www.fingerprintforsuccess.com/blog/shiny-object-syndrome
- Tekerek, M.(2018). EDUCATION 4.0 Studies(Eğitim 4.0 Çalışmaları): EDUCCON 2018 Proceedings. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri.
- Yazıcılar, A. (2019). Parlayan Nesneler Sendromu. Genç Dergisi: 1(154).
