Çağdaş Japon kısa hikâyeleri, zengin bir edebî gelenekten beslenirken, modern dünyanın dinamikleriyle buluşarak kendine özgü bir kimlik oluşturur. Yazarlar hikayelerini; Zen felsefesi, Budizm, doğaya saygı, mevsimler ve geleneksel Japon estetiği (wabi-sabi, mono no aware) gibi ögeleri; modern yaklaşımlar, temalar ve dil unsurlarıyla birleştirerek ele alır. Duygusal derinlik, minimalist anlatım, sürrealizm ve gündelik hayatın sıradanlığına odaklanma gibi özellikleriyle öne çıkan bu hikâyeler; okuyucuyu düşünmeye, sorgulamaya ve kendi iç dünyasına doğru bir yolculuğa davet eder.
Bu büyülü atmosferde yaratılan marjinal karakterler, çeşitli temalar ve duygu yüklü, sade bir üslupla baş başa kalan okuyuculara, gelenek ve modern arasındaki bir köprüde unutulmaz bir deneyim yaşatırlar. Japon Edebiyatı bünyesinde benzersiz eserler yaratmış, sınırları aşmayı başarmış çağdaş Japon kısa hikâyelerinin öne çıkan yazarlarını inceledik. Keyifli okumalar!
1. Haruki Murakami (村上 春樹)
1949 yılında Kyoto’da doğan Haruki Murakami; Japon romancı, kısa öykü yazarı, çevirmen ve gazetecidir. Erken yaşlarda ailesinin yoğun ısrarına rağmen Japon Edebiyatı yerine Batı Edebiyatına ve özellikle Amerikan Edebiyatına ilgi duymuştur. Tokyo’daki Veseva Üniversitesi’nde Klasik Yunan Drama Sanatları bölümünü bitiren Murakami, kısa bir dönem caz kulübü işletmeciliğiyle de uğraşmıştır. Bir süre sonra ülkesinden ayrılıp Amerika ve Avrupa’da yaşamaya karar veren yazarın ilk kitabı Rüzgârın Şarkısını Dinle (Kaze no uta o kike) Gunzou Edebiyat Ödülü‘nü almıştır. Sürrealizm, büyülü gerçekçilik, yalnızlık ve yabancılaşma öğelerini bir araya getirerek akıcı bir dille oluşturduğu eserlerin hemen hemen hepsinde açıklanamayan olaylar ve gizemli karakterler yer almıştır.
Murakami, aşırı Batıcı bir edebî tarza sahip olduğu gerekçesiyle sık sık eleştirilerin hedefi olmasına rağmen; 21. yüzyıl edebiyatının en önemli isimlerinden birisi olarak kabul edilmiş ve eserleri çok sayıda dile çevrilerek dünya çapında geniş bir okuyucu kitlesine ulaşmıştır. En bilinen kısa hikâyeleri Kör Söğüt – Uyuyan Kadın, Barn Burning, Drive My Car ve Samsa in Love’dır.
2.Yoko Ogawa (小川 洋子)
Yoko Ogawa 1962 yılında Okoyama, Japonya’da dünyaya gelmiştir. Yazar, oldukça dindar ve eğitime önem veren bir aile ortamında yetişmiştir. Waseda Üniversitesi’nde edebiyat eğitimi görmüş ve okulunu dereceyle tamamlamıştır. Tıp üniversitesinde sekreter olarak çalışan Ogawa, ilk başta hobi olarak başladığı yazarlıkta, The Breaking of the Butterfly isimli romanının edebî alanda ödül almasının ardından kendini tamamen yazarlığa adamıştır.
İnsan psikolojisiyle oynayarak zekice örülmüş kurguları, hafıza, kayıp, unutulma ve sessizlik temalarını başarıyla işleyen yazar Japon Edebiyatında önemli bir konuma ve popülariteye sahiptir. Hassas ve melankolik bir yazar olarak nitelendirilen Ogawa’nın, minimalist üslubu ve detaylarla örülü eserleri, İngilizceye çevrilirken zorlu bir süreç gerektirse de bağımlılık yaratan bir tarza sahip olduğu çevirmenler tarafından sıklıkla dile getirilmiştir. Türkçeye Hafıza Polisi (The Memory Police) olarak çevrilen romanı 2020 yılında American Book Ödülü almıştır. En önemli kısa hikâyeleri arasında The Swimming Pool, Pregnancy Diary, An Afternoon at the Bakery, The Diving Pool, The Man Who Carried a Coffin yer almaktadır.
3.Sayaka Murata (村田 沙耶香)
1979 yılında Inzai, Japonya’da doğan Sayaka Murata,küçük bir çocukken bile bilim-kurgu ve gizem-gerilim romanları okumanın en büyük hobisi olduğunu söylemiştir. Tamagawa Üniversitesi’nden mezun olduktan sonra yazdığı ilk roman olan Jyunyu (Breastfeeding) ile Gunzo Yeni Yazarlar Ödülü‘nü kazandı. Murata, Japon Edebiyatında toplumsal normlara ve beklentilere meydan okuyan, özgün bir yazar olarak öne çıkmaktadır. Eserlerinde distopik unsurlar, grotesk karakterler ve rahatsız edici unsurlara oldukça yer vermektedir.
Bireysel özgürlük ve toplumsal beklenti çatışması temalarını genellikle part-time çalışan işçilerin hayatları üzerinden işlemiştir. Tabular ve Japon toplumunun dile getirmekten çekindiği konuları eleştirel, ironik ve keskinbir dil çerçevesinde yazıya dökmüştür. Eserleri, hem Japonya’da hem de uluslararası alanda büyük ilgi görmüştür. Türkçeye Kasiyer (Convenience Store Woman) olarak çevrilen romanı 2016’da Japonya’nın en prestijli edebiyat ödülü olan Akutagava Ödülü’nü aldı ve Vogue Japan tarafından Yılın Kadınları listesine dahil edildi. En bilinen kısa öyküleri şunlardır: A Clean Marriage, The Woman in the Purple Skirt, A First-Class Day, Eating the Sun, Lover on the Breeze.
4.Banana Yoshimoto (吉本 ばなな)
1964 yılında Tokyo’da doğan Mahoko Yoshimoto daha çok mahlası olan Banana Yoshimoto adı ile tanınmaktadır. Yoshimoto’nun babası ünlü bir şair ve eleştirmen (Takaaki Yoshimoto) ve ablası da popüler bir karikatüristtir. Nihon Üniversitesi’nden mezun olduktan sonra buradaki anılarını kaleme aldığı novellası Moonlight Shadow (1986) ile Izumi Kyoka Ödülü’ne layık görülmüştür. Yoshimoto’nun danışmanı ondan bir mahlas seçmesini ister ve yazar da Banana ismini seçer; çünkü ona göre bu isim hem sevimli hem de androjen bir özelliğe sahiptir.
1980’lerin sonlarında Kitchen adlı romanıyla Japon Edebiyatında büyük bir çıkış yakalayan Yoshimoto, Amerika ve özellikle İngiltere’de ilgi uyandırmıştır. Eserlerinde karakterlerinin iç dünyalarına odaklanarak, duygusal yoğunluklu hikâyelerini sıcak ve samimi bir üslupla yansıtan yazar, özellikle genç okurlar arasında popülerdir. En önemli kısa hikâyeleri arasında Moonlight Shadow, Amrita, Lizard, Her Body, The Buddha yer almaktadır.
5.Mieko Kawakami (川上 未映子)
Mieko Kawakami çok yönlü bir sanatçı olarak hem yazar hem de şarkıcı-söz yazarı olarak tanınır. 1976’da Osaka, Japonya’da doğan Mieko, küçük yaşlarda okuma alışkanlığı edindiğini ve evlerinde çok fazla kitap olmadığından dolayı her kitabı birden fazla kez okuduğunu belirtmiştir. 2000’li yıllarda bir kitapçıda çalışmaya başlayan yazar, daha sonra işinden ayrılarak şarkıcı ve söz yazarı olarak 2006 yılına kadar üç albüm çıkarmıştır. Yazarlığa odaklanmak ve bu alanda kariyerini sürdürmek istediğine karar verdikten sonra, ilk romanı olan Heaven (Cennet) ile 2010 yılında Murasaki Shikibu Ödülü’nü almıştır. 2011 yılında gerçekleşen Tohoku depremi ve tsunamisinde yaşadığı deneyimlerini March was Made of Yarn adlı kısa hikâye kitabında toplamıştır.
Mieko, kısa öykülerinde ve romanlarında şiirsel ve sakin bir dil kullanır. Lydia Davis ve James Joyce’un yazı tarzından etkilendiğini belirten yazar, okuyucularının sıradan anlarda derin anlamlar bulmasını ister. Eserleri Japonya’da ve uluslararası alanda takdir gören Mieko, kadın deneyimlerine, toplumsal cinsiyet eşitsizliğine ve kadınların karşılaştığı zorluklara odaklanır; bu temaları açık ve cesur bir şekilde ele alır. En bilinen kısa hikâyeleri arasında Ms. Ice Sandwich, My Ego, My Teeth and the World, The Eternal Child ve The Day of the Great Earthquake yer alır. 2023 yılında Türkçeye Memeler Ve Yumurtalar (Breasts and Eggs) olarak çevrilen eseri roman olarak bilinse de kısa hikâye tadında bölümler içerir.
6. Aoko Matsuda (松田 青子)
Japon bir yazar ve çevirmen olan Aoka Matsuda, 1979 yılında dünyaya gelmiştir. Doshisha Üniversitesi’ni bitiren ve burada İngilizce öğrenimi gören Matsuda, Japonya’nın ileri gelen kısa hikâye yazarlarından birisidir. İlk romanı Stackable ile 2013 yılında Yukio Mişima Ödülü’ne ve Noma Edebiyat Yeni Yüzler Ödülü’ne aday olarak gösterilmiştir. Modern Japon Edebiyatında özgün bir yere sahip, folklorik unsurları ve feminist bakış açısını bir araya getiren yazar, eserlerinde geleneksel Japon mitolojisini, hayalet hikayelerini ve kadın deneyimlerini modern bir yorumla sunar. Fantastik ve büyülü gerçeklik ögelerini ustalıkla kullanarak, okuyuculara farklı bir edebî atmosferle buluşturur.
Çalışmaları, çağdaş Japon Edebiyatında yeni bir soluk olarak değerlendirilmekle birlikte Granta ve Monkey Business dergilerinde sıklıkla karşımıza çıkar. 2021 yılında yayımlanan Vahşi Kızlar öykü kitabı, BBC, Guardian, New York Times ve New Yorker gibi prestijli yayınlardan övgüler aldı ve TIME tarafından 2020’nin en iyi 10 kurgu kitabı arasında gösterildi. Kitap, LA Times’ın desteklediği Ray Bradbury Ödülü’ne aday gösterildi ve Dünya Fantezi Ödülü’nü kazandı. En bilenen kısa hikâyeleri şunlardır: The Woman Who Saved the World, The Fox Wife, The Girl Who Was Called Butterfly, Smart Child, Miko-chan.
Kaynakça:
“Japanese Short Stories: 17 Captivating Stories and Collections To Read in 2024.” FluentU. Web. 31.01.2025
“Haruki Murakami.” Encyclopædia Britannica, Encyclopædia Britannica. Web. 31.01.2025
“Ogawa, Yoko.” Granta. Web. 31.01.2025
“Murata, Sayaka.” The Gentlewoman. 2024. Web. 31.01.2025
“Yoshimoto, Banana.” Britannica. Web. 31.01.2025.
“Mieko Kawakami: ‘Franz Kafka is my comfort read’.” The Guardian, 12 Jan. 2024. Web. 01.02.2025
“Introducing: Aoko Matsuda.” National Centre for Writing, 12 July 2017. Web. 01.02.2025
