Son zamanlarda sosyal medyada sıkça bahsedilen bir ilişki türü olan bariyer ilişki nedir, özellikleri nelerdir ve ”Peki, biz şimdi neyiz?” sorusunu sormadan bariyer ilişkiyi nasıl aşabileceğimize yakından baktık.
Bariyer İlişki Nedir?
Türkçeye tampon veya bariyer olarak çevrilen buffer ilişki, iki türden oluşmaktadır. İlki ve en yaygın olanı, yeni biten bir ilişki sonrası henüz aşılamayan eski sevgiliye geri dönmemek için yeni bir ilişkiye başlamak şeklinde tanımlanabilir. Böyle bir durumda başlayan yeni ilişki, biten ilişkiye dönmemek adına bariyer görevini üstlenmiş olmaktadır. Bu ilişki modeli yara bandı (rebound) ilişki modeli ile karıştırılabilir. Bu iki ilişki modeli şu şekilde ayırt edilebilir: Bariyer ilişki kişinin bile isteye, farkında olarak başladığı bir ilişki iken yara bandı ilişki modeli kişinin farkında olmadan başladığı bir ilişki modelidir. Yara bandı ilişki modelinde birey ayrılığın getirmiş olduğu olumsuz duyguların önüne geçmek için yara bandı ilişki modelini tercih ederken bariyer ilişkide birey eski sevgilisine dönme ihtimalinin önüne bariyer çekmek istemektedir.
Bireyler bazı zamanlar ayrılığın getirmiş olduğu üzüntü veya boşluk hissiyle eski ilişkilerine dönmeyi istemektedirler. Bu noktada bireyler için kendilerine eski ilişkilerinin onlara zarar verdiğini, onlara iyi gelmediğini hatırlatmak yerine ”Ona geri dönemem çünkü şu an yeni bir ilişkim var.” demek onları inciten duygularıyla baş etmelerini daha kolay bir hale getirebiliyor. Bireyler bazen eski sevgililerine olan öfkeleri sebebiyle de bariyer ilişkiyi tercih edebiliyor. Eski sevgililerine olan öfkeleri sebebiyle onları kıskandırmak istiyor ve bariyer ilişkinin iyi bir fikir olabileceğini düşünebiliyorlar. Ancak böyle bir durum bireyin hem eski ilişkisine hem yeni ilişkisine hem de kendisine olan saygısının azalmasına yol açabiliyor.
Bariyer ilişkinin ikinci türü ise yeni başlayan ilişkileri odağına alıyor. Birey yeni başladığı bir ilişkide veya yeni biriyle flört etmeye başladığında partnerinden çok etkileniyor ve partnerine bağlanmaktan korktuğu için ilişkinin derinleşmesinin önüne geçebilmek adına başka biriyle daha flört etmeye başlıyor. Bu durumda yeni flört edinilen kişi, ilk flört edinilen kişiye bağlanmanın önüne koyulan bir bariyer haline geliyor. Ancak burada koyulan bariyer eski sevgiliye dönmenin değil, kişinin kendi duygularının önüne koymuş olduğu bir bariyer görevini üstleniyor.
Birine bağlanmak ve duygularımızın bir kişide yoğunlaşması bize öyle korkutucu bir fikir gibi geliyor ki bu durumun önüne geçebilmek için sahip olduğumuz duyguları birkaç kişiye paylaştırıyoruz. Bu noktada da bağlanma problemleri, güvensizlik ve aldatma gibi farklı konularla karşı karşıya kalıyoruz (Özkan, E, K., 2023).
Bağlanma Stilleri
Kişinin bariyer ilişkiyi tercih etmesi ile çocukluk döneminden başlayan bağlanma stili arasında ilişki olduğunu söyleyebiliriz. Bağlanma, bebek ve ona birincil bakım veren ebeveyni arasında gelişen ve güven duygusunun temelini oluşturan güçlü bir bağdır. Yapılan araştırmalar, yaşamın ilk aylarında şekillenmeye başlayan ve bebeklikten itibaren kurulan bağlanma kalitesinin sadece bebeklik dönemi değil; çocukluk, ergenlik ve yetişkinlik döneminde kurulan yakın ilişkiler üzerinde de etkisi olduğunu vurgulamıştır. Bağlanma stili, kişinin kendisini ve çevresini nasıl aldığını, seçimlerini, kararlarını, baş etme becerilerini, romantik ve yakın ilişkilerini belirlemektedir (Uluhan, E, E., 2017). Güvenli bağlanma, kaygılı bağlanma, kaçıngan bağlanma, reddedici bağlanma gibi çeşitleri olan bağlanma stilleri arasında yer alan kaygılı /kaçıngan bağlanma, bariyer ilişki ile bağlantısı olabilecek bağlanma stillerinden olabilmektedir.
Bebeklik döneminde bakım verenleri tarafından fark edilmeyen çocuklar yetişkin dönemde bağ kurmaktan kaçınabilirler. Yakın ilişkileri reddeder, samimiyeti rahatsız edici bulur, herhangi bir destek ya da yardım almaktan kaçınır, karşılarındaki kişiyle duygu ve düşüncelerini paylaşmakta güçlük çeker ve kişiler arası ilişkilerde sorun yaşayabilirler. Bireyler özellikle romantik ilişkilerinde daha gergin ve güvensiz hissetme eğiliminde olabilirler. Kaygılı ya da kaçıngan bağlanmaya sahip bireyler yalnızca kaygılı veya kaçıngan bir ilişki oluşturmak ile kalmayıp biten ilişkilerinin ardından gelen ayrılık sürecini de kaygılı ya da kaçıngan bir duygu çerçevesinde deneyimleyebiliyorlar. Yani bireyler duyguları ile kaygılı ya da kaçıngan bir ilişki kurabiliyorlar.
Bağlanma kaygısı daha yüksek olan biri ayrılık sürecinde yalnızca yoğun bir üzüntü yaşamakla kalmayıp bu yoğun üzüntünün geçmeyeceğine dair bir kaygı ya da korku da besleyebiliyor. Bu durum kendisine eski partnerine dönmeyi düşündürebildiği gibi bu üzüntünün geçmesini sağlamak için elinden geleni yapmasına da sebep olabiliyor. Bu kişinin eski partnerine dönmemek için iyi sebepleri varsa ve eski partnere dönme düşüncesi de büyük bir kaygı ve korku ile birlikte geliyorsa bariyer ilişki kurmak iyi bir opsiyon gibi görünebiliyor. Bu ilişki türü yeni partnerinin kendisine duyduğu güveni ve kendisine verdiği değeri zedelese de hem ayrılığın getirdiği olumsuz duyguları göz ardı edebilmesini hem de eski partnerine geri dönmemesini sağlıyor. Bağlanma kaçınması daha yüksek olanlar da bariyer ilişkileri ayrılık sürecinde yaşadıkları acı verici duygulardan ve eski partnerlerine geri dönme ihtimalinden kaçınmak için kullanıyor (Özkan, E, K., 2023).
Bariyer İlişkinin Özellikleri
Bariyer ilişkinin içerisinde olup olmadığımızı anlamamıza yardımcı olacak özellikler şu şekilde sıralanabilir:
- Partnerin henüz yeni bir ayrılık yaşamış olması
- Partnerin sürekli eski sevgiliden bahsetmesi ya da eski sevgilisinden bahsetmekten tamamen kaçınması
- Partnerin duygularını ifade etmekten kaçınması ya da kendisi ile ilgili olmasa bile duygu içerikli konuşmaları sürdürmemesi
- İlişkinin çok hızlı ilerliyormuş gibi hissettirmesi
- İlişkinin merkezinde cinselliğin ve ilgi almanın olması
- Partnerin ilişkiyi sosyal çevresine ya da eski sevgilisine gösterebilmek için gereğinden fazla çaba göstermesi, buna rağmen partnerini yakın sosyal çevresi ya da ailesiyle tanıştırmaktan kaçınması
- Partnerin uzun vadeli planlar yapmaması
- İletişim problemleri yaşanması
- Partnere güvenmek ya da güven teşkil etmek için çaba harcanmaması
- İlişkideki paylaşımın yüzeysel olması (Özkan, E, K., 2023).
Bariyer İlişkileri Aşma Yolları
Her ilişkideki sorunları aşmanın en etkili yolu etkili iletişimden geçmektedir. Bariyer ilişkileri aşmanın en etkili yollarını şöyle sıralayabiliriz:
- Partneriniz ile etkili, güvenli ve açık bir iletişim kurmayı denemelisiniz. Sağlıklı bir ilişkinin sağlıklı bir iletişimden geçtiğini unutmamak önemlidir. Bireyler; gerçek duygu, beklenti ve ihtiyaçlarını belirlemeli ve buna göre bir iletişimi tercih etmelidir.
- Her biten ilişkinin ardından gelen ayrılık süreci aslında birer yas sürecidir. Her bireyin tuttuğu yasın şekli ve süresi birbirinden farklılık gösterse de bireyler yas tutan kişiyi anlamaya çalışmalı ve ona saygı göstermelidir. Yas sürecinde kendi yaşadığımız duygularla baş edebilmek bile zor bir durumken karşımızdaki kişilerin hissettiklerini önemsemeyebiliyoruz. Ancak karşımızdaki bireylerin de bizler gibi duygulara sahip olduğunu ve bizlere güvenerek bizimle bir ilişkiye başladıklarını unutmamamız gerekir.
- Bireyler bariyer ilişkilerin önüne geçmek istiyorsa öncelikle kendilerine saygı duymalı ve kendi duygu ve ihtiyaçlarını belirleyip bunları önceliklendirmeyi unutmamalıdır. Her duygunun geçerli ve kabul edilebilir olduğu unutulmamalı, bireyler duygularını ikinci veya üçüncü kişilerin duygularına zarar vermeden yaşayıp kabullenmeyi denemelidir.
Kaynakça
Özkan, E, K., Bariyer ilişki nedir? relate. 31 Ekim 2023, Erişim Tarihi: 22.08.2024. Web.
Uluhan, E, E., Bağlanma Stilleri Antalya Psikiyatri. 2017, Erişim Tarihi: 22.08.2024. Web.
Kapak görseli: Pinterest
