Herkesin yakından tanıdığı, eserlerini duyduğu; Charlotte, Emily ve Anne Brontë İngiliz edebiyatının klasiklerini yazanlar arasında yer edinmiş ünlü yazarlardandır. Peki bu kardeşlerin travmatik hayatlarına göz atmak ister misiniz?
Aileleri ve Yaşamları
İngiltere’nin Yorkshire ilçesinde doğan kardeşler, annelerinin ölümü ile birlikte Nisan 1820’de Haworth’a taşındılar. 6 kardeşlerdi ve pek bilinmeyen Maria ve Elizabeth’i daha sonra yine anneleri gibi tüberkülozdan kaybettiler.
Anneleri öldüğünde Charlotte 5, Branwell 4, Emily 3 ve Anne 1 yaşındaydı. Erken yaşta annelerini kaybetmeleriyle başladıkları bu üzücü hikaye, babalarının annelerinin ölümünden sonra içine kapanmasıyla devam etti. Çocuklara teyzeleri bakmaya başladı.
Babaları bir papazdı. Annelerinin ölümünden sonra onlara, yumuşak huylu olmasınlar diye et yedirmezdi ve hep tabanca taşırdı. Ama kızların edebi eserlerini hayranlıkla izlerdi. Çocuklarına da düşkün bir babaydı.
Çocukluklarından beri (Branwell de dahil) savaşlara, coğrafyaya ve istatistiğe ilgi duydular. Özellikle hayali yerler düşlediler. Yazım hayatlarının da bu şekilde başladığı söylenebilir.
Biraz büyüdüklerinde kızlar yatılı bir okula gitti. 1814 doğumlu Maria’yı ve 1815 doğumlu Elizabeth’i de okuldaki koşullar yüzünden 1825’te tüberküloza kurban verdiler. Charlotte ve Emily okulu bırakıp tekrar evlerine döndüler. Babaları okula devam etmelerini istemedi ve eğitimlerine evde devam ettiler.
Eve döndüklerinde 4 kardeş, anne ve babalarının kütüphanelerinde sıkça vakit geçirmeye ve edebiyat ile içli dışlı olmaya başladılar. Özellikle Emily’nin şiir konusunda bir yeteneği vardı. Branwell ise daha çok ressam yönüyle tanındı.
Charlotte Brontë
Charlotte, eğitimine Mirfield’daki Roe Head adlı okulda devam etti. 1831 ve 1832 yıllarında burada okudu ve bu okul, en iyi arkadaşları Ellen Nussey ve Mary Taylor ile tanıştığı yer oldu. Eğitimini tamamladıktan sonra 1835 – 1838 yılları arasında burada öğretmenlik yaptı. Daha sonra çeşitli evlerde mürebbiyelik yapmaya başladı. Sonrasında Emily ile birlikte Constantin Heger’in eşiyle işlettiği bir okulda öğretmenlik yaptı. Bu süreç teyzelerinin ölümü ile son buldu. Onlar için çok zor bir zamandı çünkü teyzelerini anneleri yerine koymuşlardı. Okuldan ayrıldıklarında, Charlotte, Heger’e mektuplar yazmaya başladı çünkü ona karşı duyguları vardı. Ancak bu mektuplara hiçbir zaman karşılık alamadı. Yaşadığı bu hisleri kalemine de yansıdı. Burada geçirdiği günleri, kitapları “The Professor“, “Villette“a ve “Jane Eyre“a ilham kaynağı oldu.
Anne Brontë
Bir rivayete göre, Anne’in Blake Hall’da Ingham ailesine mürebbiyelik yapmak için evden ayrıldığı ve geri eve döndüğünde çok farklı biri olarak döndüğü söylenir. Bu evde neler yaşadığı hiçbir zaman öğrenilemedi. Orada kötü günler geçiren Anne, en sonunda kovuldu ve ailesinin yanına geri döndü. Blake Hall’da geçirdiği günler Anne için öyle trajikti ki bunun etkileri onun “Agnes Grey” romanına bile yansıdı. Daha sonra “Thorp Green Hall” da çalışmaya başladı ve burada çalışırken yanına kardeşi Branwell’i aldı. Burada da Branwell’in malikanenin sahibinin eşi ile yasak ilişkisinin ortaya çıktığı iddia edildi.
Emily Bronte
Emily’nin “Uğultulu Tepeler” adlı eseri içinse bazı eleştirmenler Branwell’in bir gezi sonrasında eve bir çocuk getirdiği ve “Heathcliff” karakteri için bu çocuktan ilham aldığını söylediler. Kardeşlerin en suskunu ve gizemlisi olarak bilinen Emily doğaya meraklı bir kişiydi. Charlotte, Mrs. Gaskell’e Emily’den bahsederken, insanlardan çok hayvanları sevdiği ve onlarla daha iyi vakit geçirdiğini söylemişti. Emily’nin doğa tutkusu, romanının adından karakterin ismine kadar kendini göstermişti. “Uğultulu Tepeler“in hırçın karakteri Heathcliff, fundalık ve sarp yokuş sözcüklerinin birleşimiyle oluşan bir isme sahiptir ve bunun dışında romanın doğadan ne kadar bahsettiğini ve içli dışlı olduğunu da görebiliriz.
Emily’nin “Uğultulu Tepeler” adlı kitabı 2 cilt olarak çıkmış ve 3. cildi Anne’in yazdığı “Agnes Grey” olarak yayımlanır. Ancak Emily ve Anne’in ölümünden sonra ablaları Charlotte, bu kitapları ayrı ayrı bastırmıştır.
“Uğultulu Tepeler” döneminde ilgi görmediği gibi “Canavarca ve isyan ettirecek kadar iç karartıcı” olarak nitelendirildi. “Agnes Grey” ise “Jane Eyre“nin yanında sıkıcı bulunuyordu.
İlk Yayımlanan Kitapları
Kızlar birbirlerinin yazılarını öğrendikten sonra birlikte bir şiir kitabı yayımladılar. Ancak bu şiir kitabını, kendi isimleri ile değil de dönemin şartlarından dolayı erkek isimleri ile yayımlamak zorunda kaldılar. Charlotte için “Currer Bell“, Emily için “Ellis Bell” ve Anne için de “Acton Bell” ismini kullandılar. Ancak bu kitap yalnızca 2 adet sattı. Yine de yazmaya devam eden kızlar edebiyattan hiç kopmadı.
Travma Yaratan O Yangın
İddialara göre, Brontëler’in evinde bir yangın çıktı ve bu yangına Branwell’in sarhoşluğu sebep oldu. Yangın Branwell’in olduğu odadan yayılsa da bu olaydan en çok Charlotte etkilendi ve onda travmaya enden oldu. Hatta eve perde asılmasını bile yasakladı. “Jane Eyre”daki o meşhur yangın bölümünde bu olayın izlerini görebiliyoruz.
Deli Kadın “Bertha” İddiaları
Bazı iddialara göre, mürebbiyelik yaptıktan sonra eve dönen Anne’in evde garip davranışlar sergilemesi sonucunda Charlotte’un “Jane Eyre” kitabında yer alan ‘deli’ kadın Bertha için Anne’den ilham aldığı söyleniliyor. Ama bu iddiaların hiçbirinin doğrulanmadığını da belirtmek gerek.
Ölümleri
Branwell’in 1848’de ölmesinin ardından aynı yılda kardeşinin cenazesinde soğuk algınlığı kapmasıyla ve tüm tedavileri de reddetmesiyle Emily’i de kaybettiler. Emily, ilk ve tek eserinin başarısız olduğunu düşünerek öldü. Ancak günümüzde ise ellerden düşmeyen bir kitap halini aldı. 1 yıl sonra da Anne tüberkülozdan dolayı hayata gözlerini yumdu. Geriye sadece Charlotte ve babası kaldı. “Jane Eyre“nin gördüğü büyük ilgiyle birlikte Charlotte devamlı olarak Londra’ya çağırıldı. Ancak babasını tek bırakmak istemediğinden bu ziyaretlerini çok uzun tutmadı.
1854’de babasının yardımcısı Arthur Bell ile evlendi, hamileliğinin 9. ayında hayata veda etti. Ölüm nedeni tam olarak bilinmese de tüberküloz veya tiflisten şüphelenilmişti.
Hayatları zorlukla geçen, erken kayıplar yaşayan ve kendilerine ait bir odaları olmayan bu kardeşler, üzüntülerini bir şekilde teselli etmek adına da edebiyatla yakından ilgilendiler ve dönemlerinin en önemli eserlerini vermeyi başardılar. Yapılan tüm dayatmalara rağmen eserlerinden vazgeçmeyip kendi isimleri ile olmasa dahi bu eserleri okuyucuyla buluşturdular.
Eserleri
Charlotte Bronte: Jane Eyre, The Profesor, Villette, Shırley
Emily Bronte: Uğultulu Tepeler
Anne Bronte: Agnes Grey, Tenant Of Wildfell Hall
Kaynak:
- Cousin, John William (1910). “A Short Biographical Dictionary of English Literature”. London, J.M. Dent & sons; New York, E.P. Dutton,
- Anne Bronte-the Scarborough Connection,
- Çetin, Zozan “Kendine Ait Odası Olmayan Kadınlar: Bronteler”. Gaia. 10 Nisan 2016. Web
- Derman, Buse “Bronte Kardeşler: Alışılmadık ve Bahtsız Bir Öykü”. Art Nokta. 29 Nisan 2021. Web
- Anderson, Hephzibah “Bronte Kardeşlerin Romanlarını Etkileyen Aile Dramı”. BBC Culture. 27 Mart 2017. Web
