Boudicca’nın Kimliğine Dair
‘’Boyu çok uzundu, görünüşü çok ürkütücüydü, şiddetli bakışları vardı ve sesi sertti; alacalı saçlarının büyük bir kısmı kalçalarına kadar düşerdi; boynunda büyük bir altın kolye vardı; ve üzerine bir broşla tutturulmuş çeşitli renklerde kalın bir manto ve tunik giymişti. Bu onun değişmez kıyafetiydi.’’ (Dio’nun Boudicca tasviri)
Tarihe adını MS 61’de Kral Prasutagus’un ölümünden sonra yaşanmış olaylarla yazdıran Boudicca, varlığını Roma Britanyası’nda sürdürmüş olan Iceni (günümüzde Suffolk ve Norfolk bölgeleri sınırları içinde kalmakta) kabilesinin Kelt kraliçesidir. Küçük yaşlarına dair herhangi bir bilgi sahibi olmamakla birlikte kendisi hakkında bildiklerimize Tacitus’a ait ‘’Agricola’’, ‘’Annals’’ kayıtlarından ve Dio’nun ‘’Boudicca İsyanı’’ adlı eserinden günümüze kaldığı kadarıyla ulaşmaktayız.
Boudicca, MS 30 yılında dünyaya geldi. Ebeveynleri hakkında kayda geçen tarihi bir bilgi ne yazık ki bulunmamakta. Boudicca, 18 yaşında Kral Prasutagus ile evlenerek Iceni kabilesinin kraliçesi olmuştur.
Boudicca’nın Öne Çıkışı ve Iceni
Iceni kabilesi, geçimini öncelikli olarak tarımdan sağlamış, buna ek olarak çömlek ve yün ticareti de yapmıştır. Iceni, vasal bir devlet olarak varlığını sürdürmekteydi: Yani Kral Prasutagus, işgalci devlet Roma’ya sadık olmak koşuluyla kral tahtındaydı.
Kelt kültüründe, cinsiyet ayrımı gözetmeksizin savaşçı olan herkese saygı duyulurdu. Savaş eğitimlerinden en az erkekler kadar yararlanabilen kadınlar, bu eşitliğin getirisi olarak liderlik rolü söz konusu olduğunda da söz sahibi olabilmekteydi.
MS 60’da hayatını kaybeden Kral Prasutagus, ölümünden önce kabilenin sahip olduğu toprakları ve kendisine ait serveti iki kızı ile Roma İmparatoru Nero arasında eşit olarak paylaştırmıştı. Kral Prasutagus, arkasında bıraktığı bu kararla kızlarının da kendisi gibi Roma ile barışçıl bir politika izleyeceğini ve böylece ailesinin yasal olarak güvende olacağına inanmıştı. Lakin toprakların ve servetin bölünmesine tamamıyla karşı olan Roma İmparatorluğu, Iceni kabilesini istila etti. Büyük vahşet içeren bu istilada, yıkım da fazlasıyla büyüktü ve Boudicca bu duruma sessiz kalmayınca şiddete görmüş, kızları ise tecavüze uğramıştı.
Boudicca’nın ilk ciddi saldırısı, yerleşimin tamamıyla yerle bir ettiği ve halkını kılıçtan geçirdiği Antik Roma şehri Camulodunum (günümüzün Colchester’ı) şehrinde gerçekleştirildi. Eyalet valisi Suetonius, Mona Adası’nda çıkan isyanı bastırmakla meşgul olduğundan halk, imparator vekili Catus Decianus’u yardımına çağırdı. Catus Decianus, bölgeye iki yüz kişiden oluşan hafif silahlı bir ordu göndererek şehrin savunmasının güçsüzlüğünü tüm çıplaklığıyla ortaya koydu.
Mon Adası dönüşünde Londinium’a (günümüz Londra’sı) doğru yola çıkan Suetonius, Boudicca’nın sayıca kendinden daha güçlü bir birliğe sahip olmasından dolayı şehri terk ederek savaş için uygun alan bulma arayışına girdi. Bu sırada Boudicca’nın ordusu Londinium’u yağmaladı ve halkı kılıçtan geçirdi.
Boudicca’nın Yenilgisi (Watling Caddesi Savaşı)
Savaşın tam olarak nerede yapıldığı bilinmese de Northamptonshire’ı içine alan bir bölgede yapıldığına dair atıflar bulunmaktadır. Boudicca ve ordusu, bu savaşı kazanacaklarından emin olarak bölgeye geldiklerinde, savaş işaretini veren Suetonius’un emriyle mızraklar üzerlerine fırlatıldı. Britanyalılar sayıca fazlalardı lakin Suetonius tarafından belirlenen kuzey kısmında şansları yoktu: Romalılar tarafından kullanılan taktik onları yenilmesi kolay hale getirmişti.
Boudicca ve ordusu geri çekilirken, Romalılar’a ait destek kuvvetleri ve atlı süvariler bölgeye çağrılıyordu. Britanyalılar savaş alanından kaçmayı kararlaştırdıklarında ise arkalarına dizilen yük arabaları tarafından engellendiler ve bu durum, devasa bir kayıp vermelerine sebep oldu. Tacitus bununla ilgili,
‘’Kaçış yollarını yük arabaları ile kapatmalarından dolayı Britanyalılar zor da olsa kaçmayı başarmışlardı. Romalılar kadın erkek ayırmamış, yük hayvanlarını da silahlarla sersemleterek öldürmüşlerdi.’’ şeklinde yazmıştır.
Boudicca ve Kızlarının Ölümü
Bu konuya ilişkin iki ayrı iddia bulunmakta: Birincisine göre Boudicca ve kızları kaçışlarını planlamış ve kaçmışlardı lakin sonrasında yakalanmamak adına kendilerini zehirleyerek ölmeyi tercih etmişlerdi. İkinci iddia ise savaş alanında can verdikleri yönünde.
Watling Caddesi Savaşı Sonrası
Boudicca ve ordusunun yenilgisi ardından Suetionius, bölgeyi Roma hakimiyeti altına almış ve Britanya halkını zorlayan kararlarla yönetim sağlamıştır. Bu savaşı ve Boudicca’nın başkaldırısını takip eden yıllarda yayılım bakımından daha küçük ayaklanmalar çıkmış ama hiçbiri yeterli itibarı görmemiştir. Maddiyat yetersizliği bir yana, manevi anlamda da insanları harekete geçirecek güçlü bir adım atılmamıştır. Dolayısıyla Roma İmparatorluğu, sahip olduğu Britanya topraklarını uzun bir süre boyunca yönetmiştir.
Newcastle Üniversitesi’nden araştırmacı Marguerite Johnson, Boudicca için “Boudicca, İngiliz ulusal tarihinin bir simgesi haline geldi ve şimdi sadece İngiliz özgürlüğünün değil, aynı zamanda kadınların gücünün de bir sembolü oldu.” diyor. Joshua J. Mark ise buna Boudicca’nın savaşının amacını bir süre sonra yitirdiğini eklemekte.
Ulaşabildiğimiz bilgi kaynaklarının azlığına rağmen, Boudicca günümüzde de ulusal bir kahraman olarak anılmaktadır. Özgürlüğün ve adalet isteğinin, verdiği mücadele ile sembolü haline gelen Boudicca güçlü bir kadın figür olması ile de büyük bir önem taşımaktadır.
Kaynakça
Geer, Jessica. ”Boudica The Warrior”. https://study.com/learn/lesson/boudicca-celtic-queen-warrior-biography-facts.html. 12 Ekim 2022 tarihinde erişildi.
Mark, Joshua J. ”Boudicca”. https://www.worldhistory.org/Boudicca/. 12 Ekim 2022 tarihinde erişildi.
”Boudica (Boudicca)” https://penelope.uchicago.edu/~grout/encyclopaedia_romana/britannia/boudica/boudicanrevolt.html. 12 Ekim 2022 tarihinde erişildi.
Tikkanen, Amy. ”Boudicca”. https://www.britannica.com/biography/Boudicca. 12 Ekim 2022 tarihinde erişildi.
Pruitt, Sarah. ”Who Was Boudica?” https://www.history.com/news/who-was-boudica. 12 Ekim 2022 tarihinde erişildi.
