Bohem moda akımı, bireyselliği ve özgürlüğü vurgulayan, geleneksel kalıpları reddeden bir stil olarak görülür. Şehir hayatındaki insanların psikolojik ihtiyaçlarına hitap eden bu stil, bir yaşam biçimi ve ruh halini yansıtır. Desenlerin, renklerin ve dokuların bu kadar özgürce bir araya gelmesi, kişiliğini dışa vurmanın oldukça doğal bir yoludur. Bohem moda akımının tarihine ve arkasındaki psikolojiye göz atıyoruz.
Bohem Moda Akımının Tarihi
Bohem stiline adını veren Bohemya, Çek Cumhuriyeti’nin merkezi ve batısında yer alan, geçmişte Avusturya-Macaristan İmparatorluğu’na ait olan bir bölgedir. Bohemya, dünyanın dört bir yanından gelen Romanların veya diğer bir deyişle çingenelerin toplandığı çok etnikli bir yerleşim yeridir. Romanların kökenleri hakkında birçok tartışma olsa da genelde günümüz Pakistan’ın orta ve güney bölgesi olan Kuzey Hindistan‘dan geldikleri kabul edilir. Yaklaşık 1000 yıl önce Hindistan’dan ayrılan bu topluluk, göçebe bir yaşam sürerek çeşitli mesleklerle, özellikle de falcılık, hayvancılık ve sanatla uğraşmışlar. Romanlar özgür, neşeli, bağımsız ve iyimserdir. Doğuştan geldiğine inanılan bu ulusal karakterleri onların doğrudan giyim tarzlarını da etkilemiştir.
Romanlar Bohemya’da yoğunlaştıkları için “Bohemyalı” terimi, özgür bir yaşamı seven bu topluluğu tanımlamak için kullanılmaya başlanmıştır. Avrupa’ya geldiklerinde, maalesef hoş karşılanmamış ve radikal milliyetçi ayrımcılığa maruz kalmışlardır. Bu baskılardan kaçmak için soylulardan koruma talep etmişler. Çek Cumhuriyeti’nde yaşayan bazı Çingeneler, soylular tarafından koruma mektupları almışlardır. Bu koruma belgeleriyle Fransa’ya geldiklerinde, Fransızlar bu Çingenelere “Bohemyalılar” olarak hitap etmeye başlamıştır.
Romanlar, doğası gereği göçebedir ve yıl boyunca seyahat etmeyi severler. Göç ederken, kendi eşsiz yaşam tarzlarını oluşturmuş ve romantizme olan özlemlerini korumuşlardır. Bu süreçte, romanların tarihi gelişimlerini kaleme almışlardır. Çoğu zaman alay edilen, küçümsenen ve dışlanan bu topluluk, yalnızca kendi ulusunun anlayabileceği bir yaşam sürmüştür.
Bohem tarzının kökenleri, bu çok kültürlü yapının ve Romanların özgür ruhunun bir yansıması olarak moda dünyasında yer bulmuş ve zamanla toplumsal normlara başkaldıran, özgürlüğü ve bireyselliği savunan bir estetik anlayışa dönüşmüştür. Sanatçılar, müzisyenler ve yazarlar, toplumsal kuralları yıkıp sanatta özgürlük aramışlardır. Bu isyan, sadece kıyafetlere değil, toplumun normlarına da karşı olmuştur. Romanların tarihsel göçebe yaşam tarzıyla birleşen bu özgürlük arayışı, zamanla bir moda anlayışına dönüşmüştür.
Bohem Stilinin Karakteristikleri
Sürekli dolaşmayı seven, savaş gücü olmayan bir ulus, yerel halkla iyi geçinmek ve uyum içinde yaşamak için çaba harcamak zorundadır. Bu süreç, onlar için kültürel bir uyum sürecidir. Romanlar yeni bir yere göç ettiklerinde, yerel halkın giyim tarzlarıyla tanışır ve ihtiyaçlarını karşılamak için yerel kıyafetler satın alırlar. Bulundukları yerlerde, yerel kostümlerin stillerini kendi geleneksel kıyafetlerine göre entegre edip seçerler.
Romanlar, göç sırasında geçtikleri çeşitli bölgelerin yerel özelliklerini özümseyerek, Orta Avrupa’ya ulaştıklarında kıyafetleri zaten farklı etnik stillerin bir karışımını oluşturuyordu. Örneğin, pileli etek yerel bir Slav karakterine işaret eder, ancak Doğu Slavları ve sonrasında Rusya da benzer kostümler kullanırdı. Püsküller ve sarkan aksesuarlar, Orta Doğu’daki Pers kültüründen ve Kuzey Afrika’daki Fas’tan gelmiş olabilir; çeşitli parlak parçalar ve takılarsa muhtemelen Hindistan’dan getirilmiştir. Bohem tarzı karmaşıktır. Romanlar asla yüksek kaliteli kıyafetler peşinde koşmazlar, bunun yerine sürekli olarak kıyafetlerini yenileyip tamamlayarak karmaşık bir giyim tarzı oluştururlar. Kıyafetlerini her zaman parlak ve güzel tutamazlar çünkü renkli kıyafetler sürekli göç etme sürecinde yıpranıp solabilir. Ancak, yıpranmış kıyafetlerini olabildiğince güzel hale getirmek için çaba gösterirler.
Bohem tarzının karakteristikleri, konfor ve bolluğu ön planda tutar. Etnik desenlerdeki kumaşlar sıklıkla kullanılır ve bu desenler abartılarak renklerle oynanmış bir görüntü ortaya çıkarırlar. Kıyafetlerin detayları yaka, manşetler ve bel çizgisi gibi kısımlarda yoğunlaşan işlemeler, boncuklar, pırıltılar ve püsküllerle zenginleştirilir. Boyun, bilek, parmak ve bel gibi bölgelerde çok sayıda aksesuar kullanılır. Takı malzemeleri genellikle metal ve renkli taşlardan yapılır; formları abartılı ve boyutları büyük olup, güçlü bir karakter taşır. Tüm bu unsurlar bir araya geldiğinde, bohem tarzı gerçekten özgün ve kendine has bir stil oluşturur.
Bohem Akımının Ardındaki Psikoloji
Bohem tarzı, toplumsal normlara başkaldıran, geleneksel sınırların dışına çıkan ve bireysel özgürlüğü yücelten bir yaklaşımdır. Bu moda akımının ardındaki özgürlük anlayışı, Romanların tarihsel göçebe yaşam tarzından doğmuştur. Romanlar, köklerinden kopup dünyayı dolaşarak, yerleştikleri bölgelerin kültürlerinden ilham aldılar. Özellikle kıyafetlerinde, geçtikleri bölgelerden esinlenmiş bir stil geliştirdiler. Bu özgün tarzın ardındaki psikoloji ise yaşamın tekdüzeliğinden kaçıp, özgürlüğü ve bağımsızlığı arayan bir ruh haliyle ilişkilidir. Kendi kurallarını koyup, hiçbir kalıba sığmama isteği bana her zaman ilham verici gelmiştir.
Bohem moda akımına uygun bir tarz, insanların hem bedensel hem de ruhsal anlamda rahat hissetmelerini sağlar. Geniş kıyafetler ve renkli desenlerle kişiliklerini özgürce sergileyebilmelerine imkân verir. Bohem tarzının gevşek, rahat ve özgür yapısı, bireyin kendini sıkışmış hissettiği modern dünyada bir kaçış ve yeniden kendine dönüş aracı olarak görülür ve kullanılır.
Bohem tarzının ardında yatan önemli psikolojik faktörlerden biri, bireyin toplumsal beklentilerden sıyrılıp kendi iç dünyasıyla uyumlu bir yaşam tarzı sürdürme arzusudur. Romanların göçebe yaşamı, bu özgürlük arayışını en iyi şekilde yansıtır. Bir yere ait olmadan, sınırsızca hareket edebilme fikri çoğu insana cazip gelir. Herkesin kendi tarzını yaratmasına olanak tanıyarak, insanları birbirine bağlar. Bu stilin içindeki renkler, desenler ve farklı malzemeler, her bireyin hikayesini anlatır durumdadır denebilir. Sonuçta, Bohem tarzı sadece kıyafetlerden ibaret değil, hayatı özgürce yaşamanın da bir sembolüdür.
Sonuç olarak, bohem moda, sadece kıyafetlerden ibaret değil; özgürlüğün ve yaratıcılığın bir sembolüdür de diyebiliriz. Tarih boyunca, toplumun dışında kalan bireylerin yaşam tarzlarını yansıtan bu stil, özellikle Romanların göçebe ruhundan beslenerek özgürlüğe duyulan özlemi moda aracılığıyla dile getiriyor. Hem renkli hem de rahat yapısıyla insanın kendini sıkışmış hissettiği her an bir kaçış noktası oluyor.
Kaynakça
Ma, Xiaofang. Research on the Bohemian Style Clothing. Atlantic Press. 276-278.
Akulenko, Jenny. “What Does “Bohemian Style” Actually Mean?” Weltentänzer Berlin. Erişim tarihi: 20.10.2024
Kapak görseli: commons.wikimedia.org
