Hikmet Kıvılcımlı (1902–1971), Türkiye’de Marksist düşünceyi geliştirmiş, özgün tarih ve devrim teorisi üretmiş, önemli eserler ve örgütsel faaliyetler bırakmıştır.
Cumhuriyet değerlerinin savunucusu Ahmet Taner Kışlalı’nın yaşamı, fikirleri ve uğradığı suikast, modern Türkiye’nin aydınlanma mücadelesinin simgesi oldu.
Herakleitos’a göre her şey değişir. Evren zıtlıklarla uyum içindedir. Logos evrensel yasadır. Ateş arkhe’dir. Akış, düzenin kendisidir. Bilgelik ona uymaktır.
İlk kadın sosyolog, ilk kadın siyasi parti genel başkanı, Marksist, yazar ve akademisyen olan Behice Boran; Türk solunun en güçlü temsilcilerinden biri olmuştur.
VIII. Henry'nin kiliseyi değiştirmesine karşı çıkan More, inancına sahip çıkarak idam sehpasına ilerledi. More'dan geriye, ideal toplumu ele aldığı Ütopya eseri kaldı.
Türkiye’nin modernleşme sürecine dair eleştiri ve öneriler geliştiren çalışmaları ile öne çıkan Niyazi Berkes, entelektüelliği ve cesur eleştirileriyle bir Cumhuriyet Aydını olarak tanınır.
