Kitap okumak okurlara keyif verir ancak bazı eserler vardır ki bu keyfin yanı sıra kitabın yazarının bir başka kitabını okumanız için de sizi teşvik eder. İşte Jack London da kitaplarını keşfettikçe okumaya devam etmek isteyeceğiniz büyük yazarlardan biridir. Ne yazık ki erken yaşta vefat etmiş ve kısıtlı sayıda eser bırakabilmiştir. Biz de bugün çok sevilen eserlerinden biri olan Beyaz Diş’i inceleyeceğiz.
Jack London’ın gerçek adı John Griffith olarak bilinmektedir. 12 Ocak 1876’da San Francisco’da dünyaya gelmiştir. Maceralarla dolu bir hayatla birlikte geride 15 değerli eser bırakarak 22 Kasım 1916’da hayata veda etmiştir. Bunun dışında pek çok dergi yazısını kendi rızasıyla yok ettiği bilinmektedir. Yazar bizlere toplumsal gerçekçi tarzda eserler sunmuştur. Bilinen en ünlü eserleri Demir Ökçe, Martin Eden, Vahşetin Çağrısı, Adem’den Önce ve Beyaz Diş’tir.
Yazarın Beyaz Diş kitabı 1906’da yayımlanmıştır. Orijinal adı White Fang olan kitap seri şeklinde The Outing Magazine adlı dergide yayımlanır, kitap bu özelliğiyle de öne çıkar. Seri halindeyken oldukça ilgi gören eser ilerleyen yıllarda bir araya getirilerek roman olarak yayımlanır. Bu eserin Türkiye’de farklı pek çok yayınevinde çevirisi bulunuyor. Ayrıca kitabı temasındaki derinlik dolayısıyla “Modern Klasikler” ya da “100 Temel Eser” gibi listelerde de görmeniz mümkün.
Kitap 265 sayfadan ve sırasıyla Issız Diyar, Vahşi Doğanlar, Vahşi Hayatın Tanrıları, Üstün Tanrılar, Terbiye adlı beş bölümden oluşuyor.
Okurlarını çoğunlukla vahşi doğada ve son bölümlerde gelişmekte olan şehirlerde gezdiren kitap, bizleri Beyaz Diş ve annesi Kitche’nin hikayesinde bir yolculuğa çıkarıyor. Ayrıca dönem dönem kitaba girip çıkan Beyaz Diş’e “sahip olan” karakterlerle de tanıştırıyor.
Beyaz Diş’in babası kurt annesi ise yabani bir köpekten olma kurttur. Vahşi doğanın kurallarıyla ve insanlarla tanışmasıyla zaman zaman dramatik zaman zamansa şaşırtıcı serüvenlere atılır. Üstün ırk olarak görülen insanlar Beyaz Diş’in gözünde tanrılardır. Onu besleyen, cezalandıran ve görevlendiren tanrıların buyrukları sorgulanamaz niteliktedir.
Beyaz Diş yalnızca sahibi ile bir hayat sürmez, beraberinde sahiplerine ait olan diğer canlılarla da uyum içinde yaşamak zorundadır. Bebekler, kadınlar, başka köpekler, atlar… Yalnız ruhlu bir kurt olan Beyaz Diş, onu asla kabul etmeyen ve her türlü zorbalığı yapan sürünün köpekleriyle de başa çıkmak zorunda kalır. Doğası gereği bir kurttur ve vahşidir. Evcilleşmesi, boyunduruk altına girmesi nasıl zorsa dürtüleri onun diğer cinslerle dostluk kurmasını da kolaylaştırmaz. Zira atalarından gelen hafızasında ona şu bilgiler öğretilmiştir:
“Bir canlılar vardı, bir de canlı olmayan şeyler. Canlı olmayan şeyler hep durdukları yerde duruyor ama canlılar sürekli hareket ediyorlardı ve ne yapacakları belli olmuyordu. Onlardan beklenecek tek şey, en beklenmeyecek şeydi ve bu yüzden her zaman tetikte olmalıydı.”
Canlı olmayanlara ise hükmedebilen tek ırk insanlardır. Onlar diğerlerinden farklı olarak canlı olmayanları hareket ettirerek kullanabilirler; örneğin bir sopayla Beyaz Dişi cezalandırabilir ya da bir zincirle onu tutsak edebilirler.
Beyaz Diş ilk sahibi olan Boz Kunduz’un himayesine annesi ile bir yavruyken girer fakat tanrılar onu henüz yavruyken annesinden ayırır. Beyaz Diş böylece bağlanmamayı öğrenir. Sahibi tarafından asla okşanmayan, diğer cinsler tarafından hırpalanan ve annesi ile ayrılmak zorunda kalan Beyaz Diş yalnız kalmayı, daha tetikte olmayı, sinsice et çalmayı ve ansızın saldırarak düşmanının boynunu parçalamayı istemsizce hafızasına kazır ve zamanla yenilmez, saldırgan bir kurt olur.
Saldırganlığıyla dikkat çektiği için dövüştürülür, daha da saldırgan olması için bağlanır ve tek kelimeyle bir “canavara” dönüştürülür. Beyaz Diş’in gördüğü şiddet kitapta okurların da kalbini acıtacak bir derinlikle sunulur. Ancak tanrılar yani insanlar sadece acımasız yaratıklar da değillerdir.
Saldırganlığıyla okurları ürküten ama yaşadıklarıyla vicdanlara dokunan Beyaz Diş kitabın son bölümlerine doğru bu vahim durumdan kurtulur. Sevgi Tanrısı, kurda sabır ve sevgi gösterir. Beyaz Diş’in kalbinin derinlerine gömülmüş ama özünde var olan sevgi kırıntılarını ortaya çıkarır. Onu bambaşka bir dünyaya, bambaşka duygulara taşır. Bir canavardan bir can dostu yaratır.
Kitabın teması sevginin her türlü çirkinliği iyileştirip güzelleştirebileceği üzerineyken bir yandan da ötekileştirilmiş canlıların nasıl bir canavara dönüşebileceği okurlara aktarılır. Tüm canlılar onlara sunulan ortama göre şekil alırlar. Sevgi eken sevgi biçer ama nefret eken nefretle karşılık bulacaktır. Sabır ve sevgi ile ötekileştirilerek nefrete sürüklenen tüm canlılar değişebilir.
Kitap 1991 yılında beyaz perdeye uyarlanır ve IMDB’de 6.7 alarak kayıtlara geçer. Bu incelemeyi yazarken yararlandığımız kitap İş Bankası Kültür Yayınları etiketi ve Levent Cinemre çevirisiyle bizlerle buluşturulmuş. Akıcı ve anlaşılır çevirisiyle kitabı yayınevinden okumanızı tavsiye ediyoruz.
