Sanatçılar bakış açıları bakımından diğer insanlardan ayrılır. Bernard Pras ise uğraştığı sanat ve kullandığı malzemeler ile diğer sanatçılardan ayrılıyor ve sanatımı görmek istiyorsanız benim açımdan bakmalısınız diyor. Anamorfik sanatın öne çıkan ismi “ıvır zıvır”la sanat yapan Bernard Pras ve sanatını incelediğimiz yazımız sizlerle.
Anamorfoz Nedir?
Kökeni Yunanca’ya dayanan anamorphic kelimesi “yeniden form” vermek anlamına gelir. Anamorfozun görsel sanatlara yansıması olan ve kendini göstermek için çaba isteyen anamorfik sanat; görme duyusuyla algılanamayan, ilk bakışta biçimsiz gibi duran fotoğraf, çizim veya nesnelerin doğru açıyla bakıldığı zaman algılanabilmesine denir. Bir nevi sanatçının sanatseverleri kendi perspektifine çekmesi olarak tanımlanabilir. İlk örneklerine Leonardo da Vinci’nin defterlerinde rastlanılan anamorfik sanat 16. yüzyıldan itibaren çizim kılavuzlarında rastlanılmaya başlandı. 20.yüzyılda anamorfoz üzerine yapılan çalışmalar hız kazandı ve özellikle Ames odasında kullanılmasıyla birlikte algıyla ilgilenen psikologların da üzerine çalıştığı bir alan haline geldi. Günümüzde bir sinema filminin çekimleri sırasında bir sahneyi sıkıştırmak için anamorfik kamera mercekleri kullanılmaktadır. Projeksiyona yansıtma sırasında da görüntüyü orijinal haline getirmek için anamorfik lens kullanılmaktadır.
Büyük ölçekli anamorfik çalışmalarıyla tanınan İsviçreli sanatçı Felice Varini’nin 2014 yılında Hasselt şehrinde yaptığı “Three Elipses For Three Lock” isimli çalışması insanların anamorfik sanata daha çok ilgi duymasına yol açtı.
Felice Varini’nin Three Elipses For Three Lock isimli çalışması:
Türkiye’de ise Çekyalı heykeltıraş Patrik Prosko’nun Rahmi Koç Müzesi’nde sergilenmek için yaptığı Atatürk çalışması büyük dikkat çekmişti. Yapımı yaklaşık 3 ay süren, 93 farklı temadan 539 parçanın bir araya gelmesiyle oluşan esere başlama kararını “Aslında projeyi yapma konusunda çekimserdim; çünkü siyasi kimlikler üzerine çalışmayı çok sevmiyorum. Ancak Atatürk’ü tanıdıktan ve onun ilkelerini okuduktan sonra yapmaya karar verdim.” sözleriyle açıklayan Patrik Prosko, yapım aşamasını ise, “İstanbul’un çeşitli antikacılarını Atatürk’ün hayatına değen eşyaları toplamak için 3 gün boyunca gezdim. Objeleri seçerken bazı önemli maddeler vardı. Öncelikle Atatürk’ün hayatına dokunan eşyalar olmalıydı, keskin bir izlenimi olmalı ve belirli boyutta olmaları.” şeklinde anlatıyor.
Patrik Prosko’nun Atatük temalı anamorfik çalışması:
Anamorfoz tekniğini kullanan sanatçılar eserlerin doğru açıdan incelenebilmesi için eserin karşısına küçük bir ekran yerleştirir. Bu ekran ziyaretçilerin doğru açıdan bakmasını ve eserin doğru formunda incelenmesini sağlar.
Michael Murphy’nin sergi videosunu izleyerek anamorfik sanatı daha iyi anlayabilirsiniz:
Görsel sanatlarda kullanılan bir diğer anamorfoz tekniği ise eserin ortasına silindir ayna konmasıdır. 16. yüzyıldan itibaren kullanılan bu teknikte doğru açıdan bakmanız yeterli değildir. Eser, ortasına konulan silindir ile anlaşılabilir hale gelir ve doğru formda incelenmesi sağlanır.
Silindir ayna ile yapılan anamorfoz çalışmalar:
Bernard Pras
Fransız Ressam, fotoğrafçı, heykeltıraş olan Bernard Pras 1952 yılında bisikletçi Jacques Pras’ın oğlu olarak Fransa’da dünyaya geldi. Bir süre mekanik okuyan Pras, içindeki sanat aşkını durduramayarak güzel sanatlar okuluna gitti. 1974 yılında Toulouse güzel sanatlar okulunu bitirdikten sonra bir kaç yıl resim öğretmenliği yaptı. Ardından Paris’te gravür yapmak için bir atölyeye giren Bernard Pras bu süreçte ressamlık yapmaya devam etti. Sonrasında ise onu farklı kılacak olan tutkusuna yaptığı resimlerin içine küçük objeler koyarak başladı. İlk büyük sergisini 1998 yılında yapan Bernard Pras, o günden bu yana anamorfik sanat ve eşyaları sanat eserine çevirmek denince akla gelen isimlerin başında yer alıyor.
İnsanların ıvır zıvır olarak gördüğü, çöpe attığı objeleri toplayarak onları sanat eserlerine çeviren Fransız sanatçı Bernard Pras yaptığı işi, “Babam metali bisiklete çevirdi. Ben ise çöpleri esere çeviriyorum.” diyerek açıklıyor. Objeleri birleştirerek onlardan kimi zaman tanıdık bir sima, kimi zaman ünlü ressamların resimlerini, kimi zaman ise kendine has tablolar çıkaran sanatçı bu tutkusunun başlayış şeklini, “İlk başta sokaktan ve çöpten bulduğum nesnelerle bir şeyler yaparak bu işe başladım. Paris’e neredeyse hiç çöpün olmadığı kırsal bir yerden geldim, Paris’te ise her şeyin çöpe atıldığını görünce şaşırmıştım.” sözleriyle anlatan sanatçı sonrasında ki eşya arayışını ise “Obje bulmak için ikinci el eşyaların satıldığı pazarları gezdim, şimdi ise malzeme bulmak adına tüm dünyayı geziyorum, elden çıkaracak eşyası olan insanlarla tanışıyor ve bu eşyaları sembol olarak kullanıyorum.” sözleriyle anlatıyor. Sanatçı, Salvador Dali, Edvard Munch, Japon gravür sanatçısı Hiroshige ve Guiseppe Archimboldo gibi isimlerin kendisi için en büyük ilham kaynakları olduğunu söylüyor.
Çevre kirliliği ve atık miktarının devasa boyutlara ulaştığı günümüzde Bernard Pras atık eşya kullanma konusunu “Kullanılmış eşyalardan yeni bir şeyler yapma fikri hoşuma gidiyor. Eşyalar için ikinci bir şans gibi, sembolik olarak ilginç.” şeklinde anlatıyor.
Sanatçının Eserleri
Bernard Pras ve anamorfik çalışmaları:
Eserlerin yapılış aşamasını gösteren Bernard Pras videosu:
Kaynak
TRT 2, Bernard Pras Geri Dönüşen Sanat, Erişim Tarihi: 23/12/2022, Web
Press Haber, 42 Vuruşta Bernard Pras, Erişim Tarihi:24/12/2022, Web
Hayat Ağacı, Anamorfik Ya Da Anamorfoz Nedir?, Erişim Tarihi:23/12/2022, Web
Britannica, Anamorphosis, Erişim Tarihi:25/12/2022, Web
Galerie Jos Depypere, Bernard Pras, Erişim Tarihi:25/12/2022, Web
Matematiksel, Anamorfoz Nedir?, Erişim Tarihi:25/12/2022, Web
