Keltlerin Güneş Tanrısı Belenus adının anlamı gibi parlaklıkla ve güneşle ilişkilendirilmiştir. Aynı zamanda kendi adına yapılan bir festivale de sahiptir. O, Güneş Tanrısı, Ateş Tanrısı veya Tarım Tanrısı olarak tarihte anılır. Çok Uzun yıllardan beri nesilden nesle aktarılan farklı milletlerin mitolojilerinde o millettin kültürleri, inançları ve değerleri bulunur. Mitolojinin genel konuları ise doğa, insanlar, olağanüstülükler ve yaratılıştır.
Farklı dinlerde ve bölgelerde farklı düşünceler doğuran Tanrı kelimesi, mitolojide anlatılan çeşitli efsaneler ile anlam kazanır. Tanrılar aldıkları isimlerle bazı kavramların sembolü haline gelirler. Örneğin, Yunan Tanrısı Athena zeytin dalının yani barışın sembolüdür. Mitolojiye göre, Tanrılar ölümsüzdürler ve olağanüstü güçlere sahiptirler. Bu nedenle insanlar Tanrıların onları koruyabileceğine veya onlara yeni özellikler katabileceklerine inanırlar. İnanç sistemlerine de bağlı olarak ortada cinsiyet hakkında bir bilgi varsa eril olanlara Tanrı, dişil olanlara Tanrıça adı verilir. Bunun yanında dış görünüşleri hakkında da bazı çeşitli tasvirler bulunabilir. Sahip oldukları efsaneler ile birlikte ait oldukları kültürden izler taşıyarak sembolleşirler.
Keltler
Günümüzden yaklaşık dört bin yıl önce Orta Avrupa’dan Büyük Britanya Adalarına, İspanya’ya ve Galya’ya göç eden içinde Bretonya, Galler, İrlanda, İskoçya, Man Adası, Cornwall olarak altı ulusu barındıran millettir. İçinde bulundurduğu bu altı ulusun dilleri konuşulur. Bugün Galyalılar olarak duyabileceğiniz Fransa, Belçika, İsviçre ve İtalya bölgelerini içeren millet ve daha fazla bölge, Kelt kökenlidirler.
Kelt kelimesi, “cesur, savaşçı, erdemli” anlamlarına gelir. İlk başta “keltoi” adıyla anıldıklarını Hecataeus söyler. İsminden de anlaşılabileceği gibi bu millet savaşçılığıyla öne çıkmıştır. Aynı zamanda tarım konusunda da gelişmiş oldukları söyleniyor. Bugün, fıçıyı icat eden millet olarak biliniyorlar. Hint-Avrupa dil ailesinden geliyorlar ve demir çağındaki bilinen dinleri, “Kelt Poietizmi.” Zamanla dinlerinden uzaklaşmış ve Hristiyan olmuşlardır. Bir savaşçı kültleri vardır ve düşmanlarının kafaları burada bulunur. Bu da onların dininde ahiret inancının olduğu fikrini uyandırıyor. Bazı doğal güzellikleri kutsal kabul etmiş, mabet tarzı yapılar da inşa etmişlerdir. Buralarda dua ederler, kurbanlar verirler.
Bugün Yozgatlıların atası olarak duyulmuşlardır ve Ankara’da da asimile olmuş yerleşkelerinin olduğu söylenir ve Anadolu Keltleri’nin başkentinin Ankara çevresi olduğu düşünülüyor. Kendilerine ait bir yazıları olmadığı için onlara ait bilgileri Roma ve Yunan kaynaklarından ediniyoruz. M.S 1.yüzyılda Romalılar tarafından kısmen yıkılmışlardır. Günümüzde hala Keltlerin Bretonya ve İrlanda’da yaşadığı düşünülüyor. Ancak onlara Kelt ismini verip vermeme konusunda farklı görüşler bulunuyor.
Kelt Mitolojisi
Demir çağı Keltlerinin dini olan Kelt polietizmi, onların mitolojisini temellendirir. Keltlerin mitolojisi kendi içinde Antik Keltler, İrlanda Mitolojisi, İskoçya mitolojisi ve Adasal Briten olarak birkaç alt dala ayrılabilir. Bazı bilinen Tanrı ve Tanrıçalar arasında temel tanrı kabul edilen “Dogda”, Savaş Tanrıçası “Morrigan”, Güneş Tanrısı “Belenus” ve Bereket Tanrısı “Damara” örnek verilebilir. Ancak Keltlerin en saygıdeğer gördükleri Merkür’dür. O bir Roma tanrısı olup ticaretle ve sanatla anılır. Birçok milletin olduğu gibi Keltlerinde efsaneleri, Tanrıları, mitolojisi kendisinden parçalar taşır.
Kelt mitolojisinde Tanrıçaların büyük yeri ve önemi vardır. Onların koruyucu ve eşlerini tamamlayıcı olduklarına inanırlar. Aynı zamanda bereket ile ilişkilendirilmişlerdir.
Mitolojinin olmazsa olmazı insanları şaşırtan ve bazen korkutan yaratıkları da Kelt mitolojisinde yer alıyor: Ölüm Perisi “Banshee”, Cüce Cin “Leprechaun”, Ejderha görünümlü yaratık olan suda yaşayan “Oilliphéist”, Su ruhu “Kelpie”…
Belenus
Belenus, “parlak, parıldayan” anlamlarına gelen Keltlerin Güneş Tanrısının adıdır. Aynı zamanda “Bel, Belinus, Belenos” isimleriyle de anılır. Güneş Tanrısı olmasının yanında Tarım Tanrısı ve Ateş Tanrısı olarak da geçer. Güneşi temsiliyle, iyileştirme özelliğiyle bilinir ve ekinlerin büyümesinden de kendisi sorumludur. Aynı zamanda 3.yüzyılda Veneda bölgesindeki bir Roma kentinde koruyucu sembol olarak kabul görür. Asıl olarak Galler Tanrısıdır, sıklıkla Kuzey İtalya’da ona tapılır. Roma mitolojisindeki “Apollo” adındaki Tanrı ile eş değer görülür.
Efsaneye göre, erkek cinsiyetinde olduğu düşünülüyor ve Tanrı olarak nitelendiriliyor. Dış görünüşü olarak ise genelde bize Güneşi anımsatan uzun sarı saçları ile tasvir ediliyor. Bir efsaneye göre o, “Don’un” eşidir. Başka efsaneye göre ise “Belisima’nın” eşidir ve koç başlıdır. Bunun gibi çeşitli efsaneler ile farklı şekillerde anılıyor.
Belenus adına her 1 Mayıs’ta tıpkı bizim Nevruz Bayramımız gibi baharı müjdeleyen havayla birlikte “Beltane” adında bir ateşin yakıldığı festival düzenlenirdi. Burada Keltler sığırlarını ateş ile arındırırlardı, bu etkinlik Güneş Tanrısı Belenus ile özdeşleşmişti. Belenus’un yalnızca bu törende yakılan ateşin adı olduğunu ve onun bir Tanrı olmadığını düşünenlerde bulunuyor.
Kaynakça
- “Geniş bir Coğrafyada Yaşamış Gizemli Kültür: Keltler Kimdi?”. arkeofili. Web. 29.08.2024
- “Keltler Kimdir? Romalıların “Galyalı” Dediği Antik Halk, Avrupa’yı Nasıl Şekillendirdi?”. evrimağaci. Web. 01.09.2024
