Avrupa seyahatlerinde en çok karşımıza çıkan, bizi büyüleyen, her köşesinde ayrı bir sanat eseri olarak duran bir mimariden bahsediyoruz; Gotik Mimari. Yüksekliğe değer veren, süslü ve gösterişli dekorasyon ile karakterize olan, Avrupa merkezli bir mimari stildir. Orta çağda karşımıza çıkan Gotik Mimari, dünyanın en bilinen mimari akımlarından biri olmayı başarmıştır.
Avrupa mimarisinin en önemli sembollerinden biri olarak kabul gören Gotik Mimari, ilk olarak 1140 civarında kuzey Fransa’ da ortaya çıkmıştır. Uzun bir süre burada yaşamını sağlayan mimarinin, en az kaldığı ülke ise İtalya‘dır.
Sivri kemerler, yüksek tavanlar, süslü dekorasyon ve gül pencereler, Gotik Mimarinin olmazsa olmazı olarak bize merhaba der ve bizi kendine hayran hayran bırakarak, mest olmamızı sağlar.
Peki Bizi Mest Eden Gotik Mimarinin özellikleri nelerdir?
En belirgin özelliği sivri kemerlerden oluşmasıdır. Sembolik olarak gökyüzünü işaret eden kemerler. İslam mimarisinde yer alan uzun, ince ve sivri kemerlerin Gotik Mimariye uyarlaması olduğu kabul edilir.
Sivri kemerlerin oluşması ile kubbeli tavanlar ortaya çıkmıştır. Kubbeli tavanlar, gücün ve ağırlığın dağılmasını sağlamaktadır. Böylece dayanıklı yapılar ortaya çıkar.
Büyük vitray pencereler, Gotik mimari de oldukça çok kullanılmaktadır. Gün ışığının içeriye girmesini de sağlayan pencereler; kemerli, uzun ya da yuvarlak şekilde yapılmış devasa pencerelerdir.
Gotik mimarinin olmazsa olmazı ve en karakteristik özelliği, süslü dekorasyonlara sahip olmasıdır. Gösterişli sütun dizileri, grotesk figürler, gotik heykellerden oluşan duvar çıkıntıları, aziz heykelleri ve sivri kuleler bu tarzda yapılan mimari yapılarda sık sık tercih edilmekteydi.
Gotik mimarinin tarzını, özellikleri ile anlatmak tek başına yeterli değildir. Avrupa ülkelerinin bir çok yerine dağılmış olan Gotik mimarinin örneklerini inceleyeceğimiz bu yazımızda; görsel bir şölen yaşayacağımızın garantisini şimdiden veriyoruz. Yazımızın sonunda sizin de bu muazzam yapıları görmek isteyeceğinize eminiz.
Notre Dame De Paris – Fransa
En bilindik Gotik eser, Notre Dame De Paris. Fransa’da yer alan katedral Meryem Ana‘ya ithaf edilerek isimlendirilmiştir. İlk gotik katedral olma özelliğine sahip olup, gotik dönem boyunca inşasına devam edilmiştir. Katedralde Meryem Ana’nın bir heykeli bulunur. Bunun yanında gotik mimarisinin tüm özelliklerini yansıtan katedral de kuzey ve güney gül pencereleri de mevcuttur.
15 Nisan 2019 günü büyük bir yangın çıktı. Yangında Katedralin çatısının tamamı çöktü ve kulesi yıkıldı. Paris İtfaiyesi’nden yaklaşık 500 itfaiyecinin müdahale ettiği yangın, ancak 8,5 saat sonra tamamen söndürülebildi. Yoğun çalışma sayesinde kuzey çan kulesi ile ana bina kurtarıldı. Restorasyonunun ise beş yılda tamamlanması öngörülüyor.
Duomo di Milano – İtalya
Lombardiya, İtalya’da bulunan Milano Katedrali’nin bugün ki haline dönüşmesi 600 yılı aşan bir süre almış, olup 1386’da başlayıp 1965 yılına kadar devam etmiştir. 135 kule ve 3400 heykelin bulunduğu cephesiyle bilinen katedral; aynı zamanda Fransa dışında Gotik mimarinin nasıl dönüştüğüne harika bir örnektir. En büyük üçüncü katedral olarak kabul edilmektedir. Katedralde en çok dikkat çeken eserler, İncil’den hikayeler ile tasvir edilmiş olan heykellerdir. Katedralin yapımın uzun sürmesinden ötürü neo-gotik hatta romantik tarzları da mimarisinin içerisinde görebiliyoruz.
Katedralin çatı bölümünde Meryem Ana’nın dört metre yüksekliğindeki yaldızlı altın kaplama heykelini görmemiz mümkündür. Madonnina adı verilen bu heykel tüm Milano şehrinin sembolü olarak kabul edilmektedir.
Leuven Belediye Binası – Belçika
Dini binalar dışında önemli bir gotik yapı olan, bol heykelli Leuven Belediye Binası bu sıcakkanlı Orta Çağ kentinin en eski yapılarından biri olarak karşımıza çıkıyor. Yapımına 1439’da başlanan binanın, çeşitli aksaklıklar neticesinde yapımı 1469’a kadar sürmüştür. Ana cephe ve her iki yan cepheyi çevreleyen ve kent tarihinden önemli şahsiyetlerin simgelendiği 236 figür ile, en çekici kamu binası olarak kabul edildiğini söylememiz doğru olacaktır.
1.Dünya savaşında hasar olmadan kurtulan yapı; 2. Dünya savaşında ağır hasar almış olup, 1983 yılındaki son restorasyonu ile günümüzdeki halini korumayı başarmıştır.
Üç kat hâlinde sıralanmış figürlerden birinci kattakilerin kentin yerel tarihinde önem atfedilen kişileri barındırdığı biliniyor. İkinci katta koruyucu azizler ve sembolik figürler olduğu, üçüncüsününse çeşitli yaşlardan Leuven ve Brabant Dükleri simgelediği rivayet ediliyor.
Wells Katedrali – İngiltere
Wells Katedrali Erken İngiliz gotik mimari döneminde inşa edilmiş ve dönemin unsurlarını barındıran bir Anglikan Katedralidir.
Batı cephesi yapının en dikkat çeken bölümü olarak kabul edilmektedir. Tarihçiler tarafından İngiliz Katedrallerinin tartışmasız en güzel ve en şiirsel olanı şeklinde anılması da batı cephesinin neden dikkat çektiğinin açıklaması gibidir.
Jesse Window, Wells Katedralinin şüphesiz en değerli parçalarından olması bir tesadüf değildir. Vitray sanatının kullanıldığı bu devasa ihtişamlı pencerelerde İsa’nın yaşamı ve havariler resmedildiği görülmektedir. Heykellerle güçlendirilen bu görsel anlatımın sebebi, her insanın İncil’i anlayabilmesidir. Wells Katedrali’nde vitray kullanılması da, gotik tarzın baskın özelliklerinden biri olmasından kaynaklıdır.
Cologne Katedrali – Almanya
Köln Katedrali olarak ta anılan Cologne Katedrali, Kuzey Avrupa’da yapılmış olan en görkemli gotik yapı ve katedral olarak kabul edilmektedir. Yüzyıllarca süren çalışmalar sonunda 1880’de tamamlanarak halka açılması sağlanmıştır. Günümüzde Köln Başpiskoposluğuna ev sahipliği yapan yapı, şehrin yıkıldığı dönemde hasar görmüş olsa da bugüne kadar ayakta kalmayı başarmıştır.Gotik tarzda inşa edilen en yüksek ikinci kuleye sahiptir. Katedralin en değerli sanat eserlerinden biri Üç Kral Tapınağıdır. Milan Madonna heykeli de katedralin içerisinde yer almaktadır.
Katedralin en dikkat çeken yerlerinden biri de, 11.000’den fazla aynı boyutta olan mozaiklerden yapılan cam penceredir. Bu mozaik pencere eseri; yaşayan efsanevi Alman sanatçı Gerhard Richter tarafından, 2007 yılında yapılmıştır.
Katedral, UNESCO Dünya Mirası Listesi’nde yer almaktadır.
Kaynakça:
- WELLS KATEDRALİ YAPI ANALİZİ (wordpress.com)
- https://www.galatabusinesscenter.com.tr/mimari/gotik-mimari-nedir/
- https://mimariterim.com/gotik-mimari/
- https://listelist.com/gotik-mimari/
- https://archi101.com/donemler/gotik-mimari/
- https://tr.pinterest.com/pin/654007177136331037/
- https://decombo.com/gotik-mimari-ornekleri/#3_Notre_Dame_de_Paris_Fransa,
- Kent Mimarisine Dokunan Eserler Dünyanın Belediye Binaları – MarmaraLife
- https://gezilecekyerler-listesi.com/koln-katedrali/
- Milano Katedrali, Duomo Hakkında Bilgi, Tarihi, Giriş Ücreti (gezilecekyerler-listesi.com)
