Teknolojinin önlenemez yükselişiyle yaşam tarzımız eskiyle kıyaslanamayacak oranda değişti. Okuma alışkanlıklarımız da bu değişimden doğal olarak etkilendi. Getirdiği birçok yenilikle e-kitaplar, acaba basılı kitapların sonunu mu getiriyor sorusuyla bir süredir gündemimizde. Gelin bu bitmeyen tartışmayı tüm yönleriyle ele alalım.
Elektronik kitaplar, okuyucuların dijital ortamda çeşitli içerikleri okumasına olanak veren bir yenilik. Akıllı telefonlarla, dizüstü veya masaüstü bilgisayarlarla e-kitaplara erişim sağlanabiliyor. Aynı zamanda sadece bu iş için özel olarak üretilmiş tabletler de bulunuyor. E-kitapların adını son zamanlarda sıkça duysak da tarihçesi eski sayılabilir. Birçok kaynak tarafından, Michael S. Hart’ın 4 Temmuz 1971’de Amerikan Bağımsızlık Bildirgesi’nden yola çıkarak yazdığı metni bilgisayar ağındaki diğer kullanıcılara göndermesi e-kitabın ilk örneklerinden kabul ediliyor. Bu tarihten önce de çalışmaların yapılmış olduğunu düşünürsek kitapların elektronik ortama aktarılma fikrinin oldukça eski olduğunu söyleyebiliriz.
Ancak e-kitapların asıl yükselişi 90’ların sonunda gerçekleşmiştir. Milenyumun üzerimizde yarattığı farklı bir dünyanın bizi beklediği hissi yeniliklere karşı daha meraklı olmamızı sağlamıştır. İnsanlığın en büyük icatlarından biri olarak değerlendirebileceğimiz matbaa kadar olmasa da e-kitaplar da düşünce ve sanat üretimini farklı bir boyuta götürebilme yolunun öncülerinden sayılabilmektedir.
Peki neden e-kitaplar tercih ediliyor? Avantajlarına bakacak olursak,
- E-kitaplar basılı kitaplardan çok daha uygun. Üstelik ücretsiz içeriklere de ulaşabilmek mümkün.
- Kolay taşınabilir ve az yer kaplar. Çok sayıda içerik bilgisayarınızda, telefonunuzda veya e-kitap okuyucunuzda depo edilebilir.
- Okuduğunuz son yeri işaretlemenizi ve aramak istediğiniz bir başlığı rahatça bulmanızı sağlayacak çeşitli araçları içerir.
- Yazı büyüklüğünü kendinize uygun olarak değiştirip okumanızdan alacağınız keyfi üst seviyeye çıkarabilirsiniz.
- İstediğiniz yazılı içeriğe ulaşmak çok kolay. Tek yapmanız gereken e-kitap sitelerinde aradığınız kitabın adını aratmak ve satın almak.
- Belki de en önemli yararı, ağaçların kesilmesine gerek kalmaması. İklim krizi ve küresel ısınmayla beraber dünya, dönüşü olmayan bir felakete sürükleniyor. Böyle bir durumdayken her bir ağacın önemi artıyor.
Hatta Söylenti Dergi olarak bizim de iki ayda bir dijital ortamda yayımladığımız, öyküden şiire, fotoğraftan müziğe kadar çeşitli içeriklere sahip bir kültür-sanat dergimiz var. Gelirlerinin yarısının Tema Vakfı’na gittiği dergimizin en büyük amacı; sanattan uzak kalmadan her okuyucumuzun dikili birer fidana sahip olması.
Yazımızın başında uzun zamandır süregelen bu tartışmayı tüm yönleriyle ele alacağımızı söylemiştik. Şimdi de sıra e-kitapların dezavantajlarında…
- Kullandığınız elektronik cihazı belirli aralıklarla şarj etmeniz gerekir. Bu da kesintisiz bir okuma zevkini engeller.
- Uzun süre ekrana bakmak göz sağlığınız için zararlı olabilir.
- Dikkat dağınıklığına çok daha açık olursunuz. Gelen bildirimlerle okumanız her defasında bölünebilir.
- Kitap okuma hissini dolu dolu yaşayamazsınız.
- İyi kitap kurtları bilirler ki kitapçının her bir köşesini gezmek de kitap okuma zevkine dâhildir. Belki kendinizi bir standın önünde dakikalarca bir kitabı incelerken bulursunuz. Nedeni, iyi kitapların sınırsız çekim gücünde saklıdır ve e-kitaplar size bu enerjiyi veremez.
- Belki e-kitaplar sayesinde evinizde kitaplar çok yer kaplamamış olur. Peki, gerçekten kitapsız bir ev istiyor muyuz? Kütüphanesi olmayan bir ev sizce de sıkıcı olmaz mıydı?
Dergi gibi kısa sürede okuduğumuz ve az vakit geçirdiğimiz yayınlar için elektronik seçenekleri değerlendirmemiz mantıklı olabilir. Ancak özellikle romanlar, öykü kitapları gibi uzun vakit geçirdiğimiz ve saklamak istediğimiz kitaplar için basılı yayınlar e-kitapların önünde gibi görünüyor.
İnsanlık var oldukça edebiyat da var olacaktır. Aksini düşünmek pek akıllıca sayılmaz. Hatta Umberto Eco’nun ve Jean-Claude Carriere’ın “Kitaplardan Kurtulabileceğinizi Sanmayın” isimli kitabında yazdığı gibi: “Kitap tıpkı kaşık, çekiç, tekerlek veya makas gibidir. Bir kere icat ettikten sonra daha iyisini yapamazsınız.”
Daha iyisi yapılamasa bile elektronik ortamların sağladığı olanaklarla yeni anlatı biçimleri oluşturulamaz mı? Gücüne güç katmış bir edebiyat düşüncesi eminiz ki her kitapseveri heyecanlandıracaktır.
Peki, siz ne düşünüyorsunuz? Dezavantajları bulunsa da e-kitapları tercih etmek daha mı iyi olur? Yoksa fiziksel kitaplardan vazgeçmem diyenlerden misiniz? Yorumlarınızı bekliyoruz!
Kaynakça:
Erişim tarihi:20.06.2021
https://historycooperative.org/the-history-of-e-books/
