Yaratılmış olan her şeyin en iyisi ve en güzeli olarak adlandırılan Balder, İskandinav mitolojisinde önemli bir yere sahiptir. Gerek görünümü, gerek sembolize ettiği değerlerle herkes tarafından değer görür. Parçası olduğu çoğu mit Balder’in ölümüyle ilgili olmasına rağmen tanrıların ve bütün yaratılışın kaderinde önemli etkisi vardır.
Balder, Babaların Babası Odin ve eşi tanrıça Frigg‘in oğludur. Balder her şeyden o kadar güzeldir ki etrafa güneş gibi ışıklar saçar. Güzelliği herkesin dilinde olan bu tanrının, bütün tanrılardan daha bilge olduğu da ifade edilir. Güzellik, adalet ve masumiyeti simgeleyen bu tanrı, aynı zamanda yeri geldiğinde arabuluculuk yaparak düşmanlıkları da sona erdirdiği söylenir. Balder’in çok sadık olduğu Nanna adında bir eşi ve karakteri kendisine oldukça benzeyen Forsete adlı bir oğlu vardır.
Balder’in parçası olduğu ya da bahsedildiği çoğu mit, genelde Balder’in yaptıklarıyla değil de ölümüyle ilgilidir. Balder’in ölümü, yaşayan ve yaşamayan her şeyi büyük bir yasa sokar. Güneş gibi ışıldayan ve yokluğuyla herkesi karanlığa boğan Balder’in ölümü Ragnarok‘tan önce ve sonra da önem taşır.
Balder’in Acı Ölümü
Balder’in ölümünün yaklaştığının işaretleri kendini Balder’in rüyalarında göstermeye başlar. Bu rüyalarda ise hep kan, acı, şiddet ve alemlerin sonunu görür. Bu kabuslar Balder’i oldukça rahatsız eder ve Balder tanrılardan rüyaları yorumlamasını ister. Fakat Odin dahil hiçbir tanrı yorumda bulunamaz. Bütün tanrılar Balder’in huzursuz oluşuna çok üzülür ve Odin bilge birini bulup rüyaları yorumlatmaya karar verir.
Bunun üzerine Odin, atı Sleipnir ile ölüler diyarı Hel‘e bir kahin bulma umuduyla gider. Orada bir kahin bulur ve çeşitli büyülerle kahini diriltmeyi başarır. Kahin kadın ölüm uykusundan uyandırıldığı için huzursuz hisseder ve Odin’in sorularına net cevaplar vermez. Odin’in net olarak öğrendiği tek şey ise Balder’in yakında ölüp Hel’e gidecek olduğu gerçeğidir.
Odin eşi Frigg’e acılı haberleri ulaştırır ve Frigg kahrolur. Frigg bunu önlemek için yaratılmış olan her şeyden Balder’e zarar vermeyeceklerine dair söz vermelerini ister. Bütün varlıklar Balder’i çok sevdiği için söz verir. Fakat Frigg ökse otundan söz istemez çünkü onu çok zararsız ve küçük görür. Frigg’in içi rahatlar ve haberi herkese duyurmak için geri gelir. Bütün tanrılar bu duruma çok sevinir ve test etmek için Balder’e öldürücü aletler fırlatırlar. Gerçekten de hiçbir şey Balder’e zarar vermez.
Hilebaz tanrı Loki bu eğlenceden dolayı huzursuzdur çünkü Balder’in ölümünün yaratacağı keder ona keyif verecektir. Loki kılık değiştirip Frigg’in ağzından laf almaya çalışır ve Balder’e zarar verebilecek olan tek şeyi öğrenir. Hemen harekete geçen Loki ökse otundan bir ok yapar ve oku atmasını istediği kişiyi bulur. Balder’in kör kardeşi Hod, eğlencenin bir parçası olamadığı için üzgün şekilde beklerken, Loki sivri zekasıyla onu kandırmayı başarır. Eğlenceye katılmasını sağlamak için ökse otundan yapılan bu oku kardeşine atmasını söyler.
Hod, kardeşine zarar vermeyeceğini düşündüğü bu oku Balder’e atar fakat Balder oracıkta hayatını kaybeder. Herkes bu durum karşısında dehşete kapılır ve kendilerini paralar. Balder’in eşi Nanna bunu kaldıramaz ve hayatını kaybeder. Balder’in ölümünden sonra sanki güneş bile yok olmuştur. Frigg buna dayanamaz ve bir gönüllünün Hel’e gidip Balder’in geri dönmesine için izin almasını ister. Balder’un kardeşi Hermod gönüllü olur ve Sleipnir ile yola koyulur.
Hermod sonunda Hel’e ulaşır ve Balder’in geri dönmesini ister. Hel, Balder’i vermek istemez çünkü hep karanlık ve umutsuzlukla dolu olan ölüler diyarı Balder geldikten sonra neşelenmiştir. Hel, herkesin Balder için acı çekip ağlaması şartıyla Balder’i vermeyi kabul eder. Hermod bunu Aesir tanrılarına iletir ve tanrılar işe koyulur. Ziyaret edilmedik hiçbir yer bırakmadan bütün varlıklarla konuşurlar ve herkes Balder’in geri dönmesi için göz yaşı döker. Fakat Loki yine iş başındadır.
Loki, bu sefer bir dev kılığına girer ve kendine Thokk ismini seçer. Tanrıların elçileri Thokk’u bir mağarada görürler ve onun da Balder için ağlamasını ister. Fakat Thokk kılığındaki Loki ağlamayı reddeder. Thokk ağlamadığı için de Baldur Hel’de kalmak zorunda kalır. Yapacak bir şey kalmadığı için Balder ve eşi Nanna için bir cenaze töreni düzenlenir.
Balder’in İntikamı ve Ragnarok
Bütün bunlar yaşanırken Odin, Balder’in intikamını almak için kolları sıvar. Odin bazı kaynaklarda dev bazı kaynaklarda da tanrıça olarak geçen Rind ile birlikte olup Vali adlı çocuğun dünyaya gelmesini sağlar. Vali bir gün içinde yetişkinliğe erişir ve Hod’u katleder. Bununla birlikte, Odin Loki’nin bir kayaya zincirlerle bağlanmasını emreder. Zincirlerden kurtulması imkansız olan Loki’nin başının üstündeyse belirli aralıklarla zehir damlatan bir yılan yerleştirilir. Bu zehrin her bir damlası Loki’nin bedenine değdiğinde Loki büyük acılar içinde kıvrınır.
Balder’in dönüşü de mitlerde belirtilir. Var olan düzen Ragnarok’ta yok olduktan sonra yaşamın ve yeni bir düzenin tekrar ortaya çıkacağı ifade edilir. Bu yeni düzen ve evrende ise Balder the hayata geri dönerek bu düzende yerini alacağı söylenir.
Kaynakça
- Apel, Thomas. “Baldur”. 08.12.2022. Mythopedia. Erişim Tarihi: 27.05.2023.
- “Balder“. 05.05.2023. Encyclopedia Brittanica. Erişim Tarihi: 27.05.2023.
- “Balder-loved by everyone“. Historiska. Erişim Tarihi: 27.05.2023.
- Gaiman, Neil. İskandinav Mitolojisi. İstanbul: İthaki, 2018.
