Sevgili okurlarımız, sizler için ünlü şiirlerin tahlillerine yer verdiğimiz şiir tahlillerimizin yeni yazısına hoş geldiniz. Bu yazımızda seçtiğimiz şiir, Kaptan lakabıyla da bildiğimiz, şair ve romancı kişiliğinin yanında sinema ve gazetecilik gibi çeşitli alanlarla da uğraşmış; Üçüncü Şahsın Şiiri, Ayrılık Sevdaya Dahil, Ağustos Çıkmazı, Sisler Bulvarı ve Elde Var Hüzün gibi çok özel eserleriyle Attilâ İlhan‘dan! Gelin beraber ünlü yazarın Aysel Git Başımdan şiirini mercek altına tutalım.
Attilâ İlhan Kimdir
1925 İzmir doğumlu olan Attilâ İlhan, liseye kadar olan eğitimine İzmir’de devam etti. İzmir Atatürk Lisesi’nde eğitim gördüğü ilk yılda yazdığı mektuplarda Nazım Hikmet‘in şiirleri bulununca okuldan uzaklaştırıldı, gözaltına alındı ve tutuklandı. Eğitim hayatına bu gibi sorunlardan dolayı ara vermek durumunda kaldı. Dönemin danıştay kararına kadar ülkede başka okullarda da eğitim alması yasaklanmıştı.
Danıştay Kararından sonra lise eğitimine İstanbul’da devam eden şair, amcasının ondan habersiz kendi şiirini yolladığı bir şiir yarışmasında Cebbar Oğlu Mehemmed şiiriyle büyük bir başarı elde ederek 2. oldu.
İstanbul Üniversitesi’nde Hukuk okumaya başlayan Attilâ İlhan, gazetecilik ve sinema ile de ilgilenmeye başladı. Pek çok dizi ve film senaryosu, roman ve eleştiri yazısı da kaleme aldı. Yazıları dönemin çeşitli dergilerinde yer aldı; kendi imkanlarıyla ilk şiir kitabını, Duvar‘ı çıkarttı. Girdiği siyasal tartışmaların etkisiyle Hukuk Fakültesi’ni yarıda bıraktı.
Toplumcu gerçekçi bir yazar ve edebiyatımızdaki Mavi akımının kurucusu olan Attilâ İlhan, bizlere pek çok film dizi senaryosu ve her biri birbirinden güzel şiir ve eser bıraktı. Kendisini saygı ve rahmetle anıyoruz.
Aysel Git Başımdan Şiir Tahlili
Bu güzel şiiri Attilâ İlhan’ın kendisinden dinlemek için:
Aysel git başımdan ben sana göre değilim
Ölümüm birden olacak seziyorum
Hem kötüyüm karanlığım biraz çirkinim
Aysel git başımdan istemiyorum
Aysel Git Başımdan şiirine hızlı bir bakış attığımızda şiirde farklı temaların tekrar ettiğini görüyoruz. Şairin kendini kötülemesi ve bir yabancı olarak görmesi, Aysel’i kendinden uzak tutma çalışması ve birbirlerine uygun olmadıklarını tekrarlaması ve son olarak her şeye rağmen Aysel’i sevdiğini söylemesi… Aşkını imkansız olarak ele almış şair. Aysel ile birbirlerini sevmeleri yetmemiş. Sevmek yeterli olmamış.
Aysel kim, büyük şair Attilâ İlhan bu şiiri kimin için yazdı bilmiyoruz ancak eminiz ki birçoğumuz günümüz ilişkileri ışığında da kendi hislerimizden bir parçaya rastlayabiliyoruz bu eserde.
Benim yağmurumda gezinemezsin üşürsün
Dağıtır gecelerim sarışınlığını
Uykularımı uyusan nasıl korkarsın
Hiçbir dakikamı yaşayamazsın
Aysel git başımdan ben sana göre değilim
Benim için kirletme aydınlığını
Hem kötüyüm karanlığım biraz çirkinim
Şair yağmurlarında, gecelerinde, uykularında, kısacası hayatında Aysel’i istemez, isteyemez. Benim için kirletme aydınlığını dizesinde de görebildiğimiz gibi Aysel’in kendisi için değişmesini, onun kötüleşmesini istemez. Sürekli Aysel git başımdan demesi ise aslında Aysel’i değil, kendini ikna etme çabasıdır. Kendini yaptığının ikisi için de doğru olduğuna inandırma çabasıdır. Bu çabası Aysel’i sevmediğinden değildir elbette. Aysel’i kendisinden koruyacak kadar çok sevmesindendir. Bu gibi davranışlar psikolojide yer alan bağlanma kuramlarından bizlere tanıdık gelebilir.
Bağlanma kuramından kısaca bahsetmek gerekirse John Bowlby‘nin bir bebek ve bakımvereni arasındaki ilişkiyi bağlanma olarak tanımlar. Gelecek dönemlerde kurulan ilişkilerin bebeklik dönemindeki bu ilişkiden büyük ölçüde etkilendiği görülmüştür. Güvenli, kaygılı ve kaçıngan olarak üç şekilde inceleyebileceğimiz bağlanma türlerinden bu şiirde gördüğümüz yaklaşım kaçıngan bağlanmaya daha yakındır.
Islığımı denesen hemen düşürürsün
gözlerim hızlandırır tenhalığını
Yanlış şehirlere götürür trenlerim
Ya ölmek ustalığını kazanırsın
Ya korku biriktirmek yetisini
Acılarım iyice bol gelir sana
Sevincim bir türlü tutmaz sevincini
Aysel git başımdan ben sana göre değilim
Ümitsizliğimi olsun anlasana
Hem kötüyüm karanlığım biraz çirkinim
Attilâ İlhan’ın şiirinde anlatımı güçlendirmek için bol bol tezatlıklar kullandığını görüyoruz. Sevinmek ve üzülmek, gece/karanlık ve aydınlık ile sarışınlık, yaşam ve ölümü buna örnek verebiliriz.
Sevindiğim anda sen üzülürsün
Sonbahar uğultusu duymamışsın ki
İçinden bir gemi kalkıp gitmemiş
Uzak yalnızlık limanlarına
Aykırı bir yolcuyum dünya geniş
Büyük bir kulak çınlıyor içimdeki
Çetrefil yolculuğum kesinleşmiş
Sakın başka bir şey getirme aklına
Şiirin neredeyse her kısmında şairin kendini Aysel’den farklı gördüğünü dile getirdik aslında. Kendini aykırı bir yolcu olarak görmesi ve trenlerinin hep yanlış şehirlere götürmesi; sevilmemek için bir sebep olabilir şaire. Aydınlık onun için kirletilmemelidir. Peki aydınlık neye göre aydınlık veya karanlık kime göre karanlık?
Koca bir yalvarış. Aysel ben sana göre değilim, anlamıyor musun? Ümitsizliğimi görmüyor musun? Uyuma uykularımı, ıslığımı deneme. Yağmurlarıma gelme sakın! Koca bir yakarış. Ben aydınlığını kirletmeye değmem. Git başımdan, karanlık ve çirkinim ben; kötüyüm. Ama seni seviyorum, seni çok seviyorum.
Aysel git başımdan ben sana göre değilim
Ölümüm birden olacak seziyorum
Hem kötüyüm karanlığım biraz çirkinim
Aysel git başımdan seni seviyorum
Okudukça içimizi acıtan bir şiirdir Aysel Git Başımdan. Hem Aysel’e hem de ona seslenen şaire üzülürüz. Sizce Aysel gidebilmiş midir bu şiirden sonra yoksa başından beri gitme seçeneği hiç olmamış mıdır?
Aysel Git Başımdan şirini Attilâ İlhan‘ın yeğeni ve Sadri Alışık‘ın oğlu ünlü oyuncu Kerem Alışık‘tan dinlemek için
Kaynakça
Yazıdaki görseller kültür.istanbul ve NTV sitelerinden alınmıştır.
Youtube. “Attila İlhan Kimdir?”. Web. 15.09.2023
Medium. “Attilâ İlhan’ın İmkansız Aşkına Psikolojik Bir Bakış”. Web. 15.09.2023
DBE. “Bağlanma Teorisi”. Web. 15.09.2023
Attilâ İlhan. “Aysel Git Başımdan. Web 15.09.2023
Öne çıkan görsel Türkiye Yazarlar Birliği‘nden alınmıştır.
