Athena, Yunan mitolojisinde zekayı, stratejiyi, sanatı, zanaatı, ilhamı, barışı ve bilgeliği temsil eden tanrıçadır. Tanrıların Kralı Zeus’un kızıdır. Annesi ise hikmet tanrıçası olan Metis’dir. İsmini, kendi isminden alan Atina şehrinin koruyucusudur. Dünyayı yöneten On İki Olimposlular’dan biri olan Athena, barış tanrıçasıdır ancak savaştan da hiçbir zaman uzak kalmaz.
Athena, savaşın gerektirdiği aklı ve stratejiyi temsil eden en önemli tanrıçadır. Sembolleri; bilgeliğin temsili olan baykuş, barışın temsili olan zeytin dalı, savaşın temsili olan kalkan ve mızraktır. Kalkanının adı Aegis‘tir ve üstüne Medusa’nın başı resmedilmiştir. Athena, resmedilirken ve heykelleri yapılırken bu semboller ona eşlik eder.
Athena’nın Doğumu
Zeus, duyduğu bir kehanet üzerine ilk eşi Metis’in kendisine erkek çocuk vermesini istemez; çünkü duyduğu kehanete göre doğacak olan erkek çocuk, Zeus’un kendi babasına yaptığını yapacak ve onun yerini alacaktır. Zeus, bu kehanetin gerçekleşmesini engellemek için Metis’i daha hamileyken yutar.
“Tanrıların kralı Zeus ilk eş olarak
Metis’i, bilge tanrıçayı seçti kendine.
Metis en çok şey bilendir,
bütün tanrılar ve ölümlüler arasında.
Ama bu tanrıça tam doğuracağı sırada
çakır gözlü Athena’yı,
Zeus Toprağın ve Göğün öğütlerine uyarak
sevdalı sözlerle aldatıp eşini
yuttu, gövdesinin içine aldı onu.”
Metis’i yuttuktan bir süre sonra şiddetli bir baş ağrısı çekmeye başlayan Zeus, bu baş ağrısına dayanamayıp ateş ve demir tanrısı olan Hephaistos’tan bu ağrıya bir son vermesini ister. Hephaistos, baltasıyla Zeus’un alnına vurur; nihayetinde Zeus’un yarılmış kafatasından kalkanı ve zırhıyla kuşanmış, başında miğferiyle savaş naraları atarak çıkan Athena’nın doğumu gerçekleşmiş olur. Başta istenmeyen çocuk izlenimini vermiş olsa da Athena, Zeus’un en sevdiği kızıdır ve Zeus onun doğumuyla gücüne güç katarak büyük bir zafer elde etmiştir.
“Ve Zeus çıkardı bir gün kendi kafasından
çakır gözlü yaman Athena’yı,
o dünyayı birbirine katan tanrıçayı,
o hiç yorulmadan orduları yöneten,
o cenk ve savaş bağrışmalarından hoşlanan,
yüceler yücesi sayılan tanrıçayı.”
Athena ve Rekabetçiliği
Athena, barışı temsil etmesine karşın oldukça rekabetçi ve hırslı bir tanrıçadır. Bu özelliklerinin izlerini en yakın arkadaşı Pallas ile dövüş pratiği yaparken istemeden de olsa arkadaşının ölümüne sebep olmasında; Arachne ile girdiği dokuma yarışmasında; Üç Güzeller Efsanesi’nde görebiliriz. Poseidon’la olan müsabakası sonucu Atina’nın kurucusu olması hikayesi ise bize ne kadar rekabetçi olursa olsun, bilgelik tanrıçası olmasının hakkını verdiğini anlatır. Ayrıca gazabı, Medusa ile olan hikayesinde tüylerimizi ürpertir. Poseidon ile arasındaki rekabeti daha detaylı okumak isterseniz: Atina Şehrinin Arkasındaki Hikâye – Editörün Seçimi (soylentidergi.com).
“Pallas Athena” Adının Hikayesi
Bazı yerlerde Athena’nın adı, Pallas Athena olarak geçer. Bu isim, Athena’nın gençlik yıllarında vefat eden en yakın arkadaşı Pallas’tan gelir. Athena’nın hırslı ve rekabetçi bir tanrıça oluğundan bahsetmiştik ve bu hikayede bazen, bilge bir tanrıçanın bile kendi hırsına yenik düşebildiğini görüyoruz.
Dövüş egzersizleri sırasında arkadaşıyla bir münakaşaya giren Athena, kendine hakim olamaz ve gereğinden şiddetli bir darbeyle arkadaşına vurur. Zeus’un kızına zarar verecek olursa akabinde gelecek olan gazaptan korkan Pallas, Athena’ya karşı koyamaz ve ölür. Arkadaşının ölümüyle sarsılan Athena, eğer nerede duracağını bilmezse neler olacağının farkına varır. Bilge tanrıça, epey kötü bir yoldan öğrendiği bu dersi kendine daima hatırlatmak ve arkadaşının yasını tutmak ister; Pallas adı böylece kendi adına eklenmiş olur. Bu acı deneyimden sonra Athena, nerede ve ne zaman durması gerektiğinin farkında olarak hareket etmeye karar verir.
Athena ve Kahramanlar
Athena, bilgeliği ve stratejileriyle birçok kahramanı koruyan tanrıçadır. Akıl oyunlarını, yol göstermeyi sever. Truva Savaşı boyunca Odysseus ve Akhalılar‘ı desteklemiştir. Kurnaz ve laf cambazı olan Odysseus, Athena tarafından çok sevilen bir kahramandı ama Truva Savaşı boyunca Akhalılar’ı desteklemesinin altında yatan bir diğer sebep Üç Güzeller Efsanesi‘nde aldığı yenilgiden kaynaklanır. Heracles’in On İki Görevi’nde ona yardımcı olmuştur. Lanetlenen Medusa’yı öldürme görevinde Perseus’a yardım etmiştir.
Atina’da Ün Salmış Tapınak: Parthenon
Athena’nın birçok tapınağı vardır ama bunların içinde en bilineni Atina Akropolisi’nde bulunan Parthenon Tapınağı’dır. Bu tapınağın adı, kendisi bakire bir tanrıça olan ve bunun önemini gözeten Athena’dan gelir. Yunanca bakire anlamına gelen Partenos’tan köken alır.
Kaynakça
- “Athena : Greek Goddess of Wisdom and War”. 15.11.2022.Erişim tarihi: 14.02.2023.
- “athena”.Erişim tarihi: 19.02.2023.
-
“Tanrıça Athena Kimdir? Mitolojide Athena”.Erişim tarihi: 14.02.2023.
