Asklepios, Thessalia Kralı Phlegyas’ın kızı Koronis ve sanatın tanrısı Apollon’un çocuğudur. Koronis, Apollon’a bağlı bir eş değildir; sık sık başka erkeklerle görüşür ve onu aldatır. Apollon’la gerçekleşen birlikteliğinden hamile kalan Koronis, Arkadya’dan gelmiş olan bir yabancıyla tanışır ve ondan çok etkilenir; onunla da birlikte olur. Bunun haberini alan Apollon çok sinirlenir ve Koronis’in diri diri yakılması emrini verir.
Büyük bir odun yığını hazırlanır ve Koronis, Apollon’un gözleri önünde yavaş yavaş yakılmaya başlar. O esnada hamile olan Koronis’in karnındaki bebeğe acıyan Apollon; Koronis’in karnını yarar ve bebeği kurtarır. Bu olayla beraber Asklepios, tarihte bilinen ilk sezeryan doğumla dünyaya gelmiş olur.
Asklepios’un Hekim Olması ve Ölüleri Tedavi Etme Arzusu
Asklepios, doğumundan hemen sonra babası Apollon tarafından büyütülmesi ve eğitilmesi için Kherion’a verilir. Kherion, Kentaurlar arasında bilginlerin en büyük ve en zeki olanıdır; doğanın sırlarını bilen bir varlıktır. Şifalı sulardan ve otlardan ilaç yapmasını bilen Kherion bu değerli bilgilerini Asklepios’a öğretmek için çalışır. Asklepios, Kherion tarafından usta bir hekim olarak yetiştirilir; tıp ve cerrahlık alanında tüm bilgileri öğrenir.
Başarılı bir hekim olan Asklepios daha fazlasını ister ve edindiği kazanımlarla yetinmez. Onun inancı, ölüleri de tedavi edebileceği yönündedir. Ölümsüzlüğün sadece tanrı, tanrıça ve bazı seçilmiş insanlara özgü olduğunu bilse de ölüleri de tedavi etme isteğinde kararlıdır. Ölümlüleri diriltmenin yolunu arar.
Bir mitolojik hikayeye göre; tanrıça Athena, dev Gorgo ile savaşır ve onu öldürür. Bedeninden akan kanı toplar; bu kanı da sağlık tanrısı Asklepios’a götürür. Asklepios, Athena’nın ona getirdiği kanı inceler; Gorgo’nun sağ tarafındaki damarlarda dolaşan kanın zehirli, sol tarafındaki damarlarında dolaşan kanın ise şifalı olduğunu anlar. Bu şifalı kanı alan Asklepios, aradığı ölümsüzlüğü bulma arzusunu yerine getirir; birçok kişiyi diriltmeyi başarır. Kapaneus, Minos’un oğlu Glaukos, Lykurgos ve Theseus’un oğlu Hippolytos’da diriltmeyi başardığı bazı insanlardır.
Asklepios ve Tapınakları
Asklepios’un tapınakları Asklepion olarak adlandırılır ve hastane olarak da kullanılır. Hekimlik hayatına bu tapınaklarda devam eden Asklepios’un en büyük yardımcıları ağrıları azaltmasıyla bilinen eşi tanrıça Epione ve hastaları temiz tutarak diğer hastalıklarından koruyan kızı Hygieia’dır. Asklepionların giriş kapılarının üzerinde oldukça dikkat çeken “Buraya ölümün girmesi yasaktır!” cümlesi yazmaktadır.
Asklepios, mitolojide elinde bir yılan ve kâse ile sembolize edilmiştir. Bu kâsenin içerisinde ise yağ, bal ve buğday olduğuna inanılır. Bu kâse ve yılan figürü günümüzde eczacılığın sembolü haline gelmiştir. Asklepios, kâse ve yılan dışında; çevresini yılan saran asa, defne dalları, keçi ve çam kozalağı gibi sembollerle de özdeşleşmiştir.
Asklepios’un Trajik Ölümü
Tanrıça Athena sayesinde ölümsüzlüğü keşfeden Asklepios, Hades’in sinirlenmesine sebep olur. Hades, Asklepios’un işine karıştığını ve Ölüler Diyarı’nın dengesini bozduğunu düşünmektedir. Soluğu Zeus’un yanında alır ve Asklepios’un yapmakta olduklarını anlatır. Asklepios’un doğal dengeyi bozmasına çok sinirlenen Zeus, yıldırımlarını Asklepios’un üzerine atar ve zavallı Asklepios oracıkta ölür.
Bir Anadolu hikayesi Asklepios’un ölümünü şöyle anlatır: “Zeus’un yıldırımlarıyla olduğu yere düşen Asklepios’un elinde yeni yazmış olduğu bir reçete bulunmaktadır. Bu reçete elinden kayar ve orada bulunan bir otun üzerine düşer. Bir süre sonra yağmurun yağmasıyla bu yazının özü toprağa karışır ve sarımsak ortaya çıkar. Ölümsüzlüğün reçetesinin özünden doğan bitki sarımsaktır.”
Kaynakça
- Ağartan, A.C. (2009). Sanat Eserlerinde Yaşayan Bir Mit: Sağlık Tanrısı Asklepios ve Kızı Hygieia. Zeynep Kâmil Tıp Bülteni 40(1). Zeynep Kamil Tıp Bülteni » Makale » Sanat eserlerinde yaşayan bir mit: Sağlık tanrısı Asklepios ve kızı Hygieia (dergipark.org.tr) Erişim Tarihi: 23.02.2023
- Tıp Biliminin Tanrısı Asklepios ve Hikayesi. Web. Tıp Biliminin Tanrısı Asklepios ve Hikayesi – Dr. Gülşah MERAL ÖZGÜR | Psikiyatrist – Psikoterapist (gulsahmeralozgur.dr.tr) Erişim Tarihi: 24.02.2023
- Asklepios. Web. Asklepios | felsefe taşı (felsefetasi.org) Erişim Tarihi: 24.02.2023
