Antik Mısır Medeniyeti; kurulduğu dönemden günümüze kadar uzanan zaman diliminde, birçok kez araştırılmış, altını kazdıkça adeta yeni bir sırrı açığa çıkmış ve çıkmaya da devam ediyor. Döneminde; Sümerler ve Hititlerden hem etkilenen hem de onları etkileyen Antik Mısır toplumu; kültür ve sanat başta olmak üzere birçok alanda insan bilgisinin gelişimine öncülük eden bir uygarlık olarak varlığını sürdürmüştür.
Bu büyük medeniyet, ilk bakışta zihnimize firavunları düşürse de aynı zamanda kutsal kabul edilen kedileri ve bunlarla ilişkilendirilen derin sembolizmiyle de dikkat çekmiştir. Antik Mısır’ın büyüleyici dünyasında; kedilerin tanrısallıkla özdeşleşmesi, piramitlerin inşa sürecinin arkasında yatan gizli gerçekler ve dâhice tasarlanmış planlar günümüzde hala araştırılmaktadır. Bu yazımızda, Mısır’ın gizemli dünyasını, kedilerin kültürel öneminden piramitlerin görkemine uzanan bir bakış açısıyla ele alıyoruz.
Tanrıça Kediler: Antik Mısır’ın Kutsal Dostları
Antik Mısır’da kediler; bereketin, korunmanın ve sevginin sembolüydü. Duvarlara çizilmiş resimlerden ve günümüze kalan bazı metinler incelendiğinde, kedilerin Mısır toplumunda yeri önemliydi. Antik Mısır toplumunda kediler, yalnızca evcil hayvan değil, aynı zamanda kutsal varlıklar olarak da görülürdü. Fare ve yılan gibi zararlı hayvanlara karşı evlerin koruyucusu sayılır, tanrıça Bastet’in yeryüzündeki temsilcileri olarak kutsanırlardı.
Antik Mısırlılar için ölümden sonraki yaşam, dünyevi yaşamın devamıydı. Onlara göre ölüm, bir son değil yeni bir başlangıçtı. Ölümden sonraki hayatlarında daha güvende ve rahat hissedebilmek için; ölümlerinde değer verdikleri eşyalarla gömülmelerinin yanında, kedileri de mezar duvarlarına çizerek bir nevi yanlarında götürmüş oluyorlardı.
Bastet Tanrıçası ve Onun Kedilerle Olan İlişkisi
Bastet, Antik Mısır’ın en önemli tanrıçalarından biri olarak, hem barışı hem de savaşı simgeliyordu. O; Ra‘nın kızı, Ptah’ın karısı Sekhmet‘in kız kardeşi ve Mihos‘un annesiydi. Başlangıçta, Bastet genellikle aslan başlı bir tanrıça olarak tasvir edilse de zamanla kedilerle özdeşleşmeye başladı.
Kediler, Bastet’in koruyucu ve savaşçı yönünü temsil etmesinin yanı sıra daha yumuşak, daha sakin tarafını da simgeliyordu. Böylelikle, Bastet’in kedilerle olan ilişkisi, Mısırlıların kedilere olan derin saygısının temelini attı. Ayrıca Antik Mısır toplumunda kedilere zarar vermek ağır bir suçtu çünkü toplum onları Bastet’in yeryüzündeki temsilcileri olarak görmekteydi. Bu düşünce ile kedilerin de toplumdaki yeri net bir şekilde belirlendi.
Mumya Kültürü
Antik Mısırda mumya kültürü, ölümden sonraki yaşam ile doğrudan ilişkiliydi. Mısır toplumu, ölümden sonra da hayatın kaldığı yerden devam edeceği düşüncesinden yola çıkarak mumyalama kültürünü geliştirdi. Bu doğrultuda da çeşitli dinsel ritüeller ve uygulamalarda bulundular. Bu ritüeller ölen kişinin yakınları tarafından bir sonraki yaşamında rahat etmesi için yapılan dualardan, bedenin kutsal Nil Nehri’nin suyuyla yıkanmasına kadar uzanırdı. Aynı zamanda onlar, ölülerinin yanlarına gıda, giysi ve mücevher gibi eşyaları da ekleyerek bir nevi ölümden sonraki yaşamı sürdürmek istediler.
Mumyalamanın temel aşamalarında ise başlangıçta çürüyebilecek organları bedenden çıkarmak yatıyordu. Antik Mısır toplumu, tuz benzeri bir madde olan natronu keşfettikten sonra, ölünün iç organlarını belli bir süre bununla kurutarak tekrar bedene yerleştirdiler. Ardından beden, keten beziyle sarılarak ve ölüye tanrılar tarafından tanınabileceği bir maske takılarak tabuta koyulurdu.
Mısır Piramitleri
Mısır Piramitleri; geçmişten günümüze kadar, birçok grubun ilgisini çekmiş ve araştırmalarına dahil edilmiştir. Arkeologlar, tarihçiler, turistler ve mühendisler gibi çeşitli bu gruplar için piramitler her zaman insanlık tarihinin mühendislik harikaları ve kültürel mirasın eşsiz bir sembolü olarak görülmüştür.
Piramitler, sadece mezar olarak değil, firavunun otoritesini ve ilahi statüsünü simgeleyen yapılar olarak da tasarlanmıştır. Dönemine göre mimari detaylarında, belirgin bir düzendeki hizasıyla dikkat çeker. Örneğin, tüm piramitlerin en görkemlisi olan Giza Piramitlerine bakıldığında, belirli yıldızların hareketleriyle uyumlu şekilde yerleştirilmiştir. Ayrıca sonradan Keops Piramidi olarak da adlandırılan bu yapı, UNESCO Dünya Mirası Listesi’nde yer alan ve nasıl yapıldığı hakkında sırrını hala koruyan bir eserdir.
Piramitlerin nasıl inşa edildiği konusu tarih boyunca ilgi çekmiş ve günümüzde hala gizemini sürdürmektedir. Teoriler çeşitlilik gösterir öte yandan bu devasa anıtların yapımı için oldukça iyi düşünülmüş bir mühendislik tekniği ve astronomi bilgisi gerektiğini görürüz. Giza Piramitleri’nin Orion Takımyıldızı ile uyumlu olduğu ileri sürülürken, hassas ölçümlerle tabanların birbirine denk gelmesi konusu hala tartışılmaktadır.
Günümüzde Mısır piramitleri, milyonlarca turistin ziyaret ettiği efsanevi bir simge haline gelmiştir. Piramitler, sadece turizm gelirleriyle değil, aynı zamanda dünya kültürel mirasının korunması açısından da büyük önem taşır. Bu yapılar, Antik Mısır’ın eşsiz kültürünü ve insanlık tarihindeki yerini geleceğe taşımaktadır.
Kaynakça
Archeologist :- Mina Salah Salem. “Ancient Egypt.” Shu-cn, Jan. 2018, www.academia.edu/35696151/Ancient_Egypt. Web. 07.01.2025.
Explore Deities in Ancient Egypt. Rosicrucian Egyptian Museum. egyptianmuseum.org/deities-overview.
Institution, Smithsonian. “Egyptian Mummies | Smithsonian Institution.” Smithsonian Institution, www.si.edu/spotlight/ancient-egypt/mummies. Web. 16.01.2025.
“The Egyptian Pyramid | Smithsonian Institution.” Smithsonian Institution, www.si.edu/spotlight/ancient-egypt/pyramid. Web. 17.01.2025.
Yuko, Elizabeth, and Elizabeth Yuko. “How Cats Became Divine Symbols in Ancient Egypt.” HISTORY, 9 Ağustos 2023, www.history.com/news/cats-ancient-egypt. Web. 09.01.2025.
1. Görsel: Amin, Osama Shukir Muhammed. “The Gayer-Anderson Cat.” World History Encyclopedia. World History Encyclopedia, 15 Temmuz 2016. Web. 07.01.2025.
2. Görsel: Booth, Charlotte. “Cats and Crocodiles: Why Did Ancient Egyptians Worship Them?” History Hit, www.historyhit.com/cats-and-crocodiles-why-did-ancient-egyptians-worship-them. Web. 16.01.2025.
3. Görsel: Weguelin, John Reinhard, and John Reinhard Weguelin. “The Obsequies of an Egyptian Cat.” World History Encyclopedia, 1 Ocak 2024, www.worldhistory.org/image/9885/the-obsequies-of-an-egyptian-cat. Web. 16.01.2025.
4. Görsel: Thibault, Jean Robert, and Jean Robert Thibault. “Anubis Tending to a Mummy.” World History Encyclopedia, 16 Ocak 2025, www.worldhistory.org/image/12664/anubis-tending-to-a-mummy. Web. 16.01.2025
Öne Çıkan Görsel: Canva’dan oluşturulmuştur.
