Ankara‘nın en güzel yanı İstanbul’a dönüşü diyenler olsa da orada yaşayan her insan, bu kentle birbirinden eşsiz bağlar kurar. Bu bağlar kimi zaman bir mekânla, kimi zaman insanlarla, kimi zamansa şehrin hissettirdikleriyle kurulur. İşte muhakkak ki her Ankaralı için Kuğulu Park, tüm bunların tam da kesişiminde yer alan bir yerdir.
Kavaklıktan Parka
Ankara’nın Kavaklıdere Mahallesi, adını içerisinde bulundurduğu dere ve kavak ağaçlarından alır. Geçmişte daha da gün yüzünde olan dere ve bölgedeki ağaçlar, günümüzde kentleşmenin pençesinde zamana yenik düşmüştür. Bugün dere yalnızca Seymenler Parkı içerisinde cılız şekilde akmakta olsa da hiçbir Ankaralının hafızasından silinmemiştir.
İşte henüz derenin ıslah edilmediği, tüm endamıyla aktığı ve çevresindeki kavak ağaçlarına can verdiği günlerde, bu bölgeye bir park yapılmasına karar verildiğinde tarihler 1958’i gösteriyordu. Parkın adıysa yapıldığı tarihte Kavaklıdere Parkı olarak geçmekteydi. Ancak park, yapıldığı dönemde halktan pek de fazla ilgi görmemişti.
Parkın bu talihsizliğini değiştirecek insan ise 1973’te Ankara Belediye Başkanlığı‘na seçilecek olan Vedat Dalokay‘dı.
Vedat Dalokay Kimdir?
Vedat Dalokay, 1927’de Elazığ’da dünyaya gelmiştir. Üniversite eğitimini İstanbul Teknik Üniversitesi Mimarlık Fakültesi‘nde alan Dalokay, sonrasında Paris’te Sorbonne Üniversitesi‘nde yüksek lisans öğrenimini tamamlamıştır. Dalokay aynı zamanda 1964-1968 seneleri arasında Mimarlar Odası Ankara Şube Başkanlığı ve Mimarlar Odası Genel Sekreterliği yapmıştır.
Hayatı boyunca pek çok mimari eserin altına imzasını atmış olmasının yanı sıra Dalokay, gençlik hayatından itibaren aktif olarak siyasetin içerisinde de yer almış ve bir dönem Ankara Belediye Başkanlığı yapmıştır.
Dalokay, pek çok mimari yarışmada birincilikler kazanmıştır. Bu projeleri arasında Pakistan’ın başkenti İslamabad’da bulunan Kral Faysal Camii, Suudi Arabistan’ın Cidde kentinde bulunan İslam Kalkınma Bankası Genel Merkezi, Pakistan’da bulunan Başbakanlık Kompleksi, Taksim Meydan Alanı ve Pakistan Ulusal Anıtı bulunmaktadır. Dalokay ayrıca Kocatepe Camii için yapılan yarışmaya da katılmış, fakat bu proje gerçekleştirilememiştir.
Dalokay’ın Ankara Belediye Başkanlığı dönemine dönecek olursak, kent sakinlerinin bugün bile Ankara’nın simgesi olarak kabul ettiği Hitit Güneşi, onun döneminde bu işlevi kazanmıştır. Ayrıca Sıhhiye Meydanı’nda bulunan Hitit Güneş Kursu Heykeli de onun döneminde yapılmıştır. Bunların yanı sıra Seğmenler Parkı, Aydınlıkevler semtinde bulunan Altınpark ve Sıhhiye‘de bulunan Abdi İpekçi Parkı gibi yapılar da onun döneminde kente kazandırılmıştır.
Dalokay, aynı zamanda Kolo adında bir de çocuk romanı yazmıştır.
Dalokay’la Çehresi Değişen Park ve Kuğular
Dalokay’ın Belediye Başkanlığına gelişinin ardından yeniden düzenlenen Kavaklıdere Parkı, halkın teveccühünü kazanmış ve popülerleşmiştir. Parkın bugünkü adını alması ise 1975 senesine dayanıyor. Ankara’nın Viyana ile kardeş şehir ilan edilmesi sebebiyle Viyana Belediyesi tarafından hediye edilen ve isimleri Viyana ile Ankara olan iki kuğunun evi bu park olmuştur ve bu şekilde park da Kuğulu Park adını almıştır. Park, bundan sonra da çeşitli zamanlarda farklı ülkelerden hediye edilen kuğulara, ördeklere ve kazlara ev sahipliği yapmıştır. Bu kuğuların üçü ise daha sonrasında Seğmenler Parkı’na taşınmasına rağmen Kuğulu Park’a geri dönmek istemeleri sebebiyle ağaçlara çarparak yaralanmıştır.
Park aynı zamanda kent içerisinde değerli bir doğal yaşam alanı görevi de görmektedir. Parkta kuğuların haricinde pek çok kuş türü, kavak, çınar, erguvan gibi ağaç türleri de yer almaktadır.
Toplumsal Hayatın Akışında
Tunalı Hilmi Caddesi‘nin sonunda yer alan Kuğulu Park, hem şehrin merkezindeki konumu hem de şehrin tüm keşmekeşinin içerisinde kent halkına dinlenip rahatlayabilecekleri bir vaha olması sebebiyle Ankaralıların göz bebeğidir. Park yine konumu bakımından iş ve eğlence hayatının merkezinde yer almaktadır. Her iş çıkışı önce Kuğulu’da oturup ardından Tunalı’da yürümenin keyfini ancak yapanlar bilecektir. Yine, Ankara’da dışarı çıkılan hiçbir gece yoktur ki sonunda Kuğulu‘da oturulup hayat üzerine düşünülmeden geçilmesin. Kuğulu’da oturup birbirine “seni seviyorum” demeyen çift yoktur…
Kuğulu Park; tarihi, kent hayatına ve toplumsal yaşama etkisi ve Ankara ile Viyana arasındaki kardeşliği simgelemesinin etkisiyle hem Ankara hem de tüm ülkede göz önünde bulunan kent hafızalarından biridir. Bu hazinenin naif ruhunun korunduğu bir geleceğe gidebilmek ümidini taşırken kulaklıklarınızda Kalben‘den Yara‘nın çalması ümidiyle…
“Tanıdık bi’ yerde bul beni
Kuğulu’da buluşalım
“Kalpsizin bir” demişsin hani
Bari yorgun dargın bakışalım”
Kaynakça
“Asfaltın Altında Dereler Var. Hüseyin Karabey. MUBİ, 2021. Film. web. 09.09.2025
Renda, Günsel. Ankara: Başkentin Tarihi, Arkeolojisi ve Mimarisi. Ankara: Ankara Enstitüsü Vakfı, 2004.
“Kavaklıdere’nin Tarihçesi.” Kavaklıderem Derneği. Web. 08.09.2025
“Bir Bilenle Geziyoruz: Kavaklıdere.” Fotoğraf Sanatı Kurumu. Web. 08.09.2025.
“Vedat Dalokay ve Tekelioğlu.” Ankara’da İz Bırakan Mimarlar. Web. 08.09.2025
Öne Çıkarılmış Görsel: Kültür Portalı
