Kubilay Han, Moğol İmparatorluğu‘nun görkemli bir hükümdarı ve Çin’in efsanevi imparatoru olarak tarihe geçmiştir. Onun hayatı, askeri dehası, kültürel katkıları ve hoşgörülü yönetimi ile dolu bir destanı andırır.
Moğol İmparatoru: Kubilay Han Kimdir?
Kubilay Han (1215 doğum – 1294 ölüm), hem Moğol İmparatorluğu’nun önde gelen kağanı hem de Çin‘de hüküm süren Yuan Hanedanlığı‘nın kurucusu ve ilk imparatoru olarak tarihe geçmiştir. Bu büyük lider, Toluy ve Sorghaghtani Beki‘nin ikinci oğlu olarak dünyaya gelmiş olması ile Cengiz Han’ın torunu olarak soylu bir kökene sahiptir. Ayrıca, Moğol hanı Mengü‘nün kardeşi ve İran’da Moğol İlhanlılar devletini kuran Hülagü‘nün ağabeyidir.
Kubilay Han’ın Erken Dönemi
Moğol İmparatorluğu tarihinde önemli bir dönem, Kubilay Han’ın liderliği altındaki erken yıllardır. 1251-1259 yılları arasında, Kubilay, Moğol İmparatorluğu tahtında kardeşi Mengü’nün yerine kuzey Çin’in valisi olarak görev yapmıştır. Kubilay, gelecekteki liderliği için destek ağı oluşturma amacı taşımış, özellikle Liu Bingzhong gibi yetenekli danışmanları yanında bulundurarak etkili bir danışmanlar ekibi kurmuştur.
1253’ten itibaren Kubilay, güney Çin’e kişisel saldırılar düzenlemiştir ve 1257’de Dali Krallığı’nı fethetmiştir. Bu zaferler, Moğolların Song Çin’e saldırma fırsatını yaratmıştır. Ancak, Mengü’nün 1259’da ölümü nedeniyle ilerleme duraklamıştır.
Kubilay Han’ın erken dönemi, Moğol İmparatorluğu ve Çin’in geleceğini şekillendiren önemli bir dönemi temsil ederken, bu dönemin karmaşıklığı ve stratejik önemi, Kubilay’ın liderlik yetenekleri ve danışmanlarının rolüyle belirlenmiştir.
Moğol İmparatorluğu’nun Taht Savaşı: Kubilay’ın Yükselişi
1259 yılında Moğol İmparatorluğu’nun büyük hükümdarı Mengü ölünce, Song Hanedanlığına karşı düzenlenen seferler durdu ve Moğol komutanları arasında Mengü’nün yerine kimin geçeceği konusunda büyük bir belirsizlik başladı. Sonunda, iki ana aday arasında bir iç savaş patlak verdi: Kubilay ve küçük kardeşi Arık Böke. Her ikisi de kendilerini yeni hükümdar ilan ettiler ve bu çekişme 1260 yılına kadar devam etti.
Arık Böke, geleneklere bağlılığı nedeniyle halk arasında popülerdi. Bu dönemde Kubilay, Çin kültürünün etkisi altında olduğu için bazılarının gözünde fazla Çinli bir düşünce yapısıyla özdeşleştiriliyordu. Arık Böke aynı zamanda imparatorluğun merkezi konumunu ve başkent Karakurum‘u kontrol etme avantajına sahipti. Ancak, Kubilay sonunda Orta Asya’daki prenslerin desteği, Moğol İmparatorluğu’nun muhafızları üzerindeki kontrolü ve Çin genel valisi olarak sahip olduğu büyük kaynaklar sayesinde zafer kazanacaktı.
Çin’deki Song Hanedanı’nın Şarkısı
1268 yılında Kubilay, Song Çin’in güneyindeki Yangtze Nehri bölgesine hedefini çevirdi. Song, 1.000.000’den fazla askeri bünyesinde barındırıyordu ve her iki taraf da en son teknolojiye sahip barutlu silahlar, mancınıklar ve kuşatma makineleri ile donatılmıştı. Tarihin gördüğü en büyük deniz savaşlarından biri dahil olmak üzere bir dizi çatışma ile karakterize ediliyordu.
Moğol zaferi, hızlı süvari taktiklerine dayanıyordu. Ancak, Song Hanedanı, büyük şehirlerde sağlam tahkimatlar inşa ederek ve nehir geçişlerini kontrol ederek statik bir savaş stratejisi benimsemişti. Xiangyang şehri, beş yıl süren bir kuşatmanın ardından 1273’te Moğolların eline geçti. 1275’te Yangtze Nehri’ni geçerek büyük bir kara ve deniz savaşını kazandılar. Song Hanedanlığı iç çatışmalarla zayıflarken, birçok general teslim oldu ve Changzhou şehri acımasızca tahrip edildi. Sonuç olarak, Song İmparatoriçesi dul ve küçük oğlu İmparator Gongzong, 28 Mart 1276’da başkentleri Lin’an ile birlikte Moğollara teslim oldu. Sadık gruplar üç yıl daha savaştı, ancak Moğollar sonunda zafer kazandı ve Song Hanedanlığını sona erdirdi.
Xanadu ile Daidu: İki Farklı Şehir Arasında Bir Yolculuk
Moğol İmparatoru Kubilay Han, 1263’te stratejik bir avantaj sunan Xanadu‘ya başkentini taşıdı. Şehir, Çin kare planına dayalı toprak duvarlar ve etkileyici kulelerle süslenmişti. Xanadu, büyüleyici saray kompleksi ve geniş av bahçeleriyle dikkat çekti ve 200.000 kişiye ev sahipliği yaptı. Ancak, 1273‘te yazlar için kullanıldı ve ana başkent Daidu tercih edildi.
Daidu‘nun inşası, Moğol Çin’i ele geçirme sürecinin sembolik bir göstergesiydi. Kubilay Han, bu iki şehir arasında denge kurarak, geleneksel Moğol aktivitelerine devam etti, avcılık ve kısrak sütü içme gibi etkinliklerle meşgul oldu.
Kubilay Han Dönemi: Yuan Hanedanlığı
Yuan Hanedanı döneminde Çin, Kubilay Han’ın liderliğinde önemli değişikliklere sahne oldu. Kubilay Han, kendisini Çin’in imparatoru olarak ilan etti ve “Yuan” adını verdiği yeni hanedanı kurdu. Moğol kökenli olan Kubilay Han, Çin kültürünü benimsedi ve Çin geleneklerine uygun bir şekilde hareket etti.
Kubilay Han, Moğolları Çinlilerden üstün olarak gördü, ancak farklı dilleri ve dinleri hoşgörüyle karşıladı. Halkları bir araya getirmeye çalıştı, zanaatkarlara ve tüccarlara vergi muafiyetleri verdi ve ticareti teşvik etti. Bu, ince porselen ticaretinde büyük bir artışa yol açtı ve Çin tarihinde önemli bir dönemi temsil ederken, Kubilay Han’ın liderliği altında gerçekleşen değişiklikler Çin’in kültürel ve ekonomik gelişimine büyük katkı sağladı.
Marco Polo’nun Gözünden Kubilay Han ve Çin Macerası
1254-1324 yılları arasında yaşayan Marco Polo, 1271‘de Kubilay Han‘ın hükümeti döneminde Asya’yı geçip Çin’e ulaşan ünlü bir Venedikli gezgin olarak tanınır.
1275-1292 yılları arasında Moğol İmparatorluğu’nun uzak bölgelerinde gezici bir elçi ve muhabir olarak görev yaptı. Dönüşünde ise “Marco Polo’nun Seyahatleri” adlı kitabı yazarak bu eser 1298’de yayımlandı.
Marco Polo, Kubilay Han’ı orta boylu, orantılı uzuvlara sahip, açık tenli, siyah gözlü, yakışıklı ve düzgün burunlu bir lider olarak tanımlar. Ayrıca, Kubilay Han’ın ağaçlarla olan ilgisini de paylaşır. Kubilay Han, saraydan uzakta özel ağaçları yetiştirdiği bir tepe olan “Yeşil Dağ“ı yaklaşık bir ok atımı uzaklıkta bulur ve güzel ağaçları çok sevdiği için herhangi bir yerden kökleri ve toprağıyla birlikte bu tepeye nakleder.
Kubilay Han’ın Japonya Macerası: Kamikaze Rüzgarlarının Hikayesi
1268 yılında, Kubilay Han’ın liderliğindeki Moğol İmparatorluğu, Japonya‘yı neden fethetmeye çalıştığına dair pek çok gizemli neden vardır. Altın ve diğer zengin kaynaklar mı ilgilerini çekti, yoksa prestijlerini artırmak mı istediler?
Kubilay Han, önce diplomasi yoluyla başarı elde etmeye çalışsa da Japonlar teklifleri reddetti. Bunun üzerine 1274’te gerçekleşen ilk işgal denemesi, şiddetli fırtınalar ve beklenmedik direnişle sonuçsuz kaldı.
Haziran 1281’de gerçekleşen ikinci işgal girişimi sırasında ise Japonlar daha iyi hazırlıklıydı ve yeni savunma önlemleri almışlardı. Ancak bu denemede de Moğol filosu, şiddetli savaşlar ve kötü hava koşulları nedeniyle büyük kayıplar yaşadı. En sonunda, tayfun adı verilen doğal bir felaket, Moğol işgalini sona erdirdi ve Japonlar zaferi ‘kamikaze’ veya ‘ilahi rüzgarlar’ olarak değerlendirdi.
Kubilay Han’ın Mirası
Kubilay Han, 1294 yılında, muhtemelen 79 veya 80 yaşlarında, hayata veda etti. Ölümünün ardından, geleneklere uygun olarak cesedi büyük bir gizlilik içinde Moğolistan‘ın derinliklerine taşındı ve büyük olasılıkla görkemli bir mezara defnedildi. Ancak, bu gizli mekan hiçbir zaman bulunamadı, sırrıyla birlikte tarihin derinliklerinde kayboldu.
Kubilay’ın sarayının ve imparatorluğunun gücü ve zenginliği, Marco Polo gibi gezginler sayesinde dünya genelinde ün kazandı.
Kaynakça
-
Kubilay Han, Moğol İmparotoru. hayatinici. 01.09.2021, “Kubilay Han, Moğol İmparotoru“. Erişim tarihi: 01.09.2023
-
Cartwright,Mark. Moğolların Japonya’yı İstilası (1274 ve 1281).worldhistory. 02.07.2019, https://www.worldhistory.org/trans/tr/2-1415/mogollarn-japonyay-istilas-1274-ve-1281/ Erişim tarihi: 01.09.2023
-
Margaryan, Perrin. “Çin Fatihi Kubilay Han Kimdi?”. arkeofili. 18.05.2020, https://arkeofili.com/cin-fatihi-kubilay-han-kimdi/ Erişim tarihi: 01.09.2023
-
“Kubilay Han Kimdir?”. timeturk. https://www.timeturk.com/kubilay-han-kimdir/biyografi-804208 Erişim tarihi: 01.09.2023.
- Cartwright,Mark. “Moğol İmparatorluğu”. worldhistory. 11.11.2019, https://www.worldhistory.org/trans/tr/1-17448/mogol-imparatorlugu/ Erişim tarihi: 01.09.2023
- ÇinBilgisi. “Yuan Hanedanlığı: Çin’e Hükmeden Bir Moğol Devleti”. çinbilgisi. 29.04.2020, https://www.cinbilgisi.com/yuan-hanedanligi/ Erişim tarihi: 01.09.2023
- Cartwright,Mark. “Marco Polo”. worldhistory.12.02.2019, https://www.worldhistory.org/trans/tr/1-17877/marco-polo/ Erişim tarihi: 01.09.2023
- Bawden, R. Charles. “Kublai Khan”. britannica. https://www.britannica.com/biography/Kublai-Khan/Unification-of-China Erişim tarihi: 05.09.2023.
- “Kublai Khan”.nationalgeographic
https://education.nationalgeographic.org/resource/kublai-khan/ Erişim tarihi: 05.09.2023. - “Kublai Khan”. history. 10.06.23 https://www.history.com/topics/asian-history/kublai-khan Erişim tarihi: 05.09.2023.
